آتش‌بس مسلح در غزه؛ بررسی توافق آتش‌بس میان حماس و اسراییل

اقتصاد۲۴-«درحالی که ما رسیدن به یک توافق آتش‌بس را اعلام می‌کنیم، تاکید داریم که دستان‌مان روی ماشه باقی خواهد ماند و گردان‌های پیروز ما آماده دفاع از ملت فلسطین و شکست اشغالگران هستند.» این جملات بخشی از بیانیه جنبش حماس است که روز گذشته در راستای توافق مبادله اسرا و آتش‌بس موقت با رژیم صهیونیستی اعلام شد.

توافقی که پس از چهل و هفت روز جنگ تمام عیار و ویرانگر در غزه با میانجیگری قطر میان حماس و اسراییل صورت گرفته و طبق اعلام رسانه‌ها به نقل از برخی مقامات آگاه قرار است از امروز یعنی پنجشنبه اجرایی شود. در این میان هر چند که تا عصر روز گذشته جزییات دقیقی از توافق آتش‌بس و مبادله اسرا اعلام نشده، اما به طور کلی قرار است طبق آنچه حماس اعلام کرد در مرحله اول در ازای آزادی ۵۰ اسیر زن و کودک اسراییلی، ۱۵۰ زن و نوجوان فلسطینی نیز براساس سوابق اسارت آزاد شوند. همچنین درحالی که گفته می‌شود با حصول این توافق و آزادی اسرای دو طرفه قرار است آتش‌بس ۴ روز اعلام شود، جنبش حماس گفته که در راستای این توافق حملات و پرواز جنگنده - بمب‌افکن‌های رژیم صهیونیستی طی چهار روز آتش‌بس در جنوب غزه متوقف و در شمال نوار غزه نیز قرار است به مدت ۶ ساعت یعنی از ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر وقفه بشردوستانه در جنگ ایجاد شود. همچنین براساس این توافق، صد‌ها کامیون ویژه حامل کمک‌های بشردوستانه، درمانی و سوخت بدون استثنا وارد همه مناطق غزه خواهد شد.

علاوه بر این حماس تاکید کرده است که طی دوره آتش‌بس رژیم اشغالگر متعهد شده که به هیچ فردی در تمامی مناطق نوار غزه تعرض و حمله نکند و شهروندان فلسطینی آزادی عبور از شمال غزه به سمت جنوب در امتداد خیابان صلاح‌الدین را خواهند داشت.

بیشتر بخوانید:این دولت‌های دورو در جنگ غزه؛ نگرانی کشور‌های عربی بابت طرح‌های اقتصادی‌شان

در این میان روز گذشته نیز وزارت خارجه قطر موفقیت تلاش‌های میانجیگری مشترک قطر با مصر و امریکا بین اشغالگران و جنبش حماس را با دستیابی به یک توافق آتش‌بس بشردوستانه که به مدت چهار روز ادامه دارد و قابل تمدید است، تایید کرد.

براساس گزارش الجزیره، وزارت خارجه قطر گفت: این توافق شامل تبادل ۵۰ زن و کودک اسیر در غزه در ازای آزادی زنان و کودکان فلسطینی توسط اسراییل است. تعداد آزاد‌شدگان در مراحل بعدی اجرای توافق افزایش خواهد یافت.

طبق گفته این وزارتخانه، این آتش‌بس اجازه ورود تعداد بیشتری از کمک‌های بشردوستانه، از جمله سوخت برای نیاز‌های انسانی و بشردوستانه را می‌دهد. دولت قطر بر ادامه تلاش‌های دیپلماتیک خود برای کاهش تشدید تنش، توقف خونریزی و حفاظت از غیرنظامیان را تاکید می‌کند.

ادعای تازه اسراییل در مورد جنگ غزه

در همین رابطه و در‌حالی که سه‌شنبه شب در جلسه کابینه رژیم صهیونیستی اختلاف‌نظر‌هایی درخصوص توافق وجود داشته و گفته می‌شود که چند نفر از وزرای تندرو مخالف توافق با حماس بوده‌اند، دولت نتانیاهو با صدور بیانیه‌ای با طرح کلی اولین مرحله از تبادل اسرا موافقت کرد که براساس آن طی چهار روز دست‌کم ۵۰ زن و کودک اسیر صهیونیستی آزاد می‌شوند و در این چهار روز آتش‌بس موقت برقرار خواهد بود.

در این بیانیه همچنین آمده است که با آزادی هر ۱۰ اسیر بیشتر، یک روز به مدت زمان آتش‌بس افزوده خواهد شد. با این حال دولت نتانیاهو مدعی شده کابینه، ارتش و نیرو‌های امنیتی تا زمان بازگرداندن همه اسرا، نابودی حماس و تضمین عدم هرگونه تهدید مجدد علیه رژیم صهیونیستی از سوی نوار غزه، جنگ را ادامه می‌دهند.

در این میان برخی رسانه‌های صهیونیستی گزارش داده‌اند که تقریبا تمامی وزرای کابینه نتانیاهو غیر از سه وزیر تندرو از حزب قدرت یهود با این توافق موافقت کرده‌اند. این درحالی است که اسموتریچ وزیر دارایی اسراییل به عنوان رهبر حزب راستگرای صهیونیسم مذهبی به همراه دو وزیر دیگر از این حزب پس از تماس با مقامات امنیتی و نظامی دست از مخالفت کشیده و درنهایت به توافق رای داده‌اند.

پیام امیرعبداللهیان از بیروت

در همین راستا لازم به ذکر است علاوه بر استقبال برخی کشور‌ها از توافق صورت گرفته، حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه کشورمان نیز روز گذشته به لبنان سفر و در جمع خبرنگاران در بیروت تاکید کرد: با گذشت ۶ هفته از مقاومت قهرمانانه در غزه ثابت شد که زمان به سود رژیم صهیونیستی نیست. وی با بیان اینکه ملت فلسطین خودش سرنوشت غزه و فلسطین را تعیین خواهد کرد، گفت: ما از رهبران مقاومت شنیده‌ایم تا به نتیجه رسیدن مقابله با اشغالگری و آزادی کامل ملت فلسطین دستان مقاومت روی ماشه باقی خواهد ماند.

امیرعبداللهیان تصریح کرد: ما امروز در بیروت هستیم تا در رایزنی با مقامات لبنان درباره امنیت حداکثری منطقه و احقاق حقوق ملت فلسطین گفتگو کنیم. همچنین ۶ هفته مقاومت در غزه اثبات کرد که بازنده قطعی این جنگ امریکا و رژیم صهیونیستی بودند.

صحبت‌های امیرعبداللهیان روز گذشته درحالی انجام شد که موسی ابومرزوق، عضو دفتر سیاسی حماس با بیان اینکه آتش‌بس از امروز (پنجشنبه) در ساعت ۱۰ صبح اجرایی می‌شود، گفت که اغلب ۵۰ اسیری که آزاد خواهند شد تابعیت خارجی دارند. به گفته این مقام ارشد حماس در ازای هر یک اسیر صهیونیستی نزد ما سه اسیر فلسطینی از زندان‌های اشغالگر آزاد خواهند شد. ما زندان نداریم و اسرای موجود نزد ما در منازل فلسطینی‌ها هستند و به همین دلیل هنگام بمباران خانه‌ها اسرا کشته شدند. همه اسرای فلسطینی در زندان‌های رژیم صهیونیستی آزاد خواهند شد و ما آماده برقراری آتش‌بس و تبادل اسرا هستیم.

علاوه بر این احمد عبدالهادی، نماینده جنبش حماس در لبنان در یک نشست خبری در فرودگاه بین‌المللی رفیق حریری که حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران نیز در آن حضور داشت، روز گذشته اعلام کرد: وزیر خارجه ایران در سفر اولش این پیام را به دشمن و حامیان آن رساند که تهران در کنار ملت فلسطین و مقاومت آن ایستاده است. سفر امروز وزیر خارجه ایران در زمان مهمی انجام شد، زیرا مقاومت پیروزی‌های بزرگی علیه رژیم صهیونیستی در جنگ زمینی محقق کرد. مقاومت فلسطین توانسته است ضمن کسب پیروزی‌های بزرگ، دشمن را بدون دستیابی به هیچ موفقیتی وادار به پذیرش آتش‌بس کند. نماینده حماس همچنین تصریح کرده، پیروزی اخیر با حمایت محور مقاومت و در راس آن جمهوری اسلامی ایران حاصل شده است.

شکاف‌ها در واشنگتن و تل‌آویو

درحالی روز سه‌شنبه اسماعیل هنیه، رییس دفتر سیاسی حماس و همچنین برخی دیگر از رهبران ارشد این جنبش اعلام کرده بودند که به یک توافق برای تبادل اسرا نزدیک شده‌ایم، آمار‌های منتشر شده نشان می‌دهد که در ظرف مدت ۲۴ ساعت یعنی از سه‌شنبه تا چهارشنبه به واسطه تداوم حملات اسراییل به نوار غزه بیش از ۲۰۰ نفر جان خود را ازدست داده و وضعیت بیمارستان‌ها و مراکز درمانی غزه نیز بسیار وخیم اعلام شده است. در همین رابطه در طول چهل و هفت روز گذشته بیش از ۱۴ هزار نفر در نوار غزه به شهادت رسیده‌اند که ۵۶۰۰ نفر از آن‌ها کودک هستند.

بیشتر بخوانید:آتش بس در نوار غزه برای ۴ روز

به همین دلیل کارشناسان معتقدند که رژیم صهیونیستی به واسطه فشار‌های داخلی و خارجی فعلا مجبور به برقراری آتش‌بس شده و این نگرانی وجود دارد که آتش‌بس ۴ روزه شکننده بوده و تمدید نشود. در این رابطه خبرگزاری یورونیوز در گزارشی آورده است: از ابتدای بحران غزه، بسیاری در داخل اسراییل، بنیامین نتانیاهو را مقصر این وضعیت می‌دانستند و دولتش را به خاطر شکست اطلاعاتی در پیش‌بینی حمله حماس و همچنین درگیر کردن این رژیم در بحران‌های داخلی و دوقطبی‌سازی در جامعه اسراییل مورد انتقاد قرار داده‌اند. در واقع از همان فردای حمله حماس به اسراییل، بسیاری او را تحت فشار قرار دادند که هرچه سریع‌تر با این جنبش فلسطینی به توافقی دست یابد که زمینه‌ساز آزادی اسرا شود. در همین حال خانواده این اسرا هم تجمعات فراوانی برگزار کرده و از دولت خواسته‌اند آن‌ها را از نوار غزه خارج کند.

همچنین امریکا تلاش بسیاری کرده تا زمینه برای اجرای این توافق و آزادی اسرا و شهروندان خود را فراهم سازد. در نتیجه توافق نتانیاهو با حماس می‌تواند او را از این فشار‌های داخلی و بین‌المللی نزد متحدانش راحت کند، اما در مقابل متحدان داخلی او و به ویژه کسانی که در کابینه دست راستی وی حضور دارند کاملا با هرگونه توافق و امتیاز دادن به حماس مخالف هستند.

چراکه پیش‌تر بتسلئیل اسموتریچ، وزیر دارایی کابینه نتانیاهو از ارتش اسراییل خواسته بود که «وحشیانه به حماس ضربه بزند و به موضوع اسرا توجهی نکند.» اظهارات این وزیر اسراییلی بیانگر دیدگاهی در میان تندرو‌های اسراییلی است که تصور می‌کنند هرگونه توافق با حماس می‌تواند نشانه‌ای از ضعف اسراییل در مقابل گروه‌های فلسطینی و دشمنان این رژیم باشد.

از سوی دیگر روزنامه نیویورک تایمز امریکا نیز در گزارشی با اشاره به توافق صورت گرفته به نقل از یک مقام ارشد کاخ سفید اعلام کرد که وقفه در جنگ یک گام به سمت پیشرفت نهایی برای صلح است، اما برای چنین احتمالی راه درازی در پیش است. این روزنامه در ادامه گزارش خود آورده است: پذیرفتن شروط توافق آزادی اسرا از سوی اسراییل در اواخر روز سه‌شنبه نشان‌دهنده فشار شدید دولت بایدن برای دستیابی به توافقی بود که طبق آن برخی افراد تحت اسارت حماس آزاد شده و فرصت‌های بالقوه درازمدت برای کاهش تنش ایجاد می‌شود. تایید اولیه توافق از سوی کابینه اسراییل پس از آن صورت گرفت که یک گروه مخفی از مشاوران ارشد بایدن طی چند هفته گذشته به شدت روی مذاکرات با مشارکت دوحه، قاهره و تل‌آویو کار کرد. با این حال این توافق در شرایطی صورت گرفته که
دو دستگی بین دموکرات‌ها به علت سیاست بایدن درقبال اسراییل افزایش می‌یابد؛ زیرا آمار تلفات غیرنظامی در غزه بالا می‌رود و نظرسنجی‌ها پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ نشان می‌دهد که رضایت از عملکرد بایدن برای مدیریت این بحران وجود ندارد.