دست آوردسازی در دولت؛ ماجرای بازگشت الواح هخامنشی به ایران از سال ۱۳۲۷ تاکنون

اقتصاد۲۴- دستاوردسازی‌های دولت سیزدهم و تیم رسانه‌ای آن ادامه دارد. آن هم در روز‌هایی که بیش از دو سال از عمر این دولت می‌گذرد و حتی نتوانسته به وعده‌های انتخاباتی خود عمل کند. با این همه دولت می‌کوشد تا بازگشت ۳۵۰۶ لوح هخامنشی را ارمغان سفر بی دستاورد رییسی به نیویورک بداند. سفری که رییسی در آن نه تنها با مذاکرات و رایزنی‌های چشم‌گیری نداشت، بلکه حتی در سخنرانی خود نیز با اشتباه‌های فراوان، بار دیگر واکنش افکار عمومی را در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی برانگیخت. این یعنی یکی از اصلی‌ترین کار‌هایی که رییس دولت باید در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام می‌داد نیز به نحو درستی انجام نشد.

با وجود این‌ها الواح هخامنشی همان خبر خوشی بود که تیم رسانه‌ای دولت و رسانه‌ها همسو قرار بود از سفر رییسی به نیویورک به مردم بدهند. واقعیت، اما چیز دیگری بود و دولت سیزدهم غیر از حمل این محموله به ایران، نقش دیگری در بازگشت الواح به کشور نداشته است. اما چطور؟

ماجرای الواح تاریخی داریوش اول که سال ۱۳۱۱ کشف شد

الواح هخامنشی از تخت جمشید حوالی سال ۱۳۱۱ کشف شدند. در آن سال‌ها نه امکانات و نه دانش لازم برای بررسی و نگهداری این الواح تاریخی کخ متعلق به دوره داریوش اول هخامنشی است در ایران وجود نداشت. به این ترتیب این الواح الواح در ۵۰ صندوق چوبی شامل حدود دوهزار جعبه مقوایی و چند پیت نفتی که در تخت جمشید به پارافین آغشته شده بودند از راه بوشهر به آمریکا فرستاده شدند. ابتدا نیز قرار بوده تا پس از ۳ سال مطالعه این الواح به ایران بازگردانده شوند، اما این سه سال بیش از ۸۰ سال به طول انجامید.

بازگشت لوح‌های ایران باستان از سال ۱۳۲۷ از دانشگاه شیکاگو آمریکا در بسته‌های کوچک به ایران آغاز شد. اولین محموله سال ۱۳۲۷شامل ۲۷ قطعه بود و دومین محموله شامل ۳۷ هزار قطعه بود که در سال ۱۳۲۹ به ایران بازگردانده شد. برای بازگشت سومین محموله، اما وقفه‌ای ۵۴ ساله داشت.

توقف بازگشت الواح تا سال ۱۳۸۳

سومین محموله در سال ۱۳۸۳ یعنی در دولت دوم اصلاحات شامل ۳۰۰ قطعه لوح به ایران تحویل داده شد. بار دیگر در دولت محمود احمدی نژاد این روند متوقف شد و یک شکایت مسیر بازگشت الواح تاریخی کشور را منحرف کرد. بررسی این شکایت تا سال ۱۳۹۳ زمان برد و در آن سال دادگاهی در آمریکا حکم مصادره این الواح و فروش آن را دارد. گفته می‌شد که در آن مقطع الواح ۷۱ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار تخمین زده می‌شود و بر اساس حکم دادگاهد باید این رقم به عنوان غرامت به قربانیان آمریکایی که در انفجار انتحاری در بیت‌المقدس بودند، پرداخت می‌شد.

بیشتر بخوانید: عکس/ ماجرای الواح هخامنشی که رئیسی با خود آورد چه هست؟

نکته اینجا بود که حکم این دادگاه مبنی بر فروش الواح تاریخی در واقع چوب حراج به میراث ایران باستان بود که هیچ قمیتی نمی‌توان روی آن گذاشت؛ بنابراین در نهایت دیوان عالی آمریکا که بالاترین نهاد قضایی این کشور است حکم دادگاه را در سال ۱۳۹۶ لغو کرد تا بار دیگر مسیر بازگشت میراث تاریخی هخامنشی به کشور باز شود.

لغو مصادره الواح و بازگشت ۱۷۸۳ لوح در دولت روحانی

دو سال بعد در سال ۹۸ چهارمین محموله با سفر رییس موسسه شرق‌شناسی شیکاگو به تهران، وارد کشور شد. این محموله شامل ۱۷۸۳ لوح هخامنشی بود.
حتی خبرگزاری‌های حامی دولت سیزدهم که منتقدان دولت پیشین بودند نیز خبر ورود چهارمین محموله الواح در سال ۹۸ را به طور وسیعی منتشر کردند. البته که این خبر در آن زمان از نظر این رسانه‌ها و منتقدان دولت روحانی جز دستاورد‌های دولت به شمار نمی‌رفت و باید به کشور بازگردانده می‌شد.

دستاوردسازی دولت ادامه دارد؟

فقط در فاصله سفر سال قبل رییسی به نیویورک تا امسال قیمت سکه از ۱۴ میلیون به ۲۷ میلیون رسیده و تقریبا دو برابر شده است. همچنین قیمت مسکن در تهران و شهر‌های دیگر به طرز عجیبی رشد داشته و بسیاری از مستاجران از تامین مسکن مناسب درمانده‌اند. این در حالی است که دولت وعده ساخت سالی یک میلیون مسکن داده بود.
همچنین تورم در دولت سیزدهم در فروردین ماه سال گذشته رکوردی تاریخی ثبت کرده و در چنین شرایطی دولت سیزدهم بازگشت پنجمین محموله الواح هخامنشی به کشور را به عنوان دستاورد معرفی کرده است.

از سوی دیگر همچنان ۱۳ هزار قطعه از الواح هخامنشی در اختیار مؤسسه شرق شناسی دانشگاه شیکاگو است که قرار است در محموله‌هایی جداگانه بسته‌بندی و به ایران ارسال شود. با روند کنونی دولت در مواجهه با چالش‌ها به ویژه چالش‌های اقتصادی کشور، ممکن است دولت سال دیگر هم بازگشت بخشی از این الواح دستاورد ارزشمند خود بداند.