بورس تا چه زمانی رشد می کند؟

اقتصاد۲۴-فعالان بازار سهام در حالی نظاره‌گر شهریوری جذاب هستند که طولانی شدن اصلاح قیمتی در این بازار متاثر از برخی سیاستگذاری‌های دستوری و بلاتکلیفی‌های بنگاه‌های اقتصادی شرایطی را رقم زده که طی آن تردید‌های فراوانی نسبت به مسیر آتی این بازار وجود دارد.

شاخص کل بورس تهران اگرچه شهریور را گرم و دلچسب آغاز کرده است، اما طی ماه‌های قبل از آن عملکرد ضعیفی از خود به نمایش گذاشت. از منظر تکنیکال عبور شاخص از محدوده مقاومتی۱/ ۲میلیون واحد در حالی رقم خورده است که نماگر مذکور در مرداد ۹۹ تنها اندکی از سطح مزبور فاصله داشته است. با‌این‌حال تغییر روند بازار در ۱۰روز معاملاتی گذشته سبب شده تا بدبینی‌های حاکم بر بازار تا حدود زیادی کاهش یابد.

بررسی تکنیکال شاخص‌کل موید این است که با نزدیک‌شدن به سطح ۲/ ۲میلیون واحد، احتمالا بازار با فشار فروش مواجه شود. به گفته تحلیلگران بازار سرمایه، آنچه در روز‌های آینده در این بازار رخ دهد بسیار تعیین‌کننده است. در روز‌های پیش رو اگر بازار به روند صعودی خود ادامه دهد، ممکن است سطوح بالاتری نیز به دست آید؛ در غیر این صورت سطح فعلی می‌تواند خود به یک مقاومت تبدیل شود. افزون بر آن تجربه نیز نشان می‌دهد بازار سهام در شهریور‌ماه معمولا معاملات کم‌رمقی را شاهد بوده است.

با‌این‌حال برخی اخبار، از جمله تصمیم ارزی جدید بانک مرکزی و قراردادن نرخ فروش مرکز مبادله ارز و طلای ایران برای نرخ ارز تسعیر خوراک و قیمت پایه بورس کالا می‌تواند جریان داد‌و‌ستد‌های سهامی، به‌ویژه در گروه‌های خودرویی و پتروپالایشی‌ها، را با تغییرات جدیدی مواجه کند. همان‌طور که پیش‌تر نیز ذکر شده است، بازار در موقعیت فعلی که با محرک‌های اندک در جهت رشد پایدار مواجه است، ممکن است در برخی مواقع وارد فاز رکودی شود؛ در این شرایط نقش محرک‌هایی از جمله روند نرخ دلار تعیین‌کننده است.

به همین دلیل با وجود مطلوب بودن سطوح ارزش‌گذاری اکثر سهام، شاهد بی‌رغبتی سرمایه‌گذاران برای وارد کردن پول به سمت این بازار بوده ایم. بر همین اساس گفتگو با کارشناسان و تحلیلگران بازار سرمایه از این واقعیت پرده برمی‌دارد که رشد بورس با توجه به وضعیت محرک‌های فوق نمی‌تواند تهاجمی و با تاریخ انقضای بلند‌مدت محقق شود.

تداوم روند صعودی

کارشناسان بازار سرمایه بر این باورند که بورس تهران غیر‌قابل‌پیش‌بینی‌تر از قبل به کار خود ادامه می‌دهد. در همین رابطه محمد غفوری، تحلیلگر بازار سرمایه، با اشاره به چشم‌انداز بازار سهام در روز‌های آتی، به «دنیای اقتصاد» گفت: شاخص بازار سهام پس از درگیری چندماهه با سطح ۲میلیون واحد، در نهایت موفق به عبور از مرز روانی مزبور شد و در میانه‌های کانال ۱/ ۲میلیون واحد قرارگرفته؛ این در حالی است که اکنون نسبت به قله اردیبهشت‌ماه فاصله ۱۵درصدی دارد و نتوانسته سهامداران را طی این مدت کامروا سازد. وضعیت بازارسهام از دو منظر قابل بررسی است. در گام نخست مباحث قیمتی مطرح می‌شود. موضوع مهم دیگر در این میان مرتبط با مباحث بنیادی بازار است.

بازار سهام به دلیل فقدان بازارگردان قوی و نقدینگی قدرتمند از منظر بنیادی فضایی با چاشنی اصلاح فرسایشی را پشت سر گذاشته است. به این ترتیب آنچه در ماه‌های گذشته در بازار مذکور رخ داده است سبب شده بازار وارد فضای حباب منفی قیمتی شود. بررسی وضعیت قیمت‌ها در این بازار حکایت از این مهم دارد که با فرو رفتن بازار در لاک دفاعی و رکود معاملاتی، سهامداران شاهد ریزش قیمت در اکثر نماد‌ها بوده‌اند. این در حالی است که با وجود قرار گرفتن بازار در مدار رکودی، از منظر بنیادی اکثر سهام در وضعیت متعادلی قرار داشتند. اگرچه می‌توان به‌وضوح بیان کرد که اگر در شرایط مزبور بازار با ورود پول قدرتمند روبه‌رو می‌شد، می‌توانستیم افزایش تقاضا و رشد قیمت را به نظاره بنشینیم.

به گفته این کارشناس، بعد از یک دوره «اصلاح سرسخت ۳ماهه»، تالار شیشه‌ای توانست متاثر از چرخش نسبی سیاستگذار در برخی از سیاست‌های دستوری و ناامیدکننده، وارد فاز جدیدی از خوش‌بینی مبنی‌بر امکان تداوم روند صعودی در کوتاه‌مدت شود. او در همین رابطه اظهار کرد: بازار یک مقاومت جدی (سطح ۲/ ۲ میلیون واحد) را پیش رو دارد. در این میان به نظر می‌رسد با اندکی دست به دست شدن و افزایش تدریجی ورود پول، مقاومت مزبور به‌راحتی شکسته شود و بازار به سمت سقف تاریخی خود حرکت کند. از منظر بنیادی نیز این موضوع توجیه‌پذیر است. به طوری که می‌توان گفت دو نسبت بسیار مهم در این روند اثرگذار است. نسبت قیمت به سود و نسبت قیمت به فروش شرکت‌ها. برخلاف فضای حباب‌گونه حاکم بر معاملات در سال ۹۹، هم‌اکنون بازار سهام عاری از هرگونه روند افزایش شارپی توأم با حباب قیمتی است. خرید و فروش اکثر سهام در وضعیت مناسبی قرار دارد. P/ E‌های کنونی بیانگر این مهم است که صعود هفته قبل می‌تواند تداوم یابد. دو پارامتر کلیدی که سرمایه‌گذاران باید آن‌ها را مدنظر قرار دهند این است که ارزش معاملات و میزان ورود نقدینگی به بازار دو سنجه مهم محسوب می‌شوند و چشم‌انداز روشنی از بازار در کوتاه‌مدت را به تصویر می‌کشند.

این دو سنجه آماری چه در مقیاس روزانه و چه در مقیاس هفتگی نشانه‌ای متقن از موفقیت و عدم‌موفقیت شاخص‌کل بورس تهران در به ثبت رساندن رشد اعداد و ارقام جدی است. لازم به توضیح است که بازار از منظر بنیادی در وضعیت مناسبی قرار دارد و سرمایه‌گذاران نباید به بیراهه برخی اظهارت مبتنی بر رشد حباب‌وار قیمت سهام، سرک بکشند. روند صعودی بازار ممکن است در برخورد با مقاومت ۲/ ۲میلیون واحد اندکی متوقف شود، اما آنچه مسلم است این است که این روند مقطعی خواهد بود.

روند صعودی همراه با نوسان

فردین آقابزرگی، دیگر کارشناس بازار سرمایه، نیز با ابراز خوش‌بینی نسبت به تداوم روند صعودی بازار، به «دنیای اقتصاد» گفت: بررسی روند بازار سهام به‌روشنی نشان می‌دهد که این بازار متاثر از رفتار سیاستگذار و اعمال قوانین مختلف از روند تعادلی و معمولی خود بازمانده است. دخالت در بازار اگرچه مربوط به دوره کنونی نیست، اما بازار از ابتدای سال که می‌توانست کانال‌های تاریخی را به ثبت بساند، تحت‌تاثیر برخی سیاستگذاری‌ها از این مهم بازماند.

از دست دادن کانال‌های مهم و سرنوشت‌ساز طی این مدت را می‌توان نتیجه همین امر دانست. اما اکنون بازار وارد فاز جدیدی از تغییرات شده است. حدود ۱۰ روز است که تالار شیشه‌ای رنگ سبز را کماکان به خود دیده است. با توجه به برخی موارد، از جمله تحولات اخیر در حوزه نرخ دلار صنایع، می‌توان به تداوم این روند امیدوار بود. به دنبال انتقال دلار نیمایی به مرکز مبادله، برخی از صنایع بورسی منتفع خواهند شد. بررسی‌ها حاکی از آن است که در چنین وضعیتی صنعت پالایشی و صنایع پایین‌دستی پتروشیمی همراه با خودروسازان می‌توانند شرایط معاملاتی بهتری را تجربه کنند. روند رو‌به‌رشد برخی صنایع می‌تواند بر کلیت بازار اثر مثبت بگذارد.

کما اینکه بازار نیز از منظر قیمتی در سطوح ارزنده‌ای قرار دارد؛ بنابراین شرایط برای تداوم صعود فراهم است. در روز‌های آتی بازار همراه با نوسان همراه خواهد بود. اما به طور کلی روی کاغذ اوضاع به نفع بازار سهام است. یکی از سیاست‌هایی که دولت بر آن پافشاری می‌کند کنترل نرخ تورم است. به همین دلیل باید دید سیاستگذار برای عبور از این چالش دست به چه تدابیری خواهد زد. عملکرد سیاستگذار نقش تعیین‌کننده‌ای در مسیر آتی بازار سهام ایفا می‌کند. از این‌رو سیاست‌هایی که در راستای حذف نرخ ارز ترجیحی صورت گیرد، بازار سهام را منتفع خواهد کرد. گروه‌های غذایی و دارویی از جمله صنایعی هستند که متاثر از سیاستگذاری‌های این بخش می‌توانند با فرازوفرود مواجه شوند.

هرچه سیاستگذار به سمت شفاف‌سازی گام بردارد، بازار سرمایه به تعادل نزدیک‌تر خواهد شد. سیاست‌های اتخاذ‌شده در بخش بانکی نیز از عواملی هستند که بر ورود و خروج پول در بازار دخیل هستند. افزایش نرخ دلار به عنوان یکی از متغیر‌های اثرگذار بر بازار سهام اگر به روز‌های آتی برسد، در جهت رشد بازار سهام خواهد بود. به دنبال بازگشت بورس به مسیر صعودی طی هفته گذشته، همسویی دلار با این جریان می‌تواند روح تازه‌ای در کالبد بازار سهام بدمد. بررسی‌ها نشان می‌دهد نرخ هر اسکناس آمریکایی در محدوده ۴۹هزار و ۴۹۰تومان از برخی خوش‌بینی‌ها نسبت به صعود به کانال‌های بالاتر حکایت می‌کند. اگرچه این مهم به دلیل کنترل انتظارات تورمی طبیعتا به کندی و با وقفه زمانی همراه خواهد بود.