آب تمام می‌شود؛ جهان در معرض خطر تنش آبی!

اقتصاد۲۴-  نتیجه تجزیه و تحلیلی به تازگی منتشر شده از سوی انستیتو منابع جهانی (WRI) نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۵۰ میلادی یک میلیارد نفر دیگر در مناطق خشک و مناطقی با تنش آبی بالا زندگی خواهند کرد جایی که حداقل ۴۰ درصد از منابع آب تجدیدپذیر هر سال مصرف می‌شود. دو پنجم جمعیت جهان در مجموع ۳.۳ میلیارد نفر در حال حاضر در چنین مناطقی زندگی می‌کنند.
جمعیت در معرض خطر تنش آبی
به گزاش فرارو به نقل از واشنگتن پست؛ تنش آبی معیاری از میزان تقاضا برای تامین آب موجود در یک منطقه است. نمره بالا بدان معناست که افراد بیش تری برای آب رقابت خواهند کرد.

انستیتو منابع جهانی از یک مدل هیدرولوژیکی جهانی برای تخمین این که چگونه منابع آب تجدیدپذیر مانند رودخانه‌ها و دریاچه‌ها که از طریق بارندگی دوباره پر می‌شوند و ممکن است تحت سناریو‌های تغییر آب و هوا در آینده تغییر کنند، استفاده کرد. براساس تحلیل آن مرکز تحقیقاتی مناطق خاورمیانه و شمال آفریقا دارای بالاترین سطح تنش آبی در جهان هستند. تغییرات آب و هوایی الگو‌های بارش سنتی را تغییر می‌دهد مناطق را خشک‌تر می‌کند و منابع آب کمیاب آن را کاهش می‌دهد. انتظار می‌رود رشد جمعیت و استفاده صنعتی از آب باعث افزایش تقاضا شود.

نتیجه این پژوهش نشان می‌دهد پنج کشور از شش کشوری که بیشترین تنش آبی را دارند در خاورمیانه و شمال آفریقا واقع شده اند. جنوب آسیا پرتراکم‌ترین منطقه‌ای است که تنش آبی را تجربه می‌کند. با ادامه رشد جمعیت، تقاضای آب هم چنان افزایش خواهد یافت.

نیمی از مساحت اسپانیا برای کشاورزی استفاده می‌شود، اما خشکسالی و دمای شدید منجر به کاهش محصولات کشاورزی آن کشور شده است. سطح مخازن در منطقه شمال شرقی کاتالونیا به قدری پایین است که برخی از شهرداری‌ها برای کسب اطمینان از اینکه ساکنان برای زندگی روزانه آب کافی دارند آب را با خودرو حمل می‌کنند.

آریزونا، نیومکزیکو، کلرادو، نبراسکا، کالیفرنیا و آیداهو بیش از آن چه هر سال دریافت می‌کنند آب مصرف می‌کنند و ذخایر آب زیرزمینی را برای حمایت از کشاورزی و استفاده صنعتی کاهش می‌دهند. "هیتر کولی" مدیر تحقیقات انستیتو پاسیفیک می‌گوید: "با تغییرات آب و هوایی چالش‌های آب فقط مکرر و شدیدتر می‌شوند. این باید به ما انگیزه دهد تا آماده سازی و اجرای پروژه‌ها را آغاز کنیم".

در تجزیه و تحلیل صورت گرفته توسط انستیتو منابع جهانی آب‌های سطحی مورد ارزیابی قرار گرفته اند، اما ذخایر آب زیرزمینی که در هنگام خشک شدن دریاچه ها، رودخانه‌ها و مخازن از آن بهره برداری می‌شود، مورد بررسی قرار نگرفته اند. این بدان معناست که برآورد‌های جدید ممکن است ریسک را دست کم گرفته باشند. بسیاری از مناطق روستایی از آب‌های زیرزمینی برای آب آشامیدنی استفاده می‌کنند و کشاورزان در سراسر جهان برای آبیاری به آن متکی هستند. با این وجود، آب‌های زیرزمینی اغلب بسیار کندتر از آب‌های سطحی دوباره پر و ذخیره می‌شوند.

ما نمی‌دانیم چه زمانی آب‌های زیرزمینی در معرض خطر تمام شدن قرار خواهند گرفت. کشور‌ها ممکن است با بهره برداری از ذخایر زیرزمینی خود را با آب‌های سطحی کمیاب وفق دهند، اما این بدان معنا نیست که آنان در آینده خواهند توانست خود را تطبیق دهند. تنها نیمی از ۱ درصد ذخیره آب جهان را آب شیرین به شکل مایع تشکیل می‌دهد و بقیه آب شور یا یخ زده در یخچال‌ها هستند. آب برای تولید کالاها، استخراج مواد معدنی و تولید انرژی استفاده می‌شود، اما بیش‌ترین کاربرد آن در سطح جهانی برای تولید مواد غذایی است. کشاورزی هر ساله ۷۰ درصد مصرف آب را به خود اختصاص می‌دهد و عمیقا تحت تاثیر تغییرات بارندگی قرار می‌گیرد.
باران ممکن است برای مدتی نبارد سپس به یکباره ببارد به جای آن که در طول فصل بارشی یکنواخت داشته باشد. این امر تکیه کشاورزان به بارندگی برای آبیاری محصولات را دشوار می‌کند و نیاز به ذخیره آب و آبیاری را افزایش می‌دهد.

"متئو رُدِل" معاون مدیر علوم زمین در مرکز پرواز‌های فضایی گادرد ناسا می‌گوید: "صرفا نگاه کردن به میانگین داده‌ها کل داستان را بیان نمی‌کند. اگر آب به طور منظم و بدون افراط و تفریط جریان داشته باشد زندگی با آن بسیار مفیدتر و آسان‌تر است، اما در اغلب مواقع این گونه نیست".

مناطق مستعد خشکسالی، اما ثروتمند به طور کلی قادر به مدیریت تنش آبی هستند. برای مثال، مجموعه‌ای پیچیده از توافق نامه‌ها بر استفاده از آب در حوضه رودخانه کلرادو حاکم است جایی که آب از طریق سد‌ها و مخازن ذخیره و مدیریت می‌شود. حتی در زمان خشکسالی، ساکنان شهر‌های بزرگ در جنوب غربی امریکا آب لوله کشی قابل اعتمادی دارند. اگر کمبود در آب‌های سطحی وجود داشته باشد مردم اغلب به آب‌های زیرزمینی روی می‌آورند که می‌تواند به سرعت تخلیه شود. در هند نزدیک به ۶۰ درصد از جمعیت از طریق کشاورزی امرار معاش می‌کنند. برای دهه‌های متمادی دولت با ارائه یارانه گازوئیل برای راه اندازی پمپ‌های آب و تراکتور‌ها و خرید گندم و برنج با قیمت‌های مصنوعی بالاتر از قیمت واقعی از کشاورزان حمایت می‌کرد. اکنون تقاضای آب برای آبیاری مزارع برنج و گندم به کاهش آب‌های زیرزمینی در منطقه شمالی پنجاب دامن می‌زند.

"چارلز ایسلند" مدیر ابتکار عمل در برنامه غذا، زمین و آب انستیتو منابع جهانی می‌گوید: "افراد بیش تری تقاضای آب بیش تری دارند، اما هر فردی با ثروتمندتر شدن آب بیش تری را طلب می‌کند. بنابراین، وقتی ثروتمندتر می‌شوید از یک رژیم غذایی غلات و سبزیجات محور به سوی رژیم غذایی بیش‌تر گوشت محور حرکت می‌کنید".

بر اساس برخی برآورد‌ها رشد و تغذیه یک گاو برای تولید ۴۳۵ گرم گوشت گاو به ۱۸۰۰ گالن آب نیاز دارد که تقریبا هشت برابر آب مورد نیاز و به کار رفته برای تولید سبزیجات و ۲۰ برابر آب استفاده شده برای تولید غلات از جمله گندم و ذرت است.

محصولات پرمصرف آب مانند نیشکر و پنبه نیز می‌توانند تقاضا را در جنوب صحرای آفریقا افزایش دهند جایی که انتظار می‌رود مصرف آب در ۲۰ سال آینده دو برابر شود. بسیاری از مناطق هنوز فاقد زیرساخت برای تحویل مطمئن آب به منظور آبیاری هستند. همان طور که این خطوط لوله ساخته می‌شوند کشاورزان بیش تری به آب دسترسی خواهند داشت که این امر باعث کاهش بیش‌تر منابع آب سطحی می‌شود. بر اساس گزارش انستیتو منابع جهانی مصرف ناکارآمد آب و مدیریت ناپایدار می‌تواند تولید ناخالص داخلی در منطقه را تا ۶ درصد کاهش دهد.

جایی که ما کشاورزی می‌کنیم نیز یک عامل مهم است. رودل می‌گوید: "در برخی موارد ما تصمیمات مضحکی در مورد محل کشت محصولات می‌گیریم. یک شرکت سعودی در حال کشت یونجه در صحرای آریزونا است و از منابع آب زیرزمینی این منطقه استخراج می‌کند. آن یونجه سپس برای تغذیه گاو در عربستان سعودی به خارج از کشور حمل می‌شود جایی که کشاورزی در مقیاس صنعتی محصولات علوفه‌ای برای حفظ آب کشور ممنوع شده است".

آب همچنین برای استخراج لیتیوم و سایر مواد معدنی مورد استفاده در باتری‌های خودرو‌های الکتریکی و زیرساخت‌های انرژی تجدیدپذیر ماده‌ای ضروری است. به گفته انستیتو منابع جهانی این مواد معدنی حیاتی اغلب در مکان‌های خشکی مانند شیلی یافت می‌شوند جایی که در حال حاضر تحت تنش آبی قرار دارد و پیش بینی می‌شود تا سال ۲۰۵۰ میلادی ۲۰ درصد آب بیش تری مصرف کند.
از آنجایی که کشاورزی بیشترین مصرف آب را در سطح جهان به خود اختصاص می‌دهند کارشناسان می‌گویند که آبیاری میکرو (بارانی و قطره ای) به جای آبیاری غرقابی راه حل مهمی است.

قیمت آب نیز باعث افزایش بهره وری می‌شود. ایسلند می‌گوید برای فقیرترین مردم این مهم است که آب کافی برای نوشیدن و استفاده در خانه‌های خود داشته باشند، اما برای مصرف مقادیر فراتر از آن باید آب را به‌گونه‌ای قیمت گذاری کنید که مطمئن شوید به اقتصادی‌ترین روش ممکن مورد استفاده قرار می‌گیرد. شهر‌ها می‌توانند زیرساخت‌هایی را برای جذب و استفاده مجدد از آب سیلابی، تعمیر نشتی در سیستم‌های آب شهری و تشویق بهره وری آب ایجاد کنند. در نوادا منطقه آبی دره لاس وگاس برنامه جایگزینی برای اعمال ممنوعیت بر چمن تزئینی و جریمه برای تولید فاضلاب را تعیین کرد که از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۱ میلادی مصرف کل آب منطقه را ۲۶ میلیارد گالن در سال کاهش داد این در حالیست که آن منطقه با افزایش جمعیت به میزان ۷۵۰ هزار نفر در سال نیز مواجه بود. در سراسر ایالات متحده وسایل کارآمدتر مصرف سرانه آب خانگی را از سال ۱۹۸۰ کاهش داده است.

انتخاب‌های غذایی نیز می‌تواند تاثیر زیادی داشته باشد. پرورش دام برای گوشت و لبنیات به آب بیش تری نسبت به کشت سبزیجات و غلات نیاز دارد. بنابراین، کاهش مصرف گوشت و لبنیات می‌تواند به حفظ منابع آبی کمک کند. کاهش ضایعات مواد غذایی نیز می‌تواند به کاهش مصرف آب کمک کند. در ایالات متحده بیش از یک سوم مواد غذایی به محل دفن زباله ختم می‌شود. بزرگترین عامل ضایعات مواد غذایی دور ریختن مواد غذایی در خانه است.
کولی می‌گوید: "مردم باید اهمیت آب را بشناسند و درک کنند. در بسیاری از مکان‌ها مردم می‌توانند یک شیر آب را باز کنند و به آب دسترسی داشته باشند در نتیجه وجود همگی آب را امری بدیهی می‌دانند و خطر کمبود و فقدان آب را نادیده می‌گیرند. این ذهنیتی است که باید تغییر کند".