فرار بزرگ سهامداران خُرد از بورس/ منتظر نوسانات هیجانی شاخص کل باشید

اقتصاد۲۴- بورس در سال ۱۴۰۲ فراز و فرود زیادی را پشت سر گذاشت؛ به طوری که هم روز‌های صعودی جالب توجهی داشت و هم روز‌های نزول و سقوط را تجربه کرد؛ اما آیا این صعود‌ها و سقوط‌ها در سال ۱۴۰۳ نیز تکرار خواهد شد؟

حال نزار بورس در سال ۱۴۰۲

هابیل خاوری، کارشناس بازار سرمایه در این مورد به اقتصاد ۲۴ گفت: سال ۱۴۰۲ سال پرچالشی برای بازار سرمایه از همه جهت بود؛ اعم از: درون سازمانی، بیرون سازمانی، ریسک‌های سیستماتیک، ریسک‌های غیر سیستماتیک و...

وی با بیان اینکه هر آن چیزی که نمی‌باید در بورس اتفاق بیفتد در سال ۱۴۰۲ برای بورس اتفاق افتاد، گفت: بدترین اتفاقاتی که می‌توانست برای بورس رخ دهد در سال ۱۴۰۲ اتفاق افتاد؛ از نامه افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها گرفته تا قیمت گذاری دستوری و خروج خودرو از بورس کالا، قوانین بازارگردانی، افزایش نرخ بهره و اوراق ۳۰ درصدی؛ بنابراین هر آن چیزی که ضد بازار سرمایه بود، تصویب شد.

فرار سرمایه از بورس

به گفته این کارشناس بازار سرمایه، بورس در سال ۱۴۰۲ بدترین خاطره را در ذهن سهامداران گذاشت؛ به طوری که خاطره بد سال ۱۳۹۹ در ذهن سهامداران خُرد به کل به فراموشی سپرده شد و فرار سرمایه بسیار بزرگی از بورس رخ داد.

خاوری افزود: مهم‌ترین و باارزش‌ترین چیزی که در سال ۱۴۰۲ در بورس از دست رفت، اعتماد سهامداران بود. در حال حاضر افراد حاضرند سرمایه خود را در بازار دلار، طلا، خودرو و... ببرند؛ اما در بورس نیاورند.

سرمایه سهامداران نابود شد

این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه بازدهی بورس در سال ۱۴۰۲ تنها در فروردین و نیمه اول اردیبهشت ماه بود، ادامه داد: شاخص کل بورس در سال گذشته تنها ۱۲ درصد بازدهی داشت. شاخص هم وزن نیز توانست ۲۵ درصد بازدهی ایجاد کند که کمتر از سود بانکی بود؛ اما پرتفوی سهامداران خرد نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۲ ضرر ۴۰ -۵۰ درصدی نصیب آن‌ها شده؛ به طوری که هم از تورم جا ماندند و هم از بازدهی بازار‌های موازی و حتی از سود بانکیِ بدون ریسک. چنین شرایطی موجب تشدید بی اعتمادی به بورس شد.

بیشتر بخوانید: شمارش معکوس بورس برای گام صعودی در سال ۱۴۰۳/ بزرگ‌ترین مانع رشد بورس در سال ۱۴۰۲

خاوری افزود: عمده این اتفاقات به مدیریت ناکارآمد در تشکل‌های خودانتظام بازار سرمایه برمی گردد. اگر رئیس سازمان بورس، شورای عالی بورس و کمیته پایش ریسک سازمان بورس به صورت علمی و دقیق مصوبات دولت و بانک مرکزی (که رئیس بانک مرکزی خود عضو شورای عالی بورس است) را بررسی می‌کردند، اجازه نمی‌دادند که بازار سرمایه از کارکرد اصلی خود که جذب نقدینگی‌های سرگردان و سپر ضد تورمی است، فاصله بگیرد.

دست درازی به سود شرکت‌های بورسی

این کارشناس بازار سرمایه در مورد چشم انداز بورس در سال جدید گفت: با توجه به سررسید اوراق ۳۰ درصدی سال ۱۴۰۲، افزایش مالیات بر ارزش افزوده به ۱۰ درصد، قیمت گذاری دستوری و... قطع به یقین، دست درازی‌هایی به سود شرکت‌های بورسی وجود خواهد داشت.

خاوری ادامه داد: از طرفی، رشد نقدینگی و مبلغ پایه پولی هنوز مشخص نشده و میزان کسری بودجه در ۱۴۰۳ نیز حدود ۵۰ درصد است. همچنین تسویه اوراق ۳۰ درصدی را خواهیم داشت و همه این عوامل دست به دست هم می‌دهد تا مجددا یک بازار سرمایه فوق العاده هیجانی در سال ۱۴۰۳ داشته باشیم.

سقوط حجم و ارزش معاملات خُرد

به گفته این کارشناس بازار سرمایه، بورس در سال ۱۴۰۳ نوسانات بسیار هیجانی و پرسرعتی را تجربه خواهد کرد؛ چه در جهتِ صعودی و چه در جهت نزولی، چون تجربه‌های تلخ گذشته باعث شده که افراد دیگر حاضر نباشند با دید بلندمدت در بورس سرمایه گذاری کنند. رفتار سهامداران نشان می‌دهد سرعت گردش نقدینگی در گروه‌ها و نوسانات بازار بیشتر شده و در سال ۱۴۰۳ نیز می‌تواند شدیدتر باشد.

خاوری افزود: احتمال اینکه در سال جدید، سیاست‌های ضد بورسی دوباره پیگیری شود، وجود دارد مگر اینکه مدیران سازمان بورس و شورای عالی بورس به صورت قاطعانه مقابل مصوباتی که در بدنه دولت و بانک مرکزی وجود دارد، ایستادگی و از منافع سهامداران دفاع کنند وگرنه دوباره «همان آش است و همان کاسه!»، چون با وجود ورود سهام شرکت‌های جدید به بازار، نه تنها حجم و ارزش معاملات نسبت به زمان مشابه سال گذشته بیشتر نشده، بلکه کاهش نیز یافته است.

تورم محرک بورس نیست!

این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه جمله «بورس جامانده‌ترین بازار نسبت به تورم است» اشتباه است، گفت: این موضوع، خود می‌تواند اثر معکوس روی بورس بگذارد و حتی به نظر من، هرچه تورم بیشتر شود این رابطه هم می‌تواند معکوس شده و حتی می‌تواند بعضا باعث منفی شدن بیشتر بازار سرمایه هم شود، چون وقتی تورم در یک جامعه خیلی شدید می‌شود افراد دیگر رغبتی به حضور در بازار مالی آن کشور ندارند و حفظ دارایی فیزیکی را به دارایی مالی ترجیح می‌دهند.

خاوری خاطرنشان کرد: پس ما نمی‌توانیم بگوییم، چون تورم هست بورس می‌تواند در سال ۱۴۰۳ رشد کند.