یارگیری به سبک بن سلمان؛ پشت پرده تلاش‌های ولیعهد عربستان برای بقا

اقتصاد۲۴- فعل و انفعال‌های اخیر عربستان سعودی در پلتفرم‌های مختلف رسانه‌ها و سایت‌های اجتماعی به خود توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. بن سلمان به عنوان بخشی از ابتکار اصلاحات چشم انداز ۲۰۳۰، در تلاش است تا بزرگترین صادرکننده نفت خام این کشور را به یک مرکز پر رونق برای تجارت، ورزش و گردشگری تبدیل کرده و موقعیت مطلوبی برای این کشور ایجاد کند. خواسته بن سلمان مجموعه‌ای از ابتکارات قابل توجه را تحت عنوان انفتاح (باز بودن) قابل اجرا می‌کند. این اقدامات شامل بازگشایی سینماها، اعطای حق رانندگی به زنان، میزبانی مسابقات ورزشی مانند فرمول یک و سازماندهی رویداد‌های موسیقی است. اداره کل سرگرمی به رهبری ترکی الشیخ این رویداد‌های مهم را سازماندهی می‌کند. ترکی الشیخ به وفاداری معروف است.

یارگیری به سبک بن سلمان

به نوشتهفایننشال اکسپرس عربستان سعودی از زمان شکل گیری خودبه تفاسیر رادیکال وهابی پایبند بوده است. در قرن هجدهم، محمد بن عبدالوهاب، عالم و متکلم، با محمد بن سعود، امیر دریه، متحد شد. این اتحاد نقش مهمی در تاسیس اولین کشور سعودی ایفا کرد. ائتلاف جاری و توافقنامه تقسیم قدرت بین دو خانواده همچنان ادامه دارد. با این حال، تحت رهبری بن سلمان، این ویژگی‌ها از طریق تجدید ساختار سریع و ریشه ای، که شاید گسترده‌ترین تغییرات از زمان شکل گیری این بازیگر در یک قرن پیش است، انجام شده است. در حالی که درباره منطق پشت این اصلاحات صحبت می‌شود، جدای از کاهش وابستگی به نفت، محققان استدلال می‌کنند که بن سلمان با هدف قرار دادن جوانان شهرنشین سعودی که ارتباط خوبی با جهان دارند، مدل جدیدی از مشروعیت ایجاد کرده است. این جمعیت شناسی مشتاق تلاش‌های نوسازی انجام شده توسط ولیعهد است که هدف آن ایجاد هویتی برای جوانان همسو با ارزش‌های چشم انداز ۲۰۳۰ است.

بیشتر بخوانید: پیشنهاد تازه و جنجالی بن‌سلمان به ایران

ارائه بسته‌های سرگرمی به آن‌ها و آزادسازی جامعه برای ادغام بهتر با جهانی شدن. اقداماتی مانند بازگشایی سینماها، اجازه دادن به زنان برای رانندگی، و میزبانی رویداد‌های ورزشی و موسیقی تأثیر قابل توجهی بر زندگی روزمره و تخیل جوانان سعودی داشته است. این رویداد‌ها توسط اداره سرگرمی عمومی، به ریاست یکی از وفاداران ولیعهد سازماندهی می‌شود. این استراتژی ارتباطی توسط بنیاد میسک انجام می‌شود که چشم انداز ۲۰۳۰ و ارزش‌های «عربستان جدید» را ترویج می‌کند. کتاب‌های درسی و ابزار‌های مختلف نفوذ، از جمله شبکه‌های اجتماعی و مراکز تحقیقاتی، برای شکل‌دهی به «شهروند ایده‌آل» عربستان مورد استفاده قرار می‌گیرند.

سیاست یک بام و دو هوا

محققان استدلال می‌کنند که به دلیل نقش برجسته عربستان در منطقه، سایر کشور‌های آسیای جنوبی مانند پاکستان، بنگلادش و مالدیو تمایل دارند با سیاست‌های ریاض همسو شوند. در نتیجه، احتمالا این کشور‌ها نیز از رویکرد پادشاهی پیروی کنند. علاوه بر این، بیش از ۲.۴ میلیون هندی در عربستان سعودی زندگی می‌کنند که نه تنها از طریق حواله‌های مالی، بلکه با بازگرداندن ایده‌ها و ارزش‌ها از عربستان سعودی به کشور خود، که به آن‌ها «حواله‌های فرهنگی» می‌گویند، کمک می‌کنند. بنابراین، استراتزی بن سلمان در خانوار‌های افرادی که از خلیج فارس بازگشته اند نیز مشهود خواهد بود.

تحول تحت رهبری بن سلمان در عربستان سعودی با محدودیت کانال‌های آزادی بیان همزمان است. گفتمان سیاسی کشور حس قوی میهن پرستی و حفظ منافع ملی را ترویج می‌کند. این امر مستلزم خنثی سازی کسانی است که انتخاب‌های شاهزاده حاکم را به چالش می‌کشند. چندین نفر برای بیان عقاید خود با عواقب شدیدی مواجه شده اند. عصام الزمیل، اقتصاددان و تاجر، به دلیل انتقاد از خصوصی سازی غول نفتی عربستان سعودی آرامکو به ۱۵ سال زندان محکوم شد. سلمان العوده، عالم مسلمان نیز به زندان افتاد. فعالان فمینیست به دلیل برنامه ریزی برای ایجاد انجمنی برای قربانیان خشونت خانگی دستگیر شدند. آن‌ها به تهدید ثبات ملی متهم شدند. این افراد همچنین با حملاتی در شبکه‌های اجتماعی و ماشین رسانه‌ای نخبگان حاکم مواجه شده اند. ترور جمال خاشقجی روزنامه نگار چهره شاهزاده اصلاح طلب را بیش از پیش مخدوش کرد. از همین رو می‌توان درباب عدم قاطعیت آینده سخن گفت.