مالیات بر عایدی سرمایه؛ مالیاتی که طلافروش‌ها دوستش ندارند/ خریدار بینوا جورکش بازار می‌شود؟/ نحوه محاسبه مالیات اخیر در بازار‌های مختلف

اقتصاد۲۴- اخبار مربوط به اخذ مالیات بر عایدی سرمایه از دارایی‌ها در روز‌های اخیر بسیار داغ شده است. در همین حال به نظر می‌رسد که شفاف نبودن اطلاعات در این زمینه سردرگمی‌هایی را به وجود آورده است. کما اینکه یکی از دارایی‌های مشمول این مالیات، طلا است و به نظر می‌رسد این مساله منجر به بروز بحران‌های جدی در میان صنف طلافروشان در ایران شده و حتی برخی آن را یکی از موارد مطرح شده در اعتصاب صنف طلافروش‌ها دانسته اند؛ به خصوص که باید به یاد آورد صنف طلافروشان نه چندان علاقه‌ای به پرداخت مالیات دارند و سابقه درخشانی در ریختن مالیات خود بر سر خریداران طلا داشته اند، اما حالا مساله این است که چه کسانی از پرداخت آن معاف هستند؟

البته یک نکته مهم در این مساله این است که افراد هر میزان طلا داشته باشند تا زمان فروش آن مشمول این مالیات نیستند، چون این مالیات روی سود حاصل از فروش دارایی وضع می‌شود.
از سوی دیگر اما صنف طلافروشان همچنان در تلاش هستند از پرداخت این مالیات بگریزند و به نظر می رسد حالا باید منتظر یک فرار مالیاتی قانونی از سوی این صنف باشیم. عجیب اینکه اگر صنف طلافروشان تمایلی نداشته باشند و یا نخواهند مالیات عایدی بر سرمایه را بپردازند چرا نباید صنف نمایشگاه داران اتومبیل یا سازندگان مسکن نیز تمایلی برای پرداخت این مدل مالیات ها داشته باشند؟

مالیات بر عایدی سرمایه چیست؟

شاید، اما این سوال باشد که این مالیات چه مدل مالیاتی است؟ به گزارش اقتصاد ۲۴، مالیات بر عایدی سرمایه، یک نوع مالیات است که بر مبالغی که از سرمایه‌گذاری‌ها و سرمایه درآمده‌اند، اعمال می‌شود. این عایدی‌ها می‌تواند شامل سود‌های سرمایه‌گذاری، سود‌های سپرده‌های بانکی، سود‌های سهام و سایر منابع درآمدی مرتبط با سرمایه باشد.

همچنین مالیات بر عایدی سرمایه در بسیاری از کشور‌ها بر اساس نرخ مالیاتی خاصی از درآمد سرمایه‌ای محاسبه می‌شود. این نرخ معمولاً با توجه به مقدار درآمد و وضعیت مالی فرد متغیر است. برای مثال، در برخی کشورها، مالیات بر سود سهام و سایر عایدی‌های سرمایه‌ای به نرخ ثابتی اعمال می‌شود، در حالی که در برخی دیگر، نرخ مالیات ممکن است با توجه به محدوده‌های درآمدی متفاوت متغیر باشد. به طور کلی، مالیات بر عایدی سرمایه برای هر فرد براساس قوانین مالیاتی محل اقامت و مقررات مالیاتی مربوطه محاسبه می‌شود.

اعتراض پرحاشیه طلافروشان ایرانی به مالیاتی که قرار است بیاید!

به گزارش اقتصاد ۲۴، این البته در حالی است که اعتراض طلافروشان ایرانی به مالیات بر عایدی سرمایه یک موضوع مهم است. ممکن است طلافروشان با این اقدام مخالفت کنند چرا که ممکن است این مالیات بر عایدی سرمایه برای آن‌ها بار مالیاتی سنگینی داشته باشد و به سودآوری کسب و کار آن‌ها آسیب بزند. اکنون نیز مالیات بر عایدی سرمایه برای طلافروشان ممکن است بر اساس قوانین تازه مالیاتی محاسبه شود. این مالیات ممکن است بر اساس درآمد حاصل از فروش طلا یا بر اساس سود حاصل از فروش طلا محاسبه شود.

مالیات بر عایدی سرمایه طلافروشان در بسیاری از کشور‌ها بر اساس درآمد حاصل از فروش طلا محاسبه می‌شود. در بسیاری از موارد، این مالیات بر اساس میزان سود (یا تفاوت) بین قیمت فروش طلا و قیمت خرید آن محاسبه می‌شود. به عبارت دیگر، اگر یک طلافروش طلا را با قیمتی خریداری کند و سپس آن را با قیمت بالاتری بفروشد، مالیات بر این تفاوت درآمد حاصله اعمال می‌شود. این نرخ مالیات ممکن است متفاوت باشد و بسته به مقررات مالیاتی هر کشور و وضعیت مالی فرد متغیر است.

روش محاسبه مالیات بر عایدی سرمایه

دارایی‌های مختلف توسط افراد در حوزه‌های مختلف مسکن، خودرو، طلا و سکه اعمال می‌شود. نرخ مالیات بر عایدی سرمایه می‌تواند صفر الی ۴۰ درصد باشد. این مالیات به طور پلکانی و معکوس سقوط می‌کند. به عبارت دیگر، نرخ مالیات بر عایدی سرمایه بر اساس مدت نگهداری از موضوع مالیات تعیین می‌شود.

مثلاً اگر ملکی ظرف یک سال دوباره به فروش برسد، میزان مالیات بر عایدی سرمایه ۶۰ درصد خواهد بود، اما اگر ملک مورد نظر بیش از ۵ سال نگهداری شود، نرخ مالیات به ۵ درصد کاهش می‌یابد. البته این مالیات در جهان پیشینه قوی دارد و تحت عنوان CGT شناخته می‌شود؛ در ایران نیز از سال ۱۳۹۹ زمزمه‌های اجرایی‌شدن آن به گوش می‌رسد.

همچنین به گزارش اقتصاد ۲۴، مالیات بر عایدی سرمایه بر اساس سود حاصل از فروش دارایی‌هایی مانند خودرو، مسکن، طلا و پلاتین، ارز و ... محاسبه می‌شود. این مالیات به صورت درصدی از سود حاصله تعیین می‌شود و بسته به مدت زمان نگهداری دارایی و نوع دارایی، نرخ‌های متفاوتی دارد.

بیشتر بخوانید: ماجرای جنجالی طرح مالیات بر عایدی سرمایه

مالیات بر عایدی سرمایه بر اساس فرمول زیر محاسبه می‌شود:
مالیات بر عایدی سرمایه= (قیمت فروش−قیمت خرید) × نرخ مالیات
که در آن:
قیمت فروش: قیمتی است که دارایی در آن به فروش می‌رسد.
قیمت خرید: قیمت اولیه‌ای است که دارایی با آن خریداری شده است.
نرخ مالیات: درصدی است که بر اساس مدت زمان نگهداری دارایی و نوع دارایی تعیین می‌شود.

برای مثال، اگر شما یک خودرو را با قیمت ۱۰۰ میلیون تومان خریده‌اید و آن را پس از یک سال با قیمت ۱۵۰ میلیون تومان می‌فروشید، مالیات بر عایدی سرمایه به این صورت محاسبه می‌شود:
مالیات بر عایدی سرمایه= (۱۵۰−۱۰۰) ×۳۰%=۵۰×۳۰%=۱۵ میلیون تومان

این مثال نشان می‌دهد که شما باید ۱۵ میلیون تومان مالیات بر عایدی سرمایه پرداخت کنید. این فرمول برای انواع دیگر دارایی‌ها نیز به همین شکل است، با این تفاوت که نرخ مالیات ممکن است متفاوت باشد.

برای مثال، نرخ مالیات بر عایدی سرمایه برای خودرو به شرح زیر است:
نگهداری کمتر از یک سال: ۳۰%
نگهداری بین ۱ تا ۲ سال: ۲۰%
نگهداری بین ۲ تا ۳ سال: ۱۰%
نگهداری بیش از ۳ سال: معاف

و برای املاک و مسکن، نرخ مالیات بر عایدی سرمایه به این صورت است:
فروش در مدت کمتر از یک سال: ۶۰% از سود
فروش در سال دوم: ۴۰% از سود
فروش در سال سوم: ۲۰% از سود
فروش در سال چهارم: ۱۰% از سود
فروش در سال پنجم: ۵% از سود.

اما مواردی هم وجود دارد که از پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه معاف هستند، مانند سپرده‌های بانکی و اوراق بهادار ؛ اما در مقابل با تصویب مجلس، انتقال املاک، خودرو، طلا و ارز برای اشخاص غیرتجاری، مشمول مالیات بر عایدی سرمایه شده و باید از طریق سامانه‌های مودیان و پایانه‌های فروشگاهی این مالیات را پرداخت کنند.

استثنائات مالیات بر عایدی سرمایه

به گزارش اقتصاد ۲۴، استثنائات از پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه در ایران نیز شامل موارد زیر می‌شود:
_ فروش تنها خودرو سواری با مالکیت بیشتر از یک سال
_ یک خودروی مازاد برای سرپرست خانوار
_ تعویض تنها خودروی فرد در کمتر از ۶ ماه
_ خودروی ارثی
_ اولین انتقال املاک نوساز و نیمه‌ساخت
_ انتقال باغ و زمین‌های زراعی به بیرون از حریم شهری
_ انتقال بلاعوض به والدین، همسر و فرزندان بالای ۱۸ سال و اعطای وکالت به آن‌ها
_ انتقال ترکه به صورت ارث یا وصیت
_ انتقال به منظور وقف با تایید سازمان اوقاف امور خیریه
_ انتقال قهری املاک مسکونی
این استثنائات به منظور کاهش بار مالیاتی بر دوش افرادی که در شرایط خاص قرار دارند یا به منظور تشویق به انجام امور خیریه و حمایت از کشاورزی تعیین شده‌اند.

مالیات بر عایدی برای طلا و حواشی که هست

مطابق قوانین مالیاتی در ایران، فروش طلا تحت مالیات بر عایدی سرمایه قرار می‌گیرد، اما هر فرد بالای ۱۸ سال برای فروش تا ۱۵۰ گرم طلا از مالیات بر عایدی سرمایه معاف است.

زمانی که طلا بیشتر از این میزان باشد، اگر زیر یک سال فروخته شود، مالیات بر ۱۰ درصد، بین یک تا دو سال ۲۰ درصد و بیش از دو سال، ۱۰ درصد سود آن (پس از کسر تورم)، مالیات وضع می‌شود.

اما اعتراض طلافروشان ایرانی به مالیات بر عایدی سرمایه به دلایل مختلفی است. یکی از دلایل اصلی، نگرانی‌های مربوط به ثبت اطلاعات و امنیت سامانه‌های مرتبط با این مالیات است.

طلافروشان نسبت به الزام ثبت کد ملی خریداران در سامانه جامع تجارت و همچنین تعدد سامانه‌ها و ناهماهنگی بین آن‌ها اعتراض دارند.
همچنین، طلافروشان از اینکه ممکن است مالیات بر عایدی سرمایه در آینده شامل حال آن‌ها شود، از هم اکنون نگران هستند و مشکلات مربوط به سامانه‌ها و رویه‌های مالیاتی موجب اعتراض آن‌ها شده است. کما اینکه مطابق قوانین مالیاتی در ایران، فروش طلا تحت مالیات بر عایدی سرمایه قرار می‌گیرد.

بیشتر بخوانید: چرا طلافروشان به سامانه جامع تجارت اعتراض دارند؟

برای محاسبه مالیات بر عایدی سرمایه در بازار طلا، نرخ‌ها بر اساس مدت نگهداری طلا به شرح زیر است:
فروش در سال اول: ۳۰ درصد
فروش در سال دوم: ۲۰ درصد
فروش در سال سوم: ۱۰ درصد

به عنوان مثال، اگر طلایی به ارزش ۱۰۰ میلیون تومان خریده و پس از سه سال آن را به قیمت ۱۸۰ میلیون تومان فروخته شود، سودی که از این فروش حاصل شده معادل ۸۰ میلیون تومان است که مالیات آن بر اساس سه سال نگهداری ۱۰ درصد محاسبه می‌شود و باید هشت میلیون تومان مالیات بپردازید.

کما اینکه به گزارش اقتصاد ۲۴، با توجه به مساله معافیت تا ۱۵۰ گرم که قید شده، هر چند که حتما شهروندانی با این میزان دارایی طلا وجود دارند، اما حقیقت این است که اصلی‌ترین جامعه هدف برای این مدل مالیات بر عایدی سرمایه را باید در میان صنف طلافروشان کشور جستجو کرد.

در واقع آنچه که اکنون بخشی از دلایل اعتراض صنف طلافروشان کشور است، امکان تصویب این مدل مالیات بر عایدی سرمایه است که مالیاتی تازه بر مالیات طلافروشان می‌افزاید، هر چند که بعید نیست در نهایت این مالیات نیز از خریداران بینوا دریافت شود.