ضربه ارز چند نرخی بر پیکر صادرات

اقتصاد۲۴- معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق ایران در یک گزارش پژوهشی چالش‌های نظام ارز چند نرخی در ایران را بررسی کرده‌است. بر اساس این گزارش، بخش مهمی از رشد اقتصادی کشور‌های درحال‌توسعه و بازار‌های نوظهور از محل رشد خالص صادرات تامین می‌شود و یکی از متغیر‌های مهم اثرگذار بر خالص صادرات، نرخ ارز است.
واقعی‌نبودن نرخ ارز در ایران به‌همراه نوسانات شدید آن طی سال‌های اخیر در کنار محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها و مشکلات موجود در فضای کسب‌وکار در زمینه تعدد در صدور بخشنامه‌ها با قوانین سختگیرانه درخصوص نرخ‌های چندگانه، بازگشت ارز حاصل از صادرات، تامین منشای ارز برای واردات و بسیاری از این مسائل موجب‌شده‌است حوزه صادرات در ایران با مشکلات زیادی روبه‌رو باشد.

سیاست نظام چند نرخی ارز در ایران طی سال‌های اخیر موجب ناکارآیی و عدم‌تخصیص بهینه منابع و ترویج فساد و رانت اقتصادی بسیاری شده‌است، بنابراین اهمیت و ضرورت حرکت به سمت اجرای سیاست یکسان سازی نرخ ارز و افزایش شفافیت در بازار ارز به‌ویژه در شرایط فعلی که بخش تولید و صادرات تحت‌تاثیر تحریم‌ها بسیار بیشتر از گذشته آسیب‌دیده است، بر کسی پوشیده نیست. بدیهی است سیاستگذاری در مسیر دستیابی به نظام تک‌نرخی نیازمند الزامات اجرایی است تا از بروز نوسانات عمده و شکست در سیاستگذاری اجتناب شود. تجربه تاریخی کشور در زمینه نظام مدیریت نرخ ارز به شیوه تثبیت نرخ ارز و حاکمیت نظام چندنرخی نشان داده‌است که اهداف درنظر گرفته‌شده برای این نظام از جمله حمایت از تولید ملی و افزایش رفاه اجتماعی نه‌تن‌ها محقق‌نشده، بلکه در برخی مواقع سیاست نظام چند نرخی ارز زمینه‌ساز وقوع و تشدید بحران‌های ارزی نیز شده که به‌دنبال آن آسیب‌های جدی بر اقتصاد وارد آمده‌است.