وتوی آتش‌بس در نوار غزه توسط امریکا؛ واشنگتن علیه گوترش

اقتصاد ۲۴- ایالات متحده مطابق انتظار قطع‌نامه شورای امنیت سازمان ملل را که خواهان آتش‌بس فوری در نوار غزه شده بود، وتو کرد و نماینده این کشور در نشست شورای امنیت به انتقاد از رویکرد سازمان ملل پرداخت، در آن سو نیز چین و روسیه نسبت به وتوی قطع‌نامه سازمان ملل از سوی واشنگتن معترض شدند. ۱۳ عضو دائم و موقت شورای امنیت سازمان ملل، به پیش‌نویس قطع‌نامه کوتاهی که توسط امارات متحده عربی ارائه شده بود رأی مثبت دادند. در این میان، بریتانیا رأی ممتنع داد. اما ایالات متحده، به عنوان یکی از اعضای دائم این شورا، این قطع‌نامه را وتو کرد. ایالات متحده در کنار روسیه، چین، فرانسه و بریتانیا یکی از پنج عضو دائم شورای امنیت است که دارای حق وتو است. اعضای غیردائم شامل برزیل، آلبانی، اکوادور، گابن، غنا، سوئیس، امارات متحده عربی، مالت و ژاپن هستند. شورای امنیت سازمان ملل متحد به درخواست آنتونیو گوترش دبیر کل این نهاد و امارات متحده عربی تشکیل جلسه داد تا پس از هفته‌ها در مورد آتش‌بس فوری رأی‌گیری کند. گوترش روز چهارشنبه در نامه‌ای به شورای امنیت گام فوق‌العاده‌ای برای پایان‌دادن به جنگ جاری در غزه برداشت. او به ماده ۹۹ منشور سازمان ملل متحد استناد کرد که به دبیر کل امکان می‌دهد «هر موضوعی که به نظر او ممکن است حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را تهدید کند به شورای امنیت ارجاع دهد».

در دهه‌های اخیر، هیچ دبیر کلی چنین درخواستی را مطرح نکرده بود. به گزارش خبرگزاری فرانسه، پس از ارسال نامه فوری گوترش، امارات متحده عربی پیش‌نویس قطع‌نامه‌ای را برای رأی‌گیری آماده کرد. در جدیدترین نسخه این قطع‌نامه، اوضاع انسان‌های در غزه «فاجعه‌بار» خوانده شده و بر برقراری آتش‌بس پافشاری شده است. در این پیش‌نویس کوتاه همچنین بر خواست حفاظت از غیرنظامیان، آزادی فوری و بدون قید و شرط همه گروگان‌ها و دسترسی به نوار غزه برای ارسال کمک‌های بشردوستانه تأکید شده است.

رابرت وود، معاون نماینده ایالات متحده در سازمان ملل گفت که تصویب این قطع‌نامه، هیچ حرکت روی به جلویی نبود و از واقعیت عینی جدا بود. نماینده دولت آمریکا، قدرتمندترین متحد اسرائیل، گفته است که قطع‌نامه جدید شورا در این مرحله «مفید» نخواهد بود. الی کوهن، وزیر امور خارجه اسرائیل هم پس از استناد گوترش به ماده ۹۹ گفت که دوره تصدی گوترش «خطری برای صلح جهانی» است.

آنتونیو گوترش در جلسه شورای امنیت سازمان ملل گفت: «نگرانم که گسترش تنش‌ها در یمن و سوریه و عراق و لبنان برای جامعه جهانی فاجعه‌بار باشد». گوترش در این سخنرانی تأکید کرد که «بیش از ۱۰۰ نفر از همکارانش تاکنون در نوار غزه کشته شده‌اند». به گفته دبیر کل سازمان ملل، جهان شاهد یکی از «فاجعه‌بارترین آمار قربانیان امدادگر و متصدی صلح در تاریخ سازمان ملل است».

بیشتر بخوانید:  فیلم/ جنگ تن به تن نیروهای حماس با نظامیان رژیم صهیونیستی در غزه

گوترش خطاب به جامعه جهانی گفت: «حتی موفق نشدیم خانواده‌های اعضای سازمان ملل را نجات دهیم. من ادای دین می‌کنم به همه امدادگران سازمان ملل که با جدیت و قاطعیت به کارشان ادامه می‌دهند». گوترش با اعلام اینکه «گذرگاه رفح برای عبور و مرور کامیون‌های کمک‌رسانی» به‌تن‌هایی مناسب نیست، تأکید کرد که برخلاف ادعای اسرائیل، کمک‌های بشردوستانه به علت سخت‌گیری‌های شدید ارتش اسرائیل است که به دست شهروندان نمی‌رسد. دبیر کل سازمان ملل متحد گزارش کاملی از نابودی ده‌ها مسجد و مدرسه و بیمارستان در نوار غزه داد و گفت که «مردم در غزه دیگر جایی برای فرار و در پناه ماندن ندارند». او تأکید کرد که «وضع بهداشت در اردوگاه‌های سازمان ملل» فاجعه‌بار است، زیرا فقط «یک دوش برای صد‌ها نفر و یک توالت برای ده‌ها نفر موجود است». دبیر کل سازمان ملل متحد در مورد ریسک بزرگ «گرسنگی و بیماری‌های واگیردار در نوار غزه» به جامعه جهانی هشدار داد. او گفت که در هفته‌های اخیر، از هر ۱۰ ساکن غزه در شمال این باریکه، ۹ نفر دست‌کم ۲۴ ساعت گرسنگی کشیده‌اند. دبیر کل سازمان ملل متحد تأکید کرد که اکنون فقط ۱۴ بیمارستان از ۳۶ بیمارستان غزه کار می‌کند که همه آن‌ها نیز با کمبود وحشتناک دارو و تجهیزات پزشکی مواجه‌اند. گوترش از اسرائیل خواست هرچه سریع‌تر به آتش‌بس تن دهد. دبیر کل سازمان ملل تنها راه برقراری صلح پایدار در خاورمیانه را وجود دو کشور مستقل اسرائیل و فلسطین خواند. او از جامعه بین‌المللی و شورای امنیت سازمان ملل خواست که هرچه سریع‌تر برای برقراری صلح کاری بکنند. او گفت: «با فاجعه انسانی بزرگی روبه‌روییم و باید جواب‌گوی تاریخ باشیم». ریاض منصور، نماینده تشکیلات خودگردان فلسطین در سازمان ملل که پس از دبیر کل سازمان ملل در این جلسه صحبت کرد، هدف اسرائیل در «نابودی حماس» را بهانه‌ای برای نابودکردن کل فلسطین و فلسطینیان خواند.

منصور گفت که نابودی حماس و جنگ با حماس، که نخست‌وزیر اسرائیل مطرح می‌کند، فقط بهانه است. اسرائیل یک هدف بیشتر ندارد و آن نابودی فلسطین و فلسطینیان است. به گفته او، اسرائیل وعده می‌دهد که مکان‌های امنی برای فلسطینی‌ها در غزه وجود دارد، اما اسرائیل «دروغ می‌گوید». به گفته او، «فقط در طول دو ماه، اسرائیل بیش از ۱۷ هزار فلسطینی، از جمله هفت هزار کودک را کشته است. بیمارستان‌ها و مدرسه‌ها و نانوایی‌ها را بمباران کرده و جان ده‌ها روزنامه‌نگار را گرفته است. هدف اسرائیل نسل‌کشی فلسطینی‌هاست».

در واکنش به سخنان نماینده فلسطین، گیلاد اردان، نماینده دائم اسرائیل در سازمان ملل متحد، با «زیر سؤال بردن آمار قربانیان که از سوی حماس اعلام می‌شود»، سرچشمه همه مشکلات در نوار غزه را حماس خواند. نماینده اسرائیل در سازمان ملل گفت: «حماس تنها مسئول وضع فاجعه‌بار در نوار غزه است». او ادعا کرده که نتانیاهو «تا نابودی کامل حماس به حمله در نوار غزه ادامه می‌دهد». عزت الرشیق، یکی از اعضای دفتر سیاسی حماس هم گفت: «ممانعت آمریکا از قطع‌نامه آتش‌بس، مشارکت مستقیم در کشتار مردم ما و انجام اشغالگری و پاک‌سازی قومی بیشتر است». نماینده آمریکا نیز در این جلسه ضمن حمایت قاطع از اسرائیل گفت برقراری هرگونه آتش‌بس فوری در نوار غزه به گروه حماس زمان می‌دهد تا سازمان‌دهی مجدد کند. او گفت که دولت آمریکا حامی وجود دو کشور مستقل است، اما در حال حاضر دلیلی برای برقراری آتش‌بس موقت نمی‌بیند.

این نماینده ایالات متحده «از قصور این شورا در محکوم‌کردن حملات ۷ اکتبر، انتقاد کرد». وود گفت: «ما هنوز نمی‌توانیم درک کنیم که چرا نویسندگان قطع‌نامه از محکوم‌کردن حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر خودداری کردند». او گفت: «این تهدید حماس تهدیدی نیست که هیچ‌یک از دولت‌های ما اجازه دهد در مرز‌های خود باقی بماند، آن هم نه پس از بدترین حمله به مردم ما در چند دهه اخیر. به همین دلیل، در حالی که ایالات متحده از صلح پایدار حمایت می‌کند که در آن هم اسرائیلی‌ها و هم فلسطینی‌ها بتوانند در صلح و امنیت زندگی کنند، ما از درخواست برای آتش‌بس فوری حمایت نمی‌کنیم». او افزود: «این فقط بذر جنگ بعدی را می‌کارد، زیرا حماس تمایلی به راه‌حل دو کشوری ندارد».

وود همچنین تأکید کرد که اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد «مجبورند توضیح دهند که چگونه پیشنهادات آن‌ها این چرخه بی‌وقفه را می‌شکند». او گفت: «هدف ما نباید صرفاً متوقف‌کردن جنگ برای امروز باشد، بلکه باید جنگ را برای همیشه پایان دهیم، چرخه بی‌وقفه را بشکنیم و چیزی قوی‌تر در غزه و سراسر خاورمیانه بسازیم تا تاریخ مدام تکرار نشود».

بیشتر بخوانید:  جنگ در باریکه مرگ؛ دو ماه بعد از هفتم اکتبر و عملیات الاقصی جنون کشتار ادامه دارد

انتقاد چین و روسیه علیه آمریکا

چین در واکنش به وتوی قابل انتظار واشنگتن «ناامیدی و تأسف بزرگ» خود را از این اقدام توسط آمریکا اعلام کرد. نماینده این کشور در سازمان ملل گفت که «هیچ نگرش منفی» نسبت به آتش‌بس «قابل دفاع» نیست و توجیهات مطرح‌شده در این باره نیز «ضعیف» هستند. ژانگ جون گفت: «مخالفت با توقف جنگ، در تناقض با این ادعاست که جان و امنیت مردم غزه و نیاز‌های بشردوستانه آن‌ها اهمیت دارد. همه این‌ها یک بار دیگر نشان می‌دهد که یک استاندارد دوگانه برقرار است».

نماینده روسیه در این سازمان هم به آمریکا حمله کرد و در بیانیه‌ای واشنگتن را به «همدستی در قتل عام وحشیانه اسرائیل» متهم کرد. دیمیتری پولیانسکی، معاون نماینده دائم روسیه در این سازمان گفت که آمریکا با این کار، هزاران غیرنظامی دیگر را در فلسطین و اسرائیل همچنین کارکنان سازمان ملل را که در تلاش برای کمک به آن‌ها هستند، «به مرگ محکوم کرد». او با اشاره به رأی آمریکا و بریتانیا افزود: «می‌توان در مورد دموکراسی، حقوق بشر، صلح و امنیت و نظم و قانون، سخنان زیبا، اما توخالی زیادی گفت، اما امروز ارزش واقعی این کلمات را فهمیدیم. زیرا دو عضو شورای امنیت ترجیح دادند در اقدامات وحشیانه اسرائیل شریک بمانند».

روسیه در میان ۱۳ کشوری بود که به پیش‌نویس این قطع‌نامه که خواستار آتش‌بس فوری، آزادی فوری و بدون قید و شرط گروگان‌ها همچنین دسترسی بشردوستانه به نوار غزه بود، رأی مثبت داد.

درخواست وزرای منطقه برای آتش‌بس

هم‌زمان با نشست ویژه شورای امنیت سازمان ملل متحد در نیویورک بر سر جنگ غزه، وزیران خارجه کشور‌های منطقه هم در واشنگتن خواستار پایان فوری درگیری‌ها در نوار غزه شدند.

شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی، به‌نمایندگی از وزیران خارجه گفت: «پیام هماهنگ و واضح ما این است که فوری باید به جنگ پایان داد».

وزیران خارجه عربستان سعودی، مصر، قطر، اردن، تشکیلات خودگردان فلسطین، و ترکیه به واشنگتن رفته‌اند تا ضمن دیدار با آنتونی بلینکن، همتای آمریکایی‌شان، از دولت آمریکا بخواهند از قطع‌نامه سازمان ملل متحد در مورد آتش‌بس بشردوستانه در غزه حمایت کند. وزیر امور خارجه عربستان سعودی از اینکه آتش‌بس در غزه هنوز «اولویت اصلی» نشده است ابراز نگرانی کرد. او همچنین با انتقاد از محدودیت‌های بوروکراتیک موجود در ارسال کمک‌های بشردوستانه به غیرنظامیان در غزه گفت باید کمک‌ها افزایش چشمگیری یابد. به گزارش رویترز، وزیران خارجه کشور‌های منطقه پیش از دیدار با بلینکن، در نشست خبری مشترک گفتند تمرکزشان باید روی آتش‌بس فوری بین حماس و اسرائیل باشد. سامح شکری، وزیر امور خارجه مصر، تصویب‌نشدن قطع‌نامه سازمان ملل متحد در شورای امنیت را مجوزی برای اسرائیل خواند که با آن می‌تواند به «کشتار غیرنظامیان» در غزه ادامه دهد.

از سوی دیگر، العربیه انگلیسی به‌نقل از شاهزاده فیصل نوشت که وزیر خارجه تشکیلات خودگردان فلسطین در حالی به واشنگتن رفته است که دولت بایدن برای او محدودیت‌هایی در تعامل با رسانه‌ها اعمال کرده است.