هاشمی طبا: فساد در فوتبال به تبعیت از فساد گسترده در کشور است/ آنچه که من دیدم گل پرسپولیس آفساید بود

اقتصاد ۲۴- سید مصطفی هاشمی طبا یکی از آن مدیرانی است که بدون شک نامش در تاریخ ورزش ایران ماندگار است. یکی مثل صفایی فراهانی، محمد دادکان و ...
فساد در فوتباال و حاشیه‌های هفته آخر لیگ برتر بهترین دلیل بود برای تماس با رییس سابق سازمان تربیت بدنی ایران. او خیلی شفاف و بدون هیچ پرده‌ای تایید کرد که سال هاست فساد در ورزش و فوتبال ایران وجود دارد و این فساد به تبعیت از فساد‌های گسترده‌تر در کشور است.

دستگیری‌ها و فساد در فوتبال به بالاترین و جدی‌ترین حد خودش رسیده است. سوالی که می‌خواهیم بپرسیم این است که این فساد چطور ریشه دوانده و اصلا در زمان شما هم از این فساد‌ها وجود داشت؟

به نظر می‌آید که آن زمان هم کم و بیش چنین چیز‌هایی بود. مثلا شنیده می‌شد که فلان مربی در فلان باشگاه یک ورزشکار را به تیمش برده و ۳۰ درصد از قراردادش را گرفته! فساد‌ها معمولا مخفی هستند، اما به نظرم این اتفاقی که افتاده به تبعیت از فساد گسترده در کشور و عمومی‌تر شدن آن است. ضمن اینکه جسارت‌ها بیشتر شده است. وافعا هیچ دلیلی نمی‌توانم پیدا کنم، اما به نظرم در استخدام مربیان خارجی، در نقل و انتقالات و در خیلی از داوری‌ها همه چیز واضح است! شما ببینید در یک صحنه ۵ تا داور می‌گویند مثلا صحنه‌ای خطا بوده است و ۵ تا داور هم این عقیده را ندارند، اما وقتی همه روی یک موضوع تاکید می‌کنند این دیگر تعمدی می‌شود.

خیلی‌ها بر این عقیده اند که در این بین فدراسیون هم به خوبی وارد عمل نشده تا برای جلوگیری از فساد اقدامات لازم را انجام بدهد.

به نظر من هم فدراسیون در این زمینه کاری نکرده است؛ البته خیلی از عوامل در داخل فدراسیون دستگیر شده اند، اما هیچ اهتمامی در این باره نشده است.

در قصه‌ای که سر ماجرای ویلموتس پیش آمد عموم مردم چشم انتظار برخوردی جدی بودند که نه تنها این اتفاق نیفتاد؛ بلکه ظاهرا پرونده آن برای همیشه بسته شد.

ویلموتس یکی از پرونده ایی است که شبهه فساد در آن زیاد است. رقمش هم زیاد بود و نحوه کار عجیب!

هاشمی طبا: حجازی هرگز رای نمی‌آورد و رییس جمهور نمی‌شد/ برادر خاتمی در برکناری‌ام نقش داست

چطور؟

زمانی که در راس کار بودم و آقای داریوش مصطفوی در فدراسیون، قرار بود برای تیم ملی سرمربی خارجی بیاوریم. سه نفر گزینه شدند و از آن‌ها دعوت کردیم تا به ایران بیایند. آمدند، مذاکره کردیم، اما به نتیجه نرسیدیم چطور ممکن است یک مربی که اطلاعاتی از فوتبال ما ندارد و اصلا به ایران هم نیامده با امضای قرارداد در کشور ثالث سرمربی تیم ملی شود؟ من شنیدم که امور بین الملل فدراسیون یک قرارداد آماده کرده بوده و متنی نوشته بوده، اما اصلا از آن استفاده نشده است! این‌ها شبه برانگیز است و انگشت اتهام به سمت افراد زیاد. به نظر من فدراسیون ما و حتی وزارت ورزش و جوانان اهتمامی در این زمینه نکردند.

یعنی باید چه کار می‌کردند؟

وقتی فسادی به این گستردگی اتفاق می‌افتد خیلی‌ها در دل فدراسیون و وزارت خانه از جریان با خبر می‌شوند. من چند روز قبل مصاحبه‌ای کردم و گفتم که ابتدا باید قوه قضاییه دراین زمینه نظر بدهد. بر این عقیده بودم این آدم‌ها تا محکوم نشوند مورد اتهام قرار دارند و نمی‌شود درباره آن‌ها اظهارنظر کرد، اما حالا یک سری‌ها دستگیر شده اند و در خبر‌ها خواندم که عده‌ای هم راهی زندان شده اند. من خودم گفته بودم که تا محکومیت وزارت ورزش باید سکوت کند، اما حالا شاید بتوان به مردم توضیح داد که چه اتفاق‌هایی افتاده و چه کسانی در این فساد‌های گسترده نقش داشته اند.

به نظر شما در صورت تایید نهایی محکومیت این افراد باید با سایر مقامات برتر فوتبال هم برخورد شود؟

باید تحقیقات شود و شاخه‌های مختلفی که در این کار سهیم بودند، شناسایی شوند. الان‌نمی توانم چیزی بگویم، چون به اطلاعات دسترسی ندارم. یک عده مورد اتهام واقع شدند و باید دید چه می‌شود. معمولا کسی که مورد اتهام هست از سمتش کنار می‌رود تا رسیدگی شود.

شما گفتید که سال‌ها قبل فلان مربی از بازیکن بخشی از قراردادش را می‌گرفته. قبول دارید که اگر از همان زمان با فساد مبارزه می‌شد شاید حالا کسی به خودش اجازه چنین کار‌هایی را نمی‌داد؟

قبول دارم و هرگز این اتفاق‌ها نیفتاد. اما چرا این طور نشد؟ ما همچنان امیدواریم که این فساد‌ها ریشه کن شوند، اما مفسدین در کارشان استاد هستند، این کار را ادامه می‌دهند و هیچ وقت هم گیر نمی‌افتند! من مثالی می‌زنم. فلان بازیکن قرارداد می‌بندد، ولی این قرارداد هیچ وقت رسمی و رسانه‌ای نمی‌شود و می‌گویند محرمانه است! یعنی چه که محرمانه است؟ چرا باید این اتفاق‌ها بیفتد؟ هنوز که هنوز است از اسامی مخفف برای افشای نام مفسدین استفاده می‌شود. به عقیده من هر زمان شفافیت اتفاق افتاد، فساد هم از بین می‌رود. مشکل مملکت ما همین است که بعضی افراد پشتیبانی می‌شوند. در دنیا نخست وزیر سوئد یک تلفن شخصی از خط غیر شخصی زد و از کار برکنارش کردند. این می‌شود مبارزه با فساد.

بعد از هفته آخر لیگ و اتفاق‌هایی که افتاد دوباره انگشت اتهام به سمت استقلال و پرسپولیس نشانه رفت. از قبیل تیم حکومتی و ...

جالب اینجاست که مخالفان هر دو تا حکومتی هستند! هم استقلال و هم پرسپولیس! در مورد گل فساید پرسپولیس هم باید بگویم که کمک داور تحت تاثیر جو قرار گرفت. این اتفاق خیلی سریع افتاد.

پس به نظر شما گل پرسپولیس آفساید بود؟

با عکس‌ها و تصاویری که بنده دیدم گل پرسپولیس آفساید بود و داور هم تحت تاثیر جو ورزشگاه ترسید پرچم بزند. یعنی از لحاظ ذهنی ان طرف غش کرد.

در زمان ریاست شما در سازمان تربیت بدنی پیش آمده بود که مقابمات بالادستی مثل رییس جمهور دستوری برای دخالت در ورزش بدهند.
هرگز. یک بار من به داریوش مصطفوی گفتم که در بازی‌ها اعمال نظر می‌کنید یا نه؟ ایشان یک جوابی به من داد که اگر داور‌ها بفهمند نظر من چیست خودشان آن کار را انجام می‌دهند!

یعنی از همان سال داور‌ها ...

بله! می‌گفت اگر بدانند نظر من چیست همان کار را می‌کنند. من در المپیک آتن دیدم که بعضی از داوران کشتی ما موقع اعلام رای نگاه مارتینتی می‌کردند تا سوت بزنند. رفتار داور روی تشک و داخل زمین کافی است. نیازی نیست خیلی علنی یک داور بیاید و پنالتی بگیرد. وقتی پشت هجده قدم سه خطا بگیرند و کارت زرد به مدافع آخر شما بدهند خب شیرازه تیم تان بهم می‌ریزد. این‌ها را داوران بهتر می‌دانند. ضمن اینکه خیلی از داوران ما شرافت دارند و در این زمینه می‌توانید از محمد دادکان سوال کنید.

شما از معماران ورزش نو در ایران بودید که از همان المپیک سیدنی شروع شد. حالا شرایط طوری شده که باید با چراغ قوه دنبال سهمیه المپیک گشت.

تیم‌های ما خیلی با برنامه عمل نمی‌کنند. ما سال ۷۴ پنج برنامه برای توسعه ورزش کشور داشتیم که بعد از رفتن من نابود شد. از لیگ سراسری و آموزش مربیان و آمادگی جسمانی گرفته تا ساخت و ساز‌ها و ... قرار بود این برنامه ریزی‌ها استعداد‌ها را زیر نظر بگیرد. من جزوه‌ای نوشته بودم از اینکه چطور به المپیک رفتیم و نحوه برنامه ریزی ما چطور بود.

شما به فکر زیر ساخت‌ها هم بودید و به یاد داریم که چند ساحتمان و زمین در محله‌های بالای شهر برای کمیته ملی المپیک خریده بودید.

همه را فروختند. به جای اینکه این اماکن را حفظ کنند همه را از دست دادند.

سازمان تربیت بدنی بهتر بود یا وزارت ورزش و جوانان.

به نظرم سازمان تربیت بدنی بهتر بود. این مهم است که چه نوع مدیریتی را می‌خواهیم، اما اینکه می‌گفتند اگر وزارت خانه شود فلان می‌شود و فلان این طور نشد. متاسفانه وزارت ما تحت تاثیر مجلس قرار می‌گیرد. البته فشار‌های مجلس روی ما هم بود، اما اعتنایی نمی‌کردیم و کار خودمان را انجام می‌دادیم.

بیشتر بخوانید: افشاگری مدیرعامل پیشین پرسپولیس از فساد در دهه ۷۰

شما در این چند سال پیشنهادی برای وزیر شدن داشتید یا خیر؟

نه مایل نبودم، البته پیشنهادی هم نداشتم.
‌
می‌گویند وزیر ورزش نباید خجالتی باشد، چون با خجالتی بودن کار پیش نمی‌رود. وزیر باید بتواند حق ورزش را بگیرد این نظر را قبول دارید؟‌

نمی‌دانم چطور تعبیر کنم، اما همینی است که شما می‌گویید. من این را قبول دارم که وزرای ما نمی‌توانند حق ورزش را بگیرند. مثل سازمان محیط زیست که در طول ۴۰ سال نتوانست حق را از دولت بگیرد.

اگر شما بودید می‌توانستید این حق را بگیرید؟‌

نمی‌دانم، من الان آنجا نیستم که ببینم چه اتفاقی می‌افتاد، ولی قانع به اینکه به این شکل باشد نبودم.

مثلا یکی از این حق ها، حق پخش است که هیچ وقت به صورت واقعی به ورزش داده نشده است.

به نظرم حق پخش را مجلس، دولت، صداوسیما یا هر نیروی دیگری به ناحق به ورزش نمی‌دهند. در حالی که پول تبلیغات آن را می‌گیرند. سوالی که دارم این است که مگر برای ساخت یک سریال، صداوسیما به عوامل تهیه کننده پول نمی‌دهد؟ خب فوتبال هم دارد برای شما تولید می‌کند، برنامه می‌سازد و مشتری می‌آورد پس باید پولش را بر اساس رنج سریال‌ها بدهید. نمی‌دانم کسانی هستند که اعمال قدرت می‌کنند و این اتفاق نمی‌افتد.

شما سیاسی‌ای بودید که به ورزش آمدید یا ورزشی‌ای که وارد سیاست شدید؟

اصالت من ورزشی است. البته من صنعتی بودم و در این حوزه هم کار می‌کردم

از صنعت چطور به کمیته ملی المپیک آمدید؟

من سابق ورزشی داشتم. پیشنهاد آقای درگاهی بود که به مهندس موسوی داده بودند. بعد هم آقای هاشمی و ارتباطاتی که با ایشان داشتم. فکر کنم قائزه خانم هم به ایشان گفته بودند. خلاصه پیشنهاد دادند و من گفتم دارم در حوزه صنعت و صادرات کار می‌کنم که آقای هاشمی گفتند کارهایت را اینجا کرده‌ای و بیا سمت ورزش. من بهترین بسکتبالیست دانشگاه بودم و علاقمند به ورزش. هنوز هم ورزش را دنبال می‌کنم.

شما رابطه خوبی با آقای هاشمی داشتید. ایشان خودشان هم ورزشی بودند؟

نه!

ولی به اسکی روی آب علاقه داشتند.

بعید می‌دانم.

در کتاب خاطرات شان از اسکی روی آب گفته بودند.

ایشان در کیش غواصی کرده بودند، اما به آن شکل ورزشی نبودند.

شما هم در دوره آقای رفسنجانی و هم در دوره آقای خاتمی رییس سازمان تربیت بدنی بودید. کار کردن با کدام یک راحت‌تر بود.

هر دو. من مشکل خاصی نداشتم برای اینکه مستقل عمل می‌کردیم. اگر حرفی می‌زدند وارد بحث می‌شدیم و راه درست را انتخاب می‌کردیم.

یکی از اتفاق‌های خوبی که در زمان شما افتاد معاونت امور بانوان بود.

من در وزارت صنایع که بودم برای رشته‌های مختلف صنعتی و برای هویت بخشی معاونت‌های مختلف را ایجاد کردم. این اتفاق باعث می‌شد مثلا معاونت‌های مختلف با وزیر در ارتباط باشند. ناخودآگاه سطح شان بالا می‌آمد. از آن مهمتر شورای همبستگی کشور‌های اسلامی بود که طرح موفقی هم بود.

شما و صفای فراهانی از مدیران وفق این ورزش بوده اید. صفایی فراهانی انتخاب شما بود یا آقای خاتمی؟

بعد از استعفای مصطفویآقای خاتمی گفتند که برای انتخاب رییس فدراسیون فوتبال با من مشورت کنید. ما شش تا اسم را دادیم که یکی از آن‌ها صفایی فراهانی بود. اسامی را که دادیم ایشان گفتند ارتباطی به ما ندارد و هر کاری می‌خواهید بکنید. ولی آخرش گفتند صفایی مدیر خوبی است.

بله؛ از دوستان و همکاران قدیمی من بودند.
‌
می‌دانستید که مدیر هستند و کار بلد؟

بله. ایشان مدیر بودند و بدون منطق هیچ چیزی را قبول نمی‌کردند. بله قربان گو هم نبودند.

از رفتن خودتان می‌گویید؟ برادر آقای خاتمی در این اتفاق نقش داشت؟

احتمالا ایشان نقش داشتند.

دلیل خاصی داشت؟

بعد از اینکه آقای خاتمی برای دومین بار رییس جمهور شدند من از ایشان درخواست کردم که برای بنده یک حکم جدید بزنند که ایشان گفتند خانم ابتکار و آقای آقازاده دارند همین طوری کار می‌کنند! من گفتم خود این دوستان به قوانین آشنا نیستند. تا اینکه علی خاتمی برادر رییس جمهور آمدند و گفتند استعفا بنویس. گفتم من کاره‌ای نیستم که استعفا بنویسم. اصلا قراردادی ندارم. بعد گفتند که هر طور می‌خواهی بنویس که من هم نوشتم با توجه به اینکه برای کار در سازمان نیاز به حکم جدید استو ... به نظرم علی خاتمی نقش موثری داشت.

اشتباه نکردند؟
‌
نمی‌دانم. من برنامه داشتم. دوستان بعدی ریل‌ها را خراب کردند و به جاده خاکی زدند.

در زمان شما تعامل‌های بین المللی زیاد بود. کمتر پیش می‌آمد که مثلا به فلان تیم از ایران ویزا ندهند.

الان ارتباطات در سطح بین الملل خیلی سخت شده است. به خصوص بعد از خروج آمریکا از برجام سخت‌تر هم شد. آن زمان در IOC عضویت داشتیم و هیچ مشکلی هم با هیچ فدراسیونی نداشتیم. ما فعال بودیم و چتر نظارتی مان را بر فدراسیون‌ها داشتیم. هیج فدراسیونی هم با ما سر جنگ نداشت. ما تمام تلاش مان را می‌کردیم تا همه چیز احترام آمیز باشد.

مهمترین کاری که برای ورزش کرده اید چه بوده است؟

۵ شاخصه مهمی که نام بردم. ما سازمان را با ۴۰ مکان ورزشی تحویل گرفتیم و با ۲۵۰۰ مکان تحویل دادیم. بحث آموزش و قابلیت‌های جسمانی به صورت علمی و سراسری. پرورش استعداد‌های ورزشی و ...

چرا خیلی از سیاسیون دوست دارند به سمت ورزش بیایند؟

به نظرم به این شکل نیست و از سر علاقه است. بعضی از سیاسیون هم با اصرار جذب ورزش می‌شوند تا بتوانند امکانات بیاورند. یک زمان آقای جهانگیری عضو هیات مدیره فدراسیون هندبال بودند. ایشان نه هندبالیست بودند و نه هندبال را بلد بودند. اما ارتباطات داشتند و به سمت ورزش کشیده شدند.

نظر شما درباره اعتراض ورزشی‌ها چیست؟ اینکه می‌گویند چرا سیاسیون در ورزش هستند و ... مثلا یک بار ناصر حجازی رفت و برای ریاست جمهوری ثبت نام کرد.

چه ایرادی داشت؟ کسی نگفته ورزشی‌ها به سمت سیاست نیایند. من مخالف این هستم که می‌گویند ورزشی‌ها نباشند. آن‌ها انسان هستند و تبعه ایران. چرا دبیر و ساعی نباید در شورای شهر باشند؟ جرمش چیست؛ چون ورزشی است جرم است؟ هر کسی که بتواند خوب کار کند در سپهر ایران جایگاهش محفوظ است.

به نظر شما حجازی اگر تایید صلاحیت می‌شد رای می‌آورد؟

خیر.

چرا؟

خیلی‌ها گمان می‌کنند، چون استقلال و پرسپولیس میلیونی هوادار دارند در انتخابات ریاست جمهوری هم به این شکل است. به نظرم مردم تشخیص می‌دهند که چه کسی چه کاره است.

اگر به عقب برگردیم کدام کار را در ورزش نمی‌کنید؟

(تفکر طولانی) کار نکرده زیاد داریم.

بیشتر بخوانید: بررسی پرونده فساد در فوتبال فراتر از سال ۱۴۰۰؛ از ساعت رولکس تا پنت‌هاوس در شهرک بنفشه

خب کدام کار‌ها را انجام می‌دادید؟

برنامه هایم را ادامه می‌دادم تا برای المپیک شرایط بهتری داشته باشیم. من تلاش کردم مسئله تربیت بدنی در آموزش و پرورش را حل کنم، ولی متاسفانه نه آموزش و پرورش و نه شورای عالی آموزش معنی تربیت بدنی را نمی‌دانند. همه آن را با ورزش یکی می‌دانند در حالی که خیلی با هم تفاوت دارند.

برای تیم ملی موافق مربی ایرانی هستید؟

من تعصبی روی این که مربی ایرانی باشد یا خارجی ندارم، باید ببینیم چه کسی صلاحیتش را دارد. الان در خصوص والیبال من معتقدم که داخلی‌ها جواب نمی‌دهند. کاراکتر بچه ها، سبک و نوع بازی و نوع مربیان را که می‌بینم احساس می‌کنم به مربی خارجی نیاز داریم. یک مربی بین المللی.

برای تیم ملی فوتبال چطور؟

برای فوتبال هم اگر بخوایم در سطح جهانی باشیم حتما؛ اما در سطح آسیا هستیم و نیازی به مربی بین المللی نیست. من مخالف مربیان ایرانی نیستم، اما هر کاری یک سطحی دارد.

شما موافق کی روش بودید؟

من مخالف سر سخت او بودم. بازگشت دوباره او به فوتبال ایران برایم عجیب بود. سابقه نداشت ما در جام جهانی از یک تیم ۶ گل بخوریم، اما این اتفاق افتاد. کی روش سطح ادبیات فوتبال ایران را تغییر داد و آن را به قهقرا برد.

اگر شما مسئول ورزش بودید اسکوچیچ را برکنار می‌کردید؟

خیلی رفتار بدی بود. تیم را از بدترین شرایط به بهترین شرایط رساند. تیمی که در حال سقوط بود را به جام جهانی رساند.

در زمان ریاست عزیزی خادم زیاد از جادو و جمبل حرف می‌زدند. در زمان شما هم چنین چیز‌هایی بود؟

یک سری چیز‌ها می‌گفتند که فلان تیم که همه می‌دانید جادوگر دارد. در همه جای جهان هست. در انگلیس هم هست. خیلی چیز‌ها می‌خوانیم که در فلان کشور به جادوگر متوسل شده اند.

پیش بینی شما از المپک پاریس چیست؟

من برنامه تیم‌ها را نمی‌دانم، اما یک چیزی که مهم است این است که می‌گویند کار نیک کردن از پر کردن است. ما پتانسیل خوبی دارم و اگر ورزشکاران ما سرحال باشند می‌توانیم در کشتیو تکواندو نتایج خوبی بگیریم.