خطر ریزگرد‌های قم بیخ گوش تهران

اقتصاد۲۴-محمد شعاعی در رابطه با معضل حل نشده گرد و غبار در استان گفت: مهم‌ترین مسئله‌ای که در سال‌های اخیر با آن درگیر هستیم موضوع گسترش بیابان، فرسایش خاک و گرد و غبار است که زندگی مردم و شهروندان قم را دچار اختلال کرده است.

وی افزود: از نظر آماری بیش از ۸۴ درصد از مدیریت عرصه‌های استان در اختیار منابع طبیعی است که معمولا در ۴ محور حفظ، احیا، توسعه و بهره برداری تعریف شده و موضوع پدیده گرد و غبار گره خورده به بحث بیابان، که تقریبا حدود ۲۰ درصد یعنی ۲۰۰ هزار هکتار عرصه‌های بیابانی داریم.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم با بیان اینکه ۳۰۰ هزار هکتار از مساحت قم مستعد تولید گردوخاک است، گفت: حدود ۱۰۵ هزار هکتار از عرصه‌های بیابانی قم عرصه‌هایی هستند که تبدیل به کانون‌های ایجاد گرد و غبار شده است.

وی خاطرنشان کرد: گردوغبار و ریزگرد‌ها در سال‌های اخیر برای قم یک معضل شده و اگر این معضل زود برطرف نشود فراتر از استان خواهد رفت و حتی می‌تواند پایتخت را هم در بر بگیرد.

شعاعی، تاریخچه آغاز بحث بیابان‌زدایی در استان قم را از سال ۱۳۴۹ دانست و در این راستا عنوان کرد: با توجه به اعتبارات تخصیص یافته، کار‌های زیادی انجام شده و از سال ۱۳۴۹ که طرح مقابله با بیابان آغاز شده، کار‌هایی صورت گرفته، اما متأسفانه سرعت بیابانی‌شدن از سرعت عملیات بیشتر بوده است.

وی تصریح کرد: علل مختلفی زمینه‌ساز این امر شده، که یکی از آن بحث‌های طبیعی چون؛ اقلیم، گرم شدن زمین و چیز‌هایی که در طبیعت اتفاق می‌افتد؛ مانند دخالت‌های بشری و ... و همچنین بحث قطع حق آبه‌های زیست محیطی که شاید بیشترین ضربه را وارد کرده، به طور مثال منطقه شرق قم زمانی چراگاه دام‌ها بوده که اکنون تبدیل به بیابان شده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم درباره احیای عرصه‌های بیابانی استان عنوان کرد: حدود ۱۵ هزار هکتار مناطق بیابانی از سال ۱۳۴۹ تاکنون در مناطق مختلف احیا شده، که نمونه شاخص آن، منطقه کوه نمک در مسیر قم_ جعفریه است که کانون ایجاد ریزگرد‌ها بوده و از سال ۷۰ مهار و تقویت شده است.

شعاعی تصریح کرد: چهار کانون مولد این ریزگرد‌ها در استان شامل حسین آباد میش مست، مسیله، قم و کوه نمک را داریم که باید تدابیری ویژه و فوری برای کنترل و جلوگیری و مهار آن در نظر گرفته شود.

شعاعی خاطر نشان کرد: در بحث احیا، طبق آیین‌نامه مبارزه با پدیده گرد و غبار، ۱۴ دستگاه متولی مبارزه با گرد و غبار هستند که باید همه پای کار بیایند، طرحی که پیگیر آن در استانداری و سازمان مدیریت هستیم، این کار را باید در سطح ملی و به عنوان ابر پروژه معرفی کنیم، چون اگر زود به داد آن نرسیم استان‌های همجوار از جمله تهران را هم درگیر خواهد کرد.

محمدحسین بازگیر مدیرکل محیط زیست استان قم نیز با بیان اینکه اکوسیستم دریاچه نمک قم به شدت شکننده شده است، گفت: ستاد ملی مدیریت گردوغبار کشور اعلام کرده اگر دریاچه نمک آسیب ببیند، فلات بخش مرکزی نیز آسیب خواهد دید و کانون گردوغبار و ریزگرد‌ها در منطقه فعال خواهد شد.

به گفته بازگیر دریاچه نمک، یکی از فرصت‌های خوب استان قم است که بین سه استان قم، اصفهان و سمنان قرار گرفته و وسعتی حدود ۲۰۰ هزار هکتار دارد و از دشت مسیله پشتیبانی می‌کند و خوشبختانه هنوز به وضعیتی که گرد و غبار و ریزگرد ایجاد کند نرسیده است.

مدیرکل محیط‌زیست استان قم با بیان اینکه متأسفانه به دلیل قطع حقابه‌ها و خشکسالی گسترده، اکوسیستم این منطقه به شدت شکننده شده است، گفت: متأسفانه کم کم با تهدید این فرصت گرانبها روبه‌رو می‌شویم و حق آبه‌هایی که باید به تالاب‌های اقماری دریاچه، مثل؛ تالاب مُرّه، تالاب حوض سلطان، تالاب بند علی خان در استان تهران و ... برسد، نرسیده و رودخانه‌ها، ورودی و آورد‌های گذشته را ندارد، در بالادست، هم سد‌های زیادی و هم برداشت‌های زیادی داشتیم.

وی تصریح کرد: لازمه مدیریت و ساماندهی آن کار‌های فرااستانی است که در سفر قبلی رئیس جمهور به استان قم، موضوع دریاچه نمک در یک کارگروه ملی به تصویب رسید و بیش از یک سال کار انجام شد و یک برنامه جامعی برای مدیریت این حوزه تهیه و با دستگاه‌های مختلفی که مرتبط با این حوزه اند، همچون وزارت کشور، وزارت نیرو و جهاد کشاورزی، وزارت صمت و ... تبادل اطلاعات صورت گرفت و در این راستا طرحی نوشته شد که در ششمین جلسه ستاد ملی تالاب‌های کشور به تصویب رسید.