اقتصاد۲۴- «مشارکت در انتخابات» کلیدواژه پرتکرار و مهم در بیانات رهبری بوده است که در همه ادوار انتخاباتی، آن را اصلی کلیدی دانسته اند.
ایشان برخلاف ادوار قبل، امسال در تاریخ ۱۵ فررودین در دیدار رمضانی مسئولان و کارگزاران نظام، انتخابات اسفند ۱۴۰۲ را بسیار مهم ارزیابی کرده و بر ۴ اصل امنیت، مشارکت، سلامت و رقابت در انتخابات اسفندماه تاکید کرده بودند تا ضرورت مشارکت حداکثری در انتخابات پیش رو را به نهادهای اجرایی و نظارتی، احزاب و تشکلهای سیاسی و مردم یادآوری کنند؛ بنابراین همه نگاهها به هیأتهای اجرایی و نظارت دوخته شده بود تا ببینند منویات رهبر انقلاب چه میزان بر عملکردشان تاثیر خواهد داشت؟
خروجی عملکرد هیاتهای اجرایی و نظارتی، اما نشان داد که توصیههای کلیدی رهبر انقلاب مبنی بر افزایش مشارکت در انتخابات، تاثیر چندانی نداشت. چه نتایج اعلام شده از سوی هیاتهای اجرایی و چه بررسی نهایی صلاحیتها در هیاتهای نظارتی آن چیزی نبود که تصور میشد. هرچند تعداد کاندیداهای تایید صلاحیت شده بسیار بیشتر از ادوار گذشته بود، اما حضور چهرههای شاخص و افرادی که هیجان انتخاباتی را به جامعه تزریق کنند و زمینه ساز انتخابات رقابتی و مشارکتی شوند بسیار کمرنگ بود.
در چنین فضایی، انتخابات مجلس دوازدهم و خبرگان ششم ۱۱ اسفندماه برگزار شد. انتخاباتی که پیش بینی میشد مشارکتی حداقلی در آن رقم بود و چنین نیز شد.
طبق اعلام رسمی وزارت کشور، میزان مشارکت مردم در انتخابات مجلس دوازدهم ۴۱ درصد بوده است؛ یعنی از ۶۱ میلیون ایرانی واجد شرایط رأی دادن، ۲۵ میلیون نفر پای صندوقهای رأی رفتند. این کمترین میزان مشارکت مردم ایران در ۱۲ دور انتخابات مجلس بعد از انقلاب بوده است.
بررسی ۱۲ دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی از پیروزی انقلاب اسلامی، بر اساس اعلام رسمی وزارت کشور و خبرگزاریهای ایرنا و عصرایران نشان میدهد که در طول این سال ها، بیشترین میزان مشارکت به پنجمین دوره از انتخابات پارلمان باز میگردد. این دوره از انتخابات که در در تاریخ ۱۸ اسفندماه سال ۷۴ برگزار شد؛ مشارکت ۷۱ درصد بود و ۲۴ میلیون ایرانی پای صندوقهای رای رفتند تا وکلای خود را راهی پارلمان کنند. جامعه روحانیت مبارز جناح پیروز در این دوره از انتخابات بود.
بیشتر بخوانید:بلوای ریاست مجلس در سایه افول قالیباف و چند دستگی در میان اقتدارگرایان؛ چه کسی رییس مجلس سوپر انقلابی میشود؟
آنگونه که آمارها گویای واقعیت هاست، کمترین میزان حضور مردم در انتخابات به نام مجلس دوازدهم رقم خورده است. انتخاباتی که در آن ۲۵.۰۰۰.۰۰ نفر؛ یعنی ۴۱ درصد در سراسر کشور به پای صندوق رأی رفتند تا تکلیف ۲۹۰ نماینده مجلس را مشخص کنند. مجلس روی کار آمده تا این لحظه که تکلیف ۲۴۵ کرسی مشخص شده و ۴۵ کرسی بلاتکلیف است ترکیبی از نمایندگان شانا، امنا، صدای ملت و شورای وحدت است و طیف واحدی اکثریت را در دست ندارد.
در جدول زیر مروری بر میزان مشارکت در ۱۲ دوره از انتخابات مجلس شورای اسلامی داشته ایم؛
ردیف |
انتخابات |
تاریخ برگزاری دوره اول |
تاریخ برگزاری دوره دوم |
واجدینشرایط |
تعداد شرکت کننده |
درصد |
تعداد داوطلبان |
جناح پیروز |
۱ |
اولیندوره |
۵۸/۱۲/۲۴ |
۵۹/۰۲/۱۹ |
۲۰.۸۵۷.۳۹۱ |
۱۰.۸۷۵.۹۶۹ |
۵۲.۱۴ |
۳.۶۹۴ |
حزب جمهوری اسلامی |
۲ |
دومیندوره |
۶۳/۰۱/۲۶ |
۶۳/۰۲/۲۷ |
۲۴.۱۴۳.۴۹۸ |
۱۵.۶۰۷.۳۰۶ |
۶۴.۶۴ |
۱.۵۹۲ |
جناح راست |
۳ |
سومیندوره |
۶۷/۰۱/۱۹ |
۶۷/۰۲/۲۳ |
۲۷.۹۸۶.۷۳۶ |
۱۶.۷۱۴.۲۸۱ |
۵۹.۷۲ |
۱.۹۹۹ |
مجمع روحانیون مبارز |
۴ |
چهارمیندوره |
۷۱/۰۱/۲۱ |
۷۱/۰۲/۱۸ |
۳۲.۴۶۵.۵۵۸ |
۱۸.۷۶۷.۰۴۲ |
۵۷.۸۱ |
۳.۲۳۳ |
جامعه روحانیت مبارز |
۵ |
پنجمین دوره |
۷۴/۱۲/۱۸ |
۷۵/۰۱/۳۱ |
۳۴.۷۱۶.۰۰۰ |
۲۴.۶۸۲.۳۸۶ |
۷۱.۱۰ |
۵.۳۶۵ |
جامعه روحانیت مبارز |
۶ |
ششمیندوره |
۷۸/۱۱/۲۹ |
۷۹/۰۴/۱۰ |
۳۸.۷۲۶.۴۳۱ |
۲۶.۰۸۲.۱۵۷ |
۶۷/۳۵ |
۶.۸۵۳ |
اصلاحطلبان |
۷ |
هفتمیندوره |
۸۲/۱۲/۰۱ |
۸۳/۰۲/۱۸ |
۴۶.۳۵۱.۰۳۲ |
۲۳.۷۰۹.۲۰۱ |
۵۱/۲۱ |
۸.۱۷۲ |
اصولگرایان |
۸ |
هشتمیندوره |
۸۶/۱۲/۲۴ |
۸۷/۰۲/۰۶ |
۴۳.۸۲۴.۲۵۴ |
۲۲.۳۵۰.۲۵۴ |
۵۵/۰۴ |
۷.۶۰۰ |
اصولگرایان |
۹ |
نهمیندوره |
۹۰/۱۲/۱۲ |
۹۱/۰۲/۱۵ |
۴۸.۲۸۸.۷۹۹ |
۳۰.۹۰۵.۶۰۵ |
۶۴.۰۲ |
۵.۲۸۳ |
اصولگریان |
۱۰ |
دهمین دوره |
۹۴/۱۲/۷ |
۹۵/۰۲/۱۰ |
۵۴.۹۱۵.۲۲۵ |
۳۳.۹۵۶.۶۵۱ |
۶۱.۸۳ |
۴.۷۲۰ |
اصلاحطلب/اصولگرا/مستقل |
۱۱ |
یازدهمین دوره |
۹۸/۱۲/۲ |
۹۹/۰۱/۲۹ |
۵۷.۹۱۸.۱۵۹ |
۲۴.۵۱۲.۴۰۴ |
۴۲.۵۷ |
۵.۲۳۲ |
اصولگرایان |
۱۲ |
دوازدهمین دوره |
۱۴۰۲/۱۲/۱۱ |
---- |
۶۱.۱۷۲.۲۹۸ |
۲۵.۰۰۰.۰۰۰ |
۴۱ |
۱۵.۲۰۰ |
شانا/امنا/شورای وحدت/صدای ملت |
مروری بر رأس هرم پارلمان در ادوار دوازده گانه حکایت از رکوردزنی علی لاریجانی دارد. او در مجالس هشتم، نهم و دهم ریاست مجلس را در دست داشت. آیت الله هاشمی رفسنجانی نیز در مجالس اول و دوم ریاست مجلس را عهده دار بود. در مجلس سوم نیز ابتدا او رئیس مجلس بود، اما بعد از رحلت امام و آغاز رهبری حضرت آیت الله خامنه ای، این هاشمی رفسنجانی بود که در انتخاباتی که برگزار شد ریاست دولت را عهده دار شد تا کرسی ریاست مجلس به مهدی کروبی برسد.
کروبی ریاست مجلس ششم را نیز که با اکثریت اصلاح طلبان تشکیل شده بود در دست داشت.
ناطق نوری نیز رئیس پارلمان چهارم و پنجم بود و ریاست پارلمان در دوره هفتم به حدادعادل رسید. در مجلس فعلی نیز در قالیباف توانست ریاست ۴ ساله این پارلمان را عهده دار شود. او با اینکه در مجلس آینده حضور دارد، اما ریزش رأی محسوس او در این انتخابات در مقایسه با سال ۹۸ و حملات همه جانبه تندروها به او، آینده اش برای تکیه زدن مجدد بر کرسی ریاست مجلس دوازدهم را با ابهاماتی روبرو کرده است. برخی هنوز قالیباف را بهترین گزینه ریاست میدانند خاصه آنکه برخی چهرههای تندرو، چون رسایی، نبویان و آقاتهرانی برای کرسی ریاست خیز برداشته اند، اما برخی هم معتقدند که بعید نیست که او نیز به مثابه حدادعادل یک رئیس مجلس تک دورهای باشد.