اقتصاد ۲۴- بازارهای سنتی و چهارگانه در ایران در ماه پایانی سال گذشته بازدهی محسوسی را داشتند. بر اساس این گزارش سوددهی این بازارها در کنار به حرکت درآمدن قیمت ارز رخ داد. هر چند سال ۱۴۰۲ در شرایطی به پایان رسید که بهای هر دلار در محدوده ۵۹ هزار و ۹۰۰ تومان باقی ماند، اما بازار به رسیدن نرخ دلار به شصت هزار تومان روی خوش نشان داد و رفت و برگشت قیمت ارز در این کانال نیز سبب شد بهای دلار در ابتداییترین روزهای سال و در میانه تعطیلات در کانال جدید یعنی شصت هزار تومان بازگشایی شود.
بر اساس این گزارش، اما سئوال مهم اینجاست که کدام بازارهای ایران در سال ۱۴۰۳ به سود روی خوش نشان خواهند داد.
تحولات صورت گرفته و تصمیمات تازه البته سبب شد بازار جدیدی به بازارهای سنتی و بازار مسکن و خودرو برای سرمایهگذاری اضافه شود. به عبارت دیگر افزایش نرخ سود بانکی به حدود ۲۳ درصد این محل را به محل مهمی برای کسب سود برای سرمایهگذاران بدل کرد خصوصا آنکه میزان سوددهی بازار پول از بازار مالی یا بازار سرمایه بسیار بالاتر است. در شرایطی نرخ سود بانکی در محدوده ۲۳ درصد است که بازار سرمایه ر سال گذشته بازدهی در محدوده ۱۱ درصد را داشته است.
به این ترتیب این گزینه بار دیگر به گزینه مهم سرمایهگذاران خرد برای کسب سود بدل شده است.
در این میان باید توجه داشت سرمایهگذاری در هیچ بازاری نتوانسته است در سال گذشته نرخ تورم را پوشش دهد. به عبارت دیگر سرمایهگذاران در همه بازارها با تورم چهل درصدی ریالی روبرو بودند، اما میزان بازدهی حاصل از بازارها در بالاترین حالت در میانه کانال بیست درصد قرار دارد.
این بدان معناست که تداوم این تورم، همه فعالان اقتصادی را متضرر خواهد کرد.
بازار سرمایه با عقبماندگی جدی از تورم روبروست. این بازار یکی از کمترین بازدهیها را در سال گذشته به ثبت رساند. دلیل این اتفاق نیز به تصمیمات تنشزا و پافشاری بر مولفههای اقتصاد دستوری باز میگردد. بسیاری از کارشناسان معتقدند این بازار مستعد سوددهی بسیار بالایی است، اما با ریسکی سیستماتیک، آن هم ناشی از تصمیمات دولتی روبروست و اگر شکل تصمیمات اصلاح شود، این بازار میتواند یکی از بالاترین بازدهیها را در سال جاری نصیب سرمایهگذاران کند. بورس ایران از سال ۱۳۹۹ با بحران جدی روبرو شد و از آن تاریخ تا کنون همچنان نتوانسته است دست و پای خود را از زنجیر رکود رها کند.
حساسیت بالای سیاستگذار بر نرخ دلار سبب شده است که این بازار مستعد افزایش چندانی نباشد. هر چند در ماههای پایانی سال قیمت دلار از محدود ۵۰ هزار تومان حرکت کرد، اما با این حال نمیتوان انتظار رشد بالای قیمت ارز را داشت. بسیاری از کارشناسان با استناد به اینکه سال پایانی دولت در پیش است و دولت در سال ۱۴۰۴ باید انتخابات برگزار کند، بر این عقیدهاند که نرخ دلار در این شرایط امکان جهش بالا را نخواهد داشت. اگر نرخ دلار در روندی بطئی دستخوش افزایش شود، تاثیر رشد آن بر سایر بازارها نیز به همین صورت خواهد بود.
پیشبینیهای جهانی بر رشد قیمت طلا در بازارهای جانی استوار است. شرایط حاکم بر سیاست جهان و تداوم جنگ اسراییل علیه فلسطین در کنار ادامه جنگ روسیه و اوکراین سبب شده است بازار طلا همچنان به یک بازار بسیار مهم برای سرمایهگذاران جهانی بدل شود. در عین حال احتمال افزایش قیمت دلار سبب شده است بازار طلا به یکی از مهمترین بازارهاب رای سرمایهگذاران در ایران بدل شود. پیمان مولوی، کارشناس اقتصادی بر این عقیده است طلای جهانی پتانسیل رشد ۱۰ درصدی را دارد، چون از تیرماه نرخ بهره در آمریکا احتمالا پایین میآید و این تاثیر مثبت روی طلای جهانی دارد.
در کنار این احتمالات عدم توازن عرضه و تقاضا، بازار سکه را نیز به بازاری سودآور برای سرمایهگذاران بدل میکند. بزرگ شدن حباب سکه در روزهای اخیر نشان از اقبال سرمایهگذاران به این بازار دارد.
هر چند هیچ عقل سلیمی بازار مسکن را برای سرمایهگذاری توصیه نمیکند، اما ریزش ارزش پول ملی در کنار عدم تطابق عرضه و تقاضا سبب شده است بازار مسکن برای گروهی که سرمایه بالاتری دارند به بازاری برای سرمایهگذاری بدل شود. در این میان آخرین آمارها نشان از رسیدن متوسط قیمت مسکن به ۸۳ میلیون تومان در تهران دارد. رقمی که این کالای سرمایهای را از دسترس بسیاری دور کرده است، اما تحلیلگران بر این عقیدهاند این بازار مستعد رشد بیش از حد قیمت نیست و راه افتادن پروژههای مسکن ملی میتواند در مهار قیمت موثر باشد.
بازار خودرو همچنان در انتظار عملی شدن واردات خودرو در اندازه و ابعاد پیشبینی شده است. روند واردات خورو در سال گذشته نیز مانند سال پیش از آن کند بود. در این میان اخباری که مرتبط با توقف شمارهگذاری برخی خودروها بود سبب شد بازار این خودروی خاص به بازاری بسیار پرسود برای سرمایهگذاران بدل شود. در صورت واردات خودرو طبق برنامه و تحقق اهداف تولید، این بازار با رشدی ملایم روبرو خواهد بود.
به این ترتیب بازاری که همچنان مستعد رشد است، بازار سرمایه است که فعلا درگیر دستورات پرریسک و عقب برنده است. باید دید سیاست دولت بر رشد کدام بازار استوار خواهد شد.