هجوم به آقای دیپلمات؛ پشت پرده‌های حملات روز‌های اخیر تندرو‌ها به ظریف چیست؟

اقتصاد۲۴-محمدجواد ظریف از زمانی که وزیر خارجه شد و از تغییر مسیر سیاست خارجی کشور صحبت کرد تا امروز که نه در جایگاه وزیر، بلکه در جایگاه رئیس شورای راهبری ایستاده، همواره مورد حمله قرار گرفته است. شاید حملات امروز به خاطر نقش‌آفرینی‌اش در انتخابات و همچنین دو حضور تلویزیونی باشد؛ اما از سال ۱۴۰۰ که به دانشگاه بازگشت تا قبل از اینکه بحث انتخابات مطرح شود، به بهانه‌های مختلف او را می‌زدند. مثلاً می‌خواستند حسین امیرعبداللهیان را در دوران حیاتش تمجید کنند، برای بالا بردن جایگاه وزیر خارجه فقید کشورمان، ظریف را می‌زدند. رابطه با عربستان که تحت حمایت همین جریان بر هم خورد در دوران دولت سیزدهم مجدد برقرار شد، می‌گفتند مدعیان مذاکره کار را از ما یاد بگیرند.

حالا صحبت‌های ظریف مبنی بر اعمال تبعیض مثبت برای میدان دادن به بانوان و اقلیت‌های دینی و قومی و ورودشان به عرصه مدیریت ارشد کشور، بهانه دیگری برای تشدید حملات شده است. در حال حاضر، روزنامه‌های اصولگرا و تندرو، تریبون‌های نمازجمعه، اکانت‌های سایبری و سیاستمداران جناح راست شمشیر را برای ظریف از رو بسته‌اند. بعضی الفاظ تند به کار می‌برند و برخی دیگر سعی می‌کنند حرف‌هایشان را با کنایه و در لفافه بزنند. در آخرین حرکت، جمعیتی در نمازجمعه تهران به ظریف فحاشی کردند که از ذکر آن کلمات معذوریم.

سرنوشت عجیب آقای ظریف

بخشی از رفتار تندرو‌ها با ظریف قابل درک است و می‌توانیم آن را ذیل اختلافات سیاسی تعریف کنیم. اما شدت آن را نمی‌توان چیزی جز کینه تعریف کرد. آنقدر سال‌ها گفتند ظریف خائن است که خودشان باورشان شد. اما هیچ‌وقت نمی‌گویند یک خائن چطور هشت سال وزیر امور خارجه و عضو شورایعالی امنیت ملی بود و تمام دستگاه‌های امنیتی و حاکمیتی کشور را هم فریب داد و هیچ‌کس هم از خیانت او باخبر نشد، فقط مدیران فلان روزنامه یا بهمان جبهه سیاسی از آن باخبر بودند. نکته جالب توجه آنجاست که آن‌هایی ظریف را می‌زنند که خودشان یا جریان فکری‌شان، ایران را تحت تحریم‌های فصل هفتم منشور ملل متحد بردند و مشخص نبود بعد از آن چه قطعنامه‌هایی برای ایران به ارمغان بیاورند؛ اما به کسی که تلاش خود را کرد تا این دسته‌گل دیپلماتیک را از آب بگیرد، برچسب خیانت می‌زنند.

محمدجواد ظریف سرنوشت عجیبی دارد. تاختن و زدن او از تریبون‌های رسمی و غیررسمی نه‌تن‌ها بد نیست بلکه امتیاز محسوب می‌شود. سلطنت‌طلب‌ها، اسرائیلی‌ها، آمریکایی‌ها و منافقین یکی از نقاط اشتراک‌شان کوبیدن ظریف است. تکلیف آن‌ها که مشخص است، نمی‌دانیم این کینه داخلی از چه جایی نشأت می‌گیرد.

آتشباری سنگین

ظریف گفت شیعه بودن امتیازی محسوب نمی‌شود و همین مسئله دستاویز حمله‌های مجدد راست افراطی به او شد. اگر بخواهیم تکمله‌ای به صحبت‌های ظریف بزنیم، صِرف شیعه بودن بیش از ۹۰ درصد سیاستمدارانش از شیعیان هستند، قاعدتاً امتیاز خاصی نیست. از سوی دیگر، شاید بیشتر از ۹۰ درصد همین سیاستمداران نیز مرد هستند، باید زمینه رشد را برای زنان فراهم کرد. بعد از صحبت‌های ظریف شدت آتشباری سنگین شد.

حسین شریعتمداری، مدیرمسئول کیهان در یادداشتی خطاب به ظریف نوشت: از کِی تا به حال «شیعه بودن» در جمهوری اسلامی خصوصیت و به‌اصطلاح، امتیاز منفی تلقی می‌شود؟! می‌فرمایید «از مذاهب و ادیان رسمی باشید امتیاز می‌گیرید، شیعه باشید امتیاز نمی‌گیرید»! آیا منظورتان این است که شیعه جزء مذاهب و ادیان رسمی نیست؟! در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، از مذهب شیعه به‌عنوان مذهب رسمی کشور یاد شده است. جنابعالی چه کاره‌اید و از کدام جایگاه، شیعه بودن را در گزینش اعضای کابینه، خصوصیت منفی تلقی کرده‌اید؟! چه کسی به شما چنین اجازه‌ای داده است؟! آقای ظریف لطفاً بدون سفسطه و از این شاخه به آن شاخه پریدن - که عادت شناخته‌شده جنابعالی است - بفرمایید این دیدگاه شما درباره شیعه با آنچه پیوسته و بی‌وقفه از سوی آمریکا و صهیونیست‌ها تبلیغ می‌شود چه تفاوتی دارد؟! حتماً می‌دانید و بار‌ها خوانده و شنیده‌اید که صهیونیست‌ها اصلی‌ترین مشکل خود را دیدگاه و گفتمان تشیع می‌دانند و بار‌ها بر مقابله با آن به‌عنوان یک خط استراتژیک و غیرقابل تغییر تاکید ورزیده و می‌ورزند.»

بیشتر بخوانید:ظریف: قرار نیست به جای رئیس جمهوری انتخاب کنیم

سیدمحمود نبویان، نماینده تندرو و ضدبرجام مجلس ظریف را این‌طور هدف قرار داد: «برای بزرگ شده آمریکا که پوست و گوشت و خونش در دیار کفر شکل گرفته، بدیهی است که شیعه بودن یا مسلمان بودن در نظرش امتیازی محسوب نشود، بلکه شاید به تبع اربابان آمریکایی، یهودی بودن برای این‌ها مهمترین امتیاز باشد.»

حمید رسایی، نماینده مجلس و چهره نزدیک به سعید جلیلی در توئیتر (ایکس) نوشت: «مستر ظریف درسش را در آمریکا خوب خوانده! تاجایی که پس از بالا گرفتن انتقادات به‌دلیل شاخص‌گذاری غلط مدیریتی در دولت پزشکیان (مثل امتیاز نداشتن پیروی از علی (ع)) ناگهان درنمازجمعه ظاهر می‌شود تا یکی با هماهنگی علیه‌اش شعار بدهد و جماعتی ناراحت پیروی کنند و اسباب مظلوم‌نمایی مستر فراهم شود!»

سیداحمد علم‌الهدی، امام جمعه مشهد تا جمعه و خطبه‌های نماز صبر کرد و در جریان آن سخنرانی به ظریف تاخت: «در تفسیر حکمت، مقام معظم رهبری فرموده‌اند رفتار و گفتار ما خردمندانه باشد. باید از ساده‌لوحی‌ها اجتناب کرد. به دور از حکمت است سانتریفیوژ‌ها را مثل حلبی جمع‌آوری کنیم فقط به این دلیل که بتوانیم با وزیر امور خارجه آمریکا دست بدهیم و در خیابان قدم بزنیم. به دور از خرد است نان و آب ملت را به سیاست خارجی ربط بدهیم. اگر کاری بکنید مشکل نان با رفع تحریم برداشته شود، آن‌ها به قدری فشار می‌آورند همان نان ملت هم بریده شود. آن‌ها اگر بدانند ما با تحریم تحت فشار قرار می‌گیریم، قطعاً آن را تشدید خواهند کرد. شما دیدید بیش از هزار تحریم مضاعف در جریان پیگیری مذاکرات برجامی بر کشور تحمیل شد.»

حمایت اصلاح طلبان از ظریف

عبدالله رمضان‌زاده، استاد بازنشسته دانشگاه تهران و سخنگوی دولت اصلاحات در توئیتر نوشت: «منظور از توهین به ظریف، حمله به شخص او نبود؛ هدف آن ۱۷ میلیون نفر بودند که به پزشکیان رای دادند. پیام هم همان بود که آن خانم گفته بود: مملکت مال ما حزب‌اللهی‌هاست، نمی‌خواهید بروید. منظور این است که ۱۷ میلیون نفر گورشان را گم کنند! بزرگان نظام کاری بکنند که جامعه به تقابل نکشد.»

آذر منصوری، رئیس جبهه اصلاحات ضمن انتشار ویدئویی از سخنان مرحوم آیت‌الله حائری‌شیرازی نوشت: به رقبای دکتر پزشکیان توصیه می‌کنم، به جای تکرار رفتار‌های غلط خود مانند حمله به دکتر ظریف و تخریب رئیس‌جمهور منتخب، به فکر سروسامان دادن به خود باشند و به این پرسش پاسخ دهند که چرا به شکلی بی‌سابقه، حتی با مشارکت زیر ۴۰ درصد در دور اول و زیر ۵۰ درصد در دور دوم، نامزد اصلاح‌طلبان پیروز شد؟»

شیخ قدرت علیخانی، نماینده ادوار مجلس نیز نوشت: «جناب آقای ظریف! امام فرمودند «به آدم زنده فحش می‌دهند، نه مُرده». این رفتار‌ها واکنشی به نقش مؤثر شما در انتخابات و موفقیت دکتر پزشکیان است و دور نیست که ایشان هم مورد هجمه قرار گیرد. به رئیس‌جمهور منتخب و جنابعالی توصیه می‌کنم در تشکیل کابینه‌ای هماهنگ و وفادار به مطالبات جامعه، تردید نکنید.»

هدف نهایی زدن پزشکیان است

علی باقری، فعال سیاسی اصلاح‌طلب درباره این هجمه‌ها به خبرنگار «هم‌میهن» گفت: «آقای پزشکیان از موضعی توافق‌ساز وارد انتخابات اخیر شد. در جریان مبارزات و پس از پیروزی، تمام تلاش رئیس‌جمهور منتخب پرهیز از نزاع و جنجال بود. هدف انتخاب این رویکرد نیز این بود که بشود در کشور کار کرد و به سمت رفع مشکلات رفت. برای اینکه بتوانیم به این سمت حرکت کنیم، باید به تفاهمی جمعی و فراتر از یک جناح سیاسی خاص در کشور برسیم. گمانم این است که یکی از جنبه‌های تحرکات اخیر، خنثی کردن این جهت‌گیری استراتژیک است که از انتخابات شروع شد و در دولت هم ادامه پیدا خواهد کرد و هدف این است که وجه توافق‌ساز و فراجناحی بودن پزشکیان رو مخدوش کنند. دامی پهن کرده‌اند که دولت پزشکیان را وارد تنش و منازعات سیاسی کنند.

بیشتر بخوانید:فیلم/ کنایه سنگین ظریف به ۶ فقیه و ۶ حقوقدان شورای نگهبان

نکته بعدی این است که پزشکیان دو هفته قبل انتخابات را برد و به‌طور طبیعی چیزی وجود ندارد که بخواهند او را بزنند. به همین دلیل از حلقه‌های جانبی شروع کردند. در حال حاضر ظریف را می‌زنند که در واقع پزشکیان را بزنند. آقای ظریف یکی از شاخص‌ترین و برجسته‌ترین نفرات کمپین انتخاباتی دکتر پزشکیان بود و نقش قابل توجهی در پیروزی رئیس‌جمهور منتخب داشت و الان هم نقش کلیدی در مشاوره به ایشان دارد. زدن پزشکیان برای جریان مقابل وجهه خوبی ندارد و به مصلحت‌شان نیست. به همین دلیل طبیعتاً آقای ظریف را گزینه خوبی برای حمله می‌بینند.»

او ادامه داد: «بحث زنان و اقلیت‌ها، بهانه است. اولاً که موضوع تبعیض مثبت یک اصل پذیرفته و شناخته‌شده علمی در دنیاست. این اصل براساس تجربیات جهانی ایجاد شده و در علوم اداری قرار گرفته است. همین کسانی که امروز صدایشان بلند شده، در مجلس سازوکار‌های تبعیض مثبت را تصویب نکردند؟ تمام سهمیه‌ها و امتیاز‌هایی که طبق قانون داده می‌شود، براساس تبعیض مثبت است. اینکه سهمیه‌ها و امتیاز‌های مذکور خوب یا بد هستند، بحثی جداگانه است. امتیاز‌های استخدامی در برنامه‌های ششم و هفتم، براساس تبعیض مثبت است. بر همین اساس، قانون اساسی ما به اقلیت‌هایی که جمعیت‌شان بسیار کم‌تر از آن است که بخواهند یک کرسی در مجلس داشته باشند، این حق را داده است.

بنابراین، مسئله عجیب و غریبی نیست. اما همین که اعلام شد چنین چیزی می‌خواهد در سنجه‌های گزینش رئیس‌جمهور منتخب برای انتخاب شایسته‌ترین فرد قرار بگیرد، صدا‌هایی بلند شد. این معیار هم به معنای انتخاب افراد نامناسب صرفاً براساس اقلیت بودن نیست. تلاش‌ها این است که مناسب‌ترین فرد انتخاب شود و این معیار هم شاید در امتیازات شخص مورد نظر، کمتر از ۵ درصد تاثیر داشته باشد. خوب است که دوستان کمی تحمل داشته باشند و اگر ایرادی می‌گیرند، شامل حال خودشان نباشد.»

تخریب ظریف تبدیل به کمدی شده است

سعید شریعتی، عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت، به «هم‌میهن» گفت: «این رفتارها، تکراری و روتین است و بروز دادن آن از سوی جناح شکست‌خورده اقلیت به‌خصوص در لایه‌های تندرو، سابقه دارد. در حال حاضر به مصلحت خودشان نمی‌دانند که پزشکیان را بزنند، برای همین تمرکزشان را روی ظریف گذاشته‌اند. او را می‌زنند که عملکرد گروه مشاوران و کارگروه‌های انتخاب وزرا را تحت تاثیر قرار بدهند؛ چون ظریف به‌عنوان مشاور رئیس‌جمهور منتخب این فرآیند را مدیریت می‌کند. در حال حاضر، بهانه‌شان موضوع اقلیت‌ها و زنان است. آقای ظریف و آقای پزشکیان به طور مکرر در زمان تبلیغات موضوع حضور زنان و اقلیت‌ها در دولت را مطرح کردند. روشن است که امروز دیگر جامعه نمی‌تواند نیمی از نیروی انسانی خود را از فرصت‌های خدمت و بروز و ظهور قابلیت‌هایش محروم کند.»

او ادامه داد: «ظریف شجاعانه به میدان آمد و چه در ایام تبلیغات و چه امروز در شورای راهبری، از تمام ظرفیت‌هایش استفاده می‌کند. این برای جناح شکست‌خورده از رای مردم خوشایند نیست. برای همین دوست دارند این دژ مستحکم را مورد هجوم قرار بدهند. اما نمی‌دانند این رفتار‌هایی که می‌کنند، تیتر‌هایی که می‌زنند یا فحاشی‌های که اتفاق می‌افتد، در گذشته تراژدی بود و حالا تبدیل به کمدی شده است. ظریف و نگرش ظریف در سطح جهانی دشمنانی دارد. افرادی مثل نتانیاهو، ترامپ و کسانی که معتقد بودند ظریف با نوع دیپلماسی و رفتارش در مذاکرات آمریکایی‌ها را دور زد و سرشان را کلاه گذاشت، از او نفرت دارند. همان کاراکتر‌های بین‌المللی یک سری مابه‌ازای داخلی هم دارند که از همان ادبیات برای تخریب ظریف استفاده می‌کنند.»