تاریخ انتشار: ۱۰:۱۳ - ۰۱ شهريور ۱۴۰۲
دولت درآمد شرکت‌های خصوصی حمل و توزیع فراورده‌های نفتی را از ابتدای سال ۱۴۰۲ قطع کرده است

خصوصی‌سازی بازار سوخت در بحران تصمیمات دولتی

متولیان دولتی پشت تریبون‌ها شعار حمایت از بخش خصوصی را سر می‌دهند و هرجا لازم باشد بر مبنای اهمیت تولید مانور تبلیغاتی می‌دهند، اما در عمل به دنبال تضعیف بخش خصوصی و گسترش تصدی‌گری خود هستند.

خصوصی‌سازی بازار سوخت در محاق!

اقتصاد۲۴-چیزی نزدیک به ۷۰ شرکت بخش خصوصی فعال در زنجیره حمل و توزیع سوخت در مسیر ورشکستگی قرار گرفته‌اند. در نیمه دهه ۹۰ خورشیدی، دولت وقت تصمیم گرفت انحصار شرکت پالایش و پخش فراورده‌های نفتی را در بازار سوخت بشکند و مطابق اصل ۴۴ بخشی از بازار حمل و توزیع فراورده‌های سوختی را به شرکت‌های بخش خصوصی سپرد. اما حالا اعضای هیئت‌مدیره انجمن صنفی شرکت‌های توزیع سوخت می‌گویند دولت در قانون بودجه سال ۱۴۰۲ اصل ۴۴ قانون اساسی را دور زده و پرداخت حق‌العمل شرکت‌های خصوصی فعال در این بخش را ممنوع کرده و به این ترتیب درآمد این شرکت‌ها از ابتدای سال ۱۴۰۲ تاکنون قطع شده است.

خصوصی‌سازی بازار سوخت در محاق

شرکت‌های توزیع سوخت می‌گویند در مسیر ورشکستگی قرار گرفته‌اند. ماجرا از نیمه دهه ۹۰ خورشیدی شروع شد. آنجا که دولت تصمیم گرفت مطابق اصل ۴۴ قانون اساسی، به انحصار تمام‌قد شرکت پالایش و پخش فراورده‌های نفتی در بازار سوخت پایان دهد و حمل و توزیع آن را به بخش خصوصی بسپارد.

این تصمیم در شرایطی گرفته شد که در بسیاری از کشور‌های جهان نه‌تن‌ها حمل و توزیع سوخت بر عهده بخش خصوصی است، بلکه اکتشاف و استخراج منابع، پالایش و ذخیره‌سازی نیز بر عهده شرکت‌های خصوصی گذاشته شده است.

با‌این‌حال، فعالان بخش خصوصی این اقدام دولت وقت را گام اول برون‌سپاری وظایف شرکت پالایش و پخش فراورده‌های نفتی و تصدی‌گری این شرکت دانسته و معتقد بودند با این فرایند شرکت پالایش و پخش فراورده‌های نفتی به وظیفه اصلی خود که رگولاتوری و تنظیم مقررات و نظارت است، برمی‌گردد.

با این اقدام دولت وقت، ۱۰۷ شرکت زنجیره‌ای بخش خصوصی مجوز حمل و توزیع سوخت را بر عهده گرفتند که در حال حاضر ۶۹ شرکت فعال است و هر شرکت به طور میانگین ۱۴۵ جایگاه سوخت را پوشش می‌دهد. در‌واقع باید گفت حمل و توزیع سوخت بین ۳۵ تا ۴۰ درصد جایگاه‌های سوخت بر عهده بخش خصوصی قرار گرفت.

با‌این‌حال، فعالان این صنف می‌گویند شرکت پالایش و پخش فراورده‌های نفتی نتوانست با این برون‌سپاری کنار بیاید و از آنجا که بخش خصوصی را به‌عنوان رقیب خود می‌دید، شروع به سنگ‌اندازی در کار بخش خصوصی کرد.

این موضوع در شرایطی رخ می‌دهد که سپهر جعفری، مشاور هیئت‌مدیره انجمن صنفی شرکت‌های توزیع سوخت، به «شرق» می‌گوید: شرکت پالایش و پخش فراورده‌های نفتی نه‌تن‌ها حاضر نیست دست از تصدی‌گری در اقتصاد بکشد، بلکه شمار درخور توجهی نیروی مازاد به کار گرفته است و به بودجه کشور هزینه سنگینی تحمیل می‌کند.


بیشتر بخوانید:جزییات طرح تعیین سقف سوخت‌گیری بنزین


بر اساس توضیح این مقام صنفی، شرکت پالایش و پخش فراورده‌های نفتی بالغ بر ۱۷ هزار نیرو به کار گرفته؛ این در حالی است که شمار پرسنل مورد نیاز این شرکت حداکثر بین یک تا دو هزار نیرو است.

درجا‌زدن ۶‌ساله حق‌العمل شرکت‌های توزیع سوخت

کارمزد یا حق‌العمل شرکت‌های حمل و توزیع سوخت از سال ۹۶ تاکنون تغییر نکرده است. فعالان این بخش می‌گویند نرخ حق‌العمل شرکت‌های حمل و توزیع سوخت از سال ۹۶ تاکنون به ازای هر لیتر سوخت ۱۰ تومان بوده است. این در شرایطی است که نرخ حق‌العمل جایگاه‌داران سوخت که در سال ۹۶ برای هر لیتر سوخت ۴۰ تومان تعیین شده بود، امروز با افزایش حدود هشت برابری به ۳۳۰ تومان رسیده است.

فعالان این صنف توضیح می‌دهند که نرخ نازل حق‌العمل شرکت‌های زنجیره‌ای حمل و توزیع سوخت در حالی است که آن‌ها مطابق قانون از درِ انبار‌های سوخت تا باک بنزین خودرو‌های شخصی مسئولیت کنترل کمی، کیفی و خدمات به مشتریان را بر عهده گرفته‌اند، اما نه‌تن‌ها نرخ حق‌العمل‌شان بسیار ناچیز است، بلکه اختیارات این شرکت‌ها بسیار محدود بوده و شرکت پالایش و پخش فراورده‌های نفتی در این بازار به‌شدت مداخله‌گر است.

دور‌زدن اصل ۴۴؟

ماجرا به همین‌جا ختم نمی‌شود و سلیمان ملکان، عضو هیئت‌مدیره انجمن صنفی شرکت‌های توزیع سوخت، به «شرق» می‌گوید: «شرکت پالایش و پخش فراورده‌های نفتی رسما کمر همت به تضعیف شرکت‌های بخش خصوصی فعال در زنجیره حمل و توزیع سوخت بسته است و دولت در قانون بودجه امسال، بندی را آورده که بر اساس آن به شرکت‌های واسطه توزیع سوخت هیچ پرداختی انجام نشود و از ابتدای سال ۱۴۰۲ پرداخت حق‌العمل شرکت‌های زنجیره‌ای حمل و توزیع سوخت را قطع کرده‌اند».

او تأکید می‌کند که «اطلاق عنوان «واسطه» برای بخش خصوصی فعال در زنجیره حمل و توزیع سوخت، بهانه‌ای برای حذف شرکت‌های بخش خصوصی و برون‌سپاری وظایف شرکت پالایش و پخش فراورده‌های نفتی است و با در نظر گرفتن اصل ۴۴ قانون اساسی نوعی عبور از قانون است».

عضو هیئت‌مدیره انجمن صنفی شرکت‌های توزیع سوخت همچنین توضیح می‌دهد: «این از عجایب روزگار است که شرکت پالایش و پخش فراورده‌های نفتی در زمان خصوصی‌سازی خود مجری قانون و نظارت بر اجرای آن شده است و حالا به‌راحتی سرمایه کلان وارد‌شده بخش خصوصی در این بخش و خدمات زیرساختی آن‌ها را نادیده می‌گیرد و آن‌ها را با بندی در قانون بودجه سال ۱۴۰۲ تا آستانه ورشکستگی پیش برده است».

ملکان در ادامه می‌گوید: «بخش خصوصی فقط ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیارد تومان با نگاه محیط‌زیستی و مسئولیت‌های اجتماعی در جایگاه‌های سوخت هزینه کرده و اقدام به جمع‌آوری بخارات بنزین در جایگاه‌های سوخت کرده است و در حال حاضر از چهار هزار‌و ۵۰۰ جایگاه سوخت، حدود ۵۰۰ جایگاه را به این تجهیزات مجهز کرده است. به‌جز این، تمام اتاق‌های دیسپچینگ که وظیفه جمع‌آوری خودکار داده و اطلاعات را از مراکز و پایانه‌های سوخت بر عهده دارند، توسط بخش خصوصی راه‌اندازی شده است. جالب اینجاست که متولیان دولتی در اتاق‌های دیسپچینگ سوخت مصاحبه می‌کنند بدون آنکه نقشی در راه‌اندازی آن داشته باشند و در مقابل کمر همت به تضعیف بخش خصوصی می‌بندند».

دخالت ۸۰‌ساله دولت در بازار سوخت

متولیان دولتی پشت تریبون‌ها شعار حمایت از بخش خصوصی را سر می‌دهند و هرجا لازم باشد بر مبنای اهمیت تولید مانور تبلیغاتی می‌دهند، اما در عمل به دنبال تضعیف بخش خصوصی و گسترش تصدی‌گری خود هستند.

این چکیده نکاتی است که فعالان بخش خصوصی در زنجیره حمل و توزیع سوخت می‌گویند. نکاتی که عبدالرضا تهرانی، رئیس انجمن صنفی شرکت‌های توزیع سوخت نیز به زبان آورده و به «شرق» می‌گوید: خصوصی‌سازی حمل و توزیع سوخت، مطابق اصل ۴۴ قانون اساسی و بر اساس شیوه‌نامه‌ای که در سال ۹۴ تنظیم شده، انجام گرفته است و حالا دولت بر چه اساسی این شرکت‌ها را واسطه خوانده و پرداخت حق‌العمل را به آن‌ها ممنوع کرده است؟

او تأکید می‌کند: «شرکت پالایش و پخش فراورده‌های نفتی مطابق برنامه‌های توسعه‌ای و اصل ۴۴ قانون اساسی باید گام‌های بیشتری در برون‌سپاری وظایف خود و کاهش تصدی‌گری برمی‌داشت، اما حالا به رقیب بزرگ و قدرتمند بخش خصوصی تبدیل شده است و با بخش‌نامه‌های متناقض، مانع فعالیت این شرکت‌ها می‌شود و جالب اینکه دولت هم با قانون بودجه سال ۱۴۰۲، اصل ۴۴ را نقض کرده و حقوق بخش خصوصی را نادیده می‌گیرد». به گفته تهرانی تمام شرکت‌های بخش خصوصی فعال در زنجیره حمل و توزیع سوخت از ابتدای سال ۱۴۰۲ حقوق پرسنل و هزینه‌های خود را از سرمایه شرکت پرداخت کرده‌اند نه درآمدی که حق آن‌ها بوده است و همین مسئله سبب شده که این شرکت‌ها از نظر وضعیت اقتصادی در شرایط نامطلوبی قرار بگیرند و بیم ورشکستگی و خروج سرمایه از این بخش وجود دارد.

این مقام صنفی تأکید می‌کند: «دولت به جای آنکه برای مهار تورم افسارگسیخته میدان را به بخش خصوصی بدهد تا سرمایه و نقدینگی سرگردان را در بخش‌های اقتصادی فعال کنند، با این دست سنگ‌اندازی‌ها و تصدی‌گری‌ها باعث خروج سرمایه بخش خصوصی از اقتصاد و خروج سرمایه از کشور می‌شود».

فعالان بازار سوخت می‌گویند نزدیک به ۸۰ سال است که بازار سوخت در ایران درگیر قیمت‌گذاری دستوری و مداخله بی‌حد‌و‌حصر دولت است و همین مسئله باعث زیان‌دهی فعالان قانونمند این بازار و سودآوری قاچاق شده است. با‌این‌حال و با وجود تجربه شکست‌خورده ۸۰‌ساله، دولت نه تن‌ها حاضر به اصلاح رویه‌های نادرست نیست، بلکه در تلاش است برای حفظ منافع شخصی و تصدی‌گری، فعالان بخش خصوصی را از این میدان به در کند.

منبع: روزنامه شرق
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

قیمت انواع دستگاه ماینر امروز + جدول

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت انواع لپ تاپ ایسوس امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز پنجشنبه ۹ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز پنجشنبه ۹ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ دل سهراب بختیاری زاده با استقلال است

عکس/ تیپ تینیجری فاطمه معتمد‌آریا ۴۴ سال پیش با شلوار پیش بندی و کلاه خاص

عکس/ قابی احساسی از ابی و دخترش ۵۳ سال پیش در یک رستوران

عکس/ جولان اتوبوس‌های دو طبقه ۵۱ سال پیش در میدان فردوسی تهران

عکس/ استایل خاص فردین و ناصر ملک مطیعی ۴۳ سال پیش با لباس‌های برند

عکس/ ژست عاشقانه حمیرا و پرویز یاحقی ۵۳ سال پیش با استایل اروپایی

عکس/ خنده‌های از ته دل بهاره رهنما و دخترش پریا در پشت دیوار

عکس/ استقلال در دربی تهران با لباس جدید

عکس/ چهره شوکه کننده نوید محمدزاده با تیپ اجق وجق در دیدار با بهمن مفید

عکس/ تمام بازیکنان مشترک استقلال و پرسپولیس

عکس/ سفر مسعود پزشکیان به جنوب غرب تهران

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

نباید با استیضاح وزیر اقتصاد، سیاسی برخورد کرد/ اثرات منفی پول‌های زیاد و بی‌برنامه‌ در دولت گذشته امروز مشخص شده است

بهترین رژیم غذایی برای بهبود سرطان پروستات

روش‌های خانگی بجای بوتاکس؟

دمای تهران زیر صفر شد

خیال استقلال از رونالدو و مانه راحت شد

ترامپ: در صورت صلح، روسیه به اوکراین حمله نخواهد کرد

تعطیلی بخش‌های بستری بیمارستان‌ها در نوروز تعیین و تکلیف شد

ضرورت استفاده از هوش مصنوعی برای کاهش تصادفات

واکنش حماس به عملیات جنوب حیفا

یاغی پرسپولیس: بردن دربی لذت بخش است

بحث پزشکیان با امام جمعه اسلامشهر

صحبت‌های جالب رضاییان پس از دربی؛ قول رامین به هواداران استقلال

عکس/ پوستر AFC پس از دربی؛ Tehran is RED

کارشناس داوری دربی ۱۰۵؛ پنالتی استقلال سوخت؟

فیلم/لحظاتی از شادی و غم بعد از سوت پایان دربی ۱٠۵

فیلم/بوژوویچ: استقلال در دربی سزاوار باخت نبود

فیلم/هوادار ناراحت استقلال روی سکوی‌های ورزشگاه بعد از سوت پایان بازی

عالیشاه: یک فینال را بردیم، ۹ تا باقی مانده است

عکس/خوشحالی عابدزاده از برد پرسپولیس در دربی

علی علیپور به رکورد هاشمی‌نسب رسید

فیلم/گل دوم پرسپولیس به استقلال توسط علی علیپور

کارتال دربی تهران را هم برد؛ پرسپولیس دبل کرد و به کورس برگشت!

اوجالان رئیس پ‌ک‌ک: این گروه باید خود را منحل کند

حسینی باید اخراج می‌شد!

کری‌خوانی اسکوچیچ پس از تساوی

اعتراض سریع استقلال به پنالتی دربی: آفساید به نظر می‌رسید!

فیلم/ گل اول پرسپولیس

عالیشاه پنالتی‌زن پرسپولیس را عوض کرد

برد یک نیمه‌ای پرسپولیس در دربی؛ استقلال باز هم پنالتی داد

تصویر جالب از پرتماشاگرترین دربی پایتخت

پزشکیان: از قطعی برق و گاز عذرخواهی می‌کنم

فیروز کریمی: پیشنهاد استقلال را رد کردم

عکس/ رامین رضاییان به سمت نیمکت پرسپولیس رفت

نوشته جالب هوادار پرسپولیس برای سروش رفیعی

پوتین: اولین ارتباطات ما با دولت آمریکا، امید‌هایی را منعکس می‌کند

واکنش کفاشیان به ائتلاف با عابدینی علیه تاج

مرگ مشکوک بازیگر معروف و همسرش

رشد چشمگیر مجتمع تبریز بیمه معلم در رشته‌های اموال، اشخاص و عمر

واحد پول چه کشورهایی پوند است؟

سرمایه‌گذاری مولد؛ سود فردی، رشد جمعی

ماجرای مرگ تلخ ۱۹ ورزشکار ایرانی به خاطر گازگرفتگی

آیا تغذیه سالم در بارداری بر هوش نوزاد اثر دارد؟

جاذبه‌های گردشگری پارک طالقانی تهران

قیمت گوشت امروز چهارشنبه ۸ اسفند اعلام شد

آشنایی با خواص شگفت‌انگیز کنجد برای سلامتی

ساعت کاری اصناف در ماه رمضان و شب عید کاهش نمی‌یابد

عمر مفید باتری ماشین؛ از کجا بفهمیم وقت تعویض باتری رسیده است؟

اختلال خواب چیست و چگونه درمان می‌شود؟

اینفوگرافی/ قدرتمندترین پاسپورت‌ها در سال ۲۰۲۵

فیلم/ مسعود فراستی: هر غلطی که دلم بخواهد می‌کنم