آیا فقر به دهک دهم رسیده است؟

اقتصاد ۲۴-اخیرا عسگریان، معاون وزیر رفاه طی سخنانی گفته است که «صدک‌بندی صورت گرفته؛ صدک‌بندی مبنای همان دهک است. ممکن است دهک‌ها جابه‌جا شوند، این به معنا قطع یارانه آن‌ها نیست.».

همچنین، عسگریان در پاسخ به این سوال که بنابر اظهارات شما یعنی ممکن است فردی از دهک نهم به دهک دهم برود، اما همچنان مشمول دریافت یارانه باشد به ایسنا توضیح داده: «بله؛ در حال حاضرهم تعدادی از دهک دهمی‌ها را پوشش می‌دهیم (یارانه پرداخت می‌کنیم) و ممکن است با تغییر دهک، خانواری مثلا صدک ۹۲ و یا ۹۳ شوند که باز هم این صدک‌ها زیر پوشش (مشمول دریافت یارانه) هستند، اما اگر از صدک ۹۲ و ۹۳ بالاتر بروند حذف می‌شوند (از دریافت یارانه حذف می‌شوند) و البته افراد دیگری جایگزین آن‌ها می‌شوند، چون فاصله دهک‌ها ثابت است، یعنی یک فردی استحقاق دارد و دهک بالاتر می‌رود و کسی که استحقاق (توانایی مالی) ندارد، پایین می‌آید، ولی بین دهک‌ها یعنی تا دهک نهم هر چقدر جابه‌جایی صورت بگیرد، یارانه افراد وصل است و قطع نمی‌شود.»

همین اظهارات وی واکنش‌هایی را به دنبال داشته است. پدرام سلطانی، فعال اقتصادی و نایب‌رئیس پیشین اتاق بازرگانی ایران با اشاره به سخنان معاون وزیر رفاه، در توئیتی نوشته است که پیام اینکه ۹۳-۹۲ درصد مردم از سوی دولت مستحق دریافت یارانه تشخیص داده شده‌اند چیست؟ آیا فقر به دهک دهم رسیده است؟

واکنش‌ها به فقر ادامه دارد

گسترش فقر و حذف طبقه متوسط از جمله موضوعاتی است که حساسیت‌ها و واکنش‌های بسیاری را به دنبال داشته است. مرکز پژوهش‌های مجلس نیز چندی پیش به این موضوع پرداخته و در گزارشی مبسوط اعلام کرده بود که نرخ فقر در ایران طی یک دهه از ۱۹ درصد به بیش از ۳۰ درصد افزایش یافته است.

بیشتر بخوانید:آیا حذف فقر مطلق در کشور شدنی است؟

در این گزارش آمده بود که شکاف فقر که فاصله فقرا تا خط فقر را اندازه‌گیری می‌کند؛ در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ به بالاترین مقدار خود یعنی ۲۷ درصد رسیده است.

در ضمن، بر اساس این گزارش در سال ۱۴۰۰ خط فقر سرانه متوسط کشوری با رشد ۵۰ درصدی نسبت به سال ۱۳۹۹، به میزان یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان رسید. همچنین خط فقر متوسط کشوری در سال ۱۴۰۰ برای خانوار چهارنفره در حدود چهار میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بوده است. البته برآورد می‌شود این عدد در شهریور ۱۴۰۱ به هفت میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسیده باشد.

جدای از تحلیل مرکز پژوهش‌های مجلس، از آنجایی‌که هیچ مرجع رسمی اقدام به انتشار داده‌های مربوط به فقر نمی‌کند، آمار و ارقام متفاوتی از آن اعلام می‌شود. اخیرا مرتضی افقه، استاد دانشگاه به تجارت‌نیوز گفته بود که ۳۰ درصد از جامعه ایرانی در فقر مطلق به سر می‌برند. این آمار مورد تایید علی ربیعی- وزیر پیشین کار در دولت روحانی نیز قرار گرفته است.

با اینحال، وزیر کار رئیسی که سال قبل منکر وجود فقر مطلق در ایران شده بود، حالا می‌گوید بخشی از این پدیده ریشه‌کن شده است. رئیس جمهوری نیز از تدوین سند کاهش فقر خبر داده، البته جزئیاتی از آن تاکنون منتشر نشده است. آنچه از بودجه سال آینده نیز برمی‌آید این نکته است که فشار مالیاتی بر دوش حداقلی‌بگیران خواهد بود که این موضوع هم به معنای تنگ‌تر شدن معاش و افت بیسترر رفاه خانوار ایرانی است.