چابهار در یک قدمی قرارداد بلندمدت با هندی‌ها

اقتصاد ۲۴- موقعیت استراتژیک ایران در منطقه و برخورداری از یک جغرافیای خاص، کشور‌های همسایه را بر آن داشته که از خاک ایران به عنوان یک مسیر ترانزیتی استفاده کنند؛ یکی از این همکاری‌ها، استفاده از موقعیت ترانزیتی ایران برای هند است. در این میان بندر چابهار می‌تواند به عنوان یک نقطه مهم و استراتژیک و در راستای کریدور ترانزیتی شمال ـ جنوب در یک شبکه حمل‌ونقل چندوجهی جریان کالا و مسافر بین ایران، هند، افغانستان، کشور‌های منطقه و آسیای میانه فعالیت کند.

چابهار که در جنوب شرقی ایران واقع است، به عنوان دروازه‌ای برای دسترسی هند به بازار‌های آسیای میانه در نظر گرفته شده و ریشه‌های این پروژه به سال ۲۰۰۳ باز می‌گردد که دو کشور بر سر توسعه آن به توافق رسیدند. با این حال، این ابتکار عمل به دلیل تحریم‌های غرب علیه برنامه هسته‌ای ایران با موانعی مواجه شد.

هند از طریق انعقاد قرارداد یکی از شرکت‌های خصوصی خود و با تعهد سرمایه‌گذاری به‌میزان ۸۵ میلیون دلار برای خرید تجهیزات مورد نیاز بندر چابهار، از سال ۱۳۹۷ وارد طرح توسعه فاز یک بندر شهید بهشتی چابهار شد که به‌دلیل مشکلات ثانویه ایجادشده از جمله تحریم‌ها، جهت خرید و تأمین تجهیزات مذکور، این قرارداد به‌طور کامل اجرایی نشد؛ اما سال گذشته اعلام شد که تامین تجهیزات سنگین راهبردی به مبلغ مجموع ۲۴ میلیون دلار انجام شده است.

به دنبال آن تیرماه امسال، سفیر هند در تهران گفت که هند برای رشد اقتصادی و تجاری از طریق بندر چابهار برنامه‌ریزی ویژه‌ای را در دستور کار خود دارد. «رودرا گائوراو شِرِست» تاکید کرد: چابهار نقطه عطف تحول اقتصادی منطقه است و برای هند فرصتی طلایی یدک می‌کشد و موقعیت چابهار در گسترش مبادلات تجاری در منطقه، اورآسیا و حتی اروپا منحصر بفرد است.

پس از آن کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که انتظار می‌رود هند و ایران تا سپتامبر ۲۰۲۳ (شهریور ـ مهر ۱۴۰۲) و قبل از اجلاس جهانی دریایی هند ۲۰۲۳ که برگزاری آن در دهلی نو برای ماه اکتبر برنامه‌ریزی شده، یک قرارداد بلندمدت برای توسعه بندر چابهار امضا کنند. بدین‌ترتیب پس از سال‌ها مذاکره، دهلی نو و تهران قراردادی چند ساله را امضا می‌کنند که به هند اجازه می‌دهد بندر شهید بهشتی چابهار را به‌صورت بلندمدت توسعه دهد.

بیشتر بخوانید:  دو هفته تا تعیین تکلیف پرونده‌های سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد

علی‌اکبر صفایی، مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی- شهریورماه بود که درباره فعالیت هندی‌ها در چابهار بیان کرد: مذاکرات ما با این کشور طولانی‌مدت بوده و قراردادی منعقد شد که بعدا تغییر کرد؛ ما از ابتدای دولت برای این قرارداد تلاش کردیم که اکنون همه مشکلات حل شده و امیدواریم کمتر از یک ماه آینده جمع‌بندی شود. ما منتظر آخرین گروه هندی‌ها هستیم و فقط یک بند از قرارداد باقی‌مانده که باید درباره آن به توافق برسیم و امیدواریم هرچه سریع‌تر امضا شود؛ زیرا قرارداد بلندمدت حافظ منافع ماست.

همچنین مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی- به‌تازگی با بیان این‌که «با مشارکت کشور هند، در آستانه عقد قرارداد جدیدی درباره بندر چابهار هستیم»، گفت: الان قرارداد کوتاه‌مدت داریم، ولی دنبال عقد قرارداد بلندمدت برای بهره‌برداری از بندر چابهار هستیم که با سفر مقام هندی به ایران، این قرارداد نهایی می‌شود.

در حالی که در سال‌های گذشته، فعالیت هندی‌ها در چابهار با، اما و اگر مواجه بوده و گاهی تحریم‌ها و گاهی تعلل این کشور مانع ادامه فعالیت شده است؛ حالا به نظر می‌رسد با برطرف شدن موارد مورد اختلاف، هند آماده ادامه فعالیت در بندر چابهار است و این‌طور که مسئولان وعده دادند، قراردادی بلندمدت خواهد بست تا فرآیند توسعه این بندر استراتژیک سریع‌تر انجام شود.