«تصمیم سخت» پزشکیان برای وزارت دفاع؛ یک«نظامیِ اهل سنت» راهی پاستور می‌شود؟/ سرنوشت ۱۵ وزیر دفاع ایران در سیزده دولت گذشته

اقتصاد ۲۴- «شمارش معکوس» شروع شده است؛ چشم‌ها به پاستور دوخته شده است و لیستی که قرار است مسعود پزشکیان از کابینه پیشنهادی خود به بهارستان ببرد. دو هفته فرصت قانونی او با برگزاری مراسم تحلیف آغاز شده است، اما براساس وعده‌ای که خود او و دیگر نزدیکانش داده اند کابینه پیشنهادی قرار است زودتر از موعد مقرر شده رونمایی شود.

براساس آنچه محمدجواد ظریف اعلام کرده است، شورای راهبری که مسئولیت بررسی گزینه‌ها و معرفی کاندیدا‌های هر وزارتخانه و معاونت به رئیس جمهوری جدید را برعهده داشت به کار خود پایان داده و حالا این مسعود پزشکیان است که باید «تصمیم نهایی» را بگیرد.

هم گمانه زنی، هم سهم خواهی

گمانه زنی‌ها درباره کابینه از همان روزی پیروزی پزشکیان در انتخابات، آغاز شده بود، اما طی روز‌های اخیر شدت گرفته است. هرچند ظریف رئیس شورای راهبری در چندین نوبت اسامی مطرح شده را صرفا گمانه زنی و البته فضاسازی دانسته، اما این توئیت‌های ظریف هم سدی در مقابل گمانه زنی‌ها نشده است.

در کنار این گمانه زنی ها، باید اشاراتی به «سهم خواهی» از دولت پزشکیان نیز داشت و مطرح شدن بعضی از اسامی و لیست‌ها نیز در قالب همین سهم خواهی‌ها قابل تفسیر و تاویل است.

«تصمیم سخت» پزشکیان برای وزارت دفاع

بدون شک یکی از تصمیمات سخت مسعود پزشکیان انتخاب یک گزینه برای سکانداری «وزارت دفاع» است، وزارتخانه‌ای که مطابق با قانون وظیفه تجهیز نیرو‌های دفاعی برای مقابله با تهدیدات احتمالی را عهده دار است و سازمان‌های مهمی، چون سازمان صنایع دفاع، سازمان صنایع هوافضا، سازمان صنایع هوایی، شرکت صنایع الکترونیک ایران، سازمان صنایع دریایی و ... زیر مجموعه آن تعریف شده اند.

بیشتر بخوانید: تحلیف مسعود پزشکیان زیر نگاهِ سنگین سایه‌نشین‌ها / «تشویقِ ایستاده» رئیس جمهور پیامی داشت؟

بر اساس ماموریت‌های مهم تعریف شده برای این وزارتخانه که وزارتخانه‌ای «فراقوه ای» نیز محسوب می‌شود و ارتباط مستمر با سپاه پاسداران و ارتش جمهوری اسلامی دارد، نظر ستاد کل نیرو‌های مسلح و دفتر نظامی فرماندهی کل قوا ضروری است. برهمین اساس نیز انتخاب یک گزینه جامع الاطراف در همه دولت‌ها انتخابی مهم و سخت بوده است، و حال نوبت به مسعود پزشکیان رسیده است تا این تصمیم سخت را بگیرد.

صندلی وزارت دفاع به چه کسی می‌رسد؟

دریادار حبیب‌الله سیاری، دریادار شهرام ایرانی، سرتیپ پاسدار سیدمحمدی فرحی، خلبان عزیز نصیرزاده، سرتیپ امیرحاتمی و سرتیپ پاسدار قاسم تقی‌زاده از جمله اسامی هستند که نامشان این روز‌ها در رسانه‌ها و محافل سیاسی به عنوان گزینه‌های احتمالی حضور در لیست پیشنهادی آقای رئیس جمهور دیده می‌شود.

دریادار سیاری یک چهره نظامی برخواسته از نیروی دریایی ارتش است که در رزومه خود معاونت هماهنگ کننده فرمانده کل ارتش را نیز به ثبت رسانده است. دریادار شهرام ایرانی، یک چهره نظامی کُرد و اهل سنت که در حال حاضر فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران است و در کارنامه نظامی او جانشینی معاونت عملیات نداجا، معاونت آموزش نیروی دریایی و جانشینی معاونت آموزش ارتش در کارنامه فرمانده نیروی دریایی ارتش نیز دیده می‌شود.

در میان گزینه‌های مطرح شده نام وزیر دفاع دولت روحانی نیز دیده می‌شود. امیرحاتمی در دولت دوم روحانی عهده دار این مسئولیت بود.

سرتیپ فرحی و خلبان نصیرزاده هم دو گزینه دیگر هستند که اولی با حکم وزیر دفاع و موافقت فرمانده کل قوا جانشین وزیر دفاع بوده و دومی نیز جانشین رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح.

در میان گزینه‌هایی که نامشان مطرح می‌شود، سرتیپ پاسدار قاسم تقی‌زاده نیز وجود دارد. او در رزومه خود جانشینی وزیر دفاع و ریاست بر دانشگاه مالک اشتر را به ثبت رسانده است.

یک وزارتخانه و چند اسم /چند وزیر دفاع شهید شده اند؟

«وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران» پس از انقلاب اسلامی تا خردادماه ۱۳۶۳ با عنوان «وزارت دفاع ملی» فعالیت می‌کرد، این وزارت خانه در فاصله بین سال‌های ۶۳ تا ۶۸ نیز «وزارت دفاع» نامیده می‌شد.

از سال ۶۸ با ادغام وزارت دفاع وقت و وزارت سپاه پاسداران، «وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران» شکل گرفت.

اما در ۱۳ دولت تشکیل شده در نظام جمهوری اسلامی تاکنون ۱۵ چهره نظامی سکاندار این وزارتخانه بوده اند. مصطفی چمران، سرلشکر جواد فکوری و سرلشکر موسی نامجو، سه وزیر دفاعی بوده اند که به شهادت رسیده‌اند.

مسن‌ترین و جوان‌ترین وزیر دفاع

در دولت سازندگی با مدیریت آیت الله هاشمی رفسنجانی، جوانترین وزیر دفاع منصوب شده است. محمد فروزنده که در دولت دوم هاشمی رفسنجانی جایگزین اکبر ترکان شده بود در زمان انتصاب، ۳۳ سال سن داشت. البته اکبر ترکان نیز در لیست وزرای جوان قرار داشته و در زمان وزارت خود ۳۷ سال سن داشته است.

آخرین وزیر دفاع امیر محمدرضا قرایی آشتیانی، بود که ۳ سال در دولت رئیسی مسئولیت این وزارتخانه را عهده دار بود. او با ۶۱ سال سن در زمان انتصاب، مسن‌ترین وزیر دفاع ایران تا به این لحظه بوده است.

وزرایی که در خارج از کشور فوت کردند /تن‌ها وزیر غیرنظامی که بود؟

وزرای این وزارتخانه نیز هرکدام سرنوشت خاص خود را داشته‌اند. از ١۵ وزیر آن بعد از پیروزی انقلاب، ۷ وزیر اول آن فوت کرده یا شهید شده‌اند. اکبر ترکان تنها وزیر غیرنظامی این وزارتخانه بوده و دریابان شمخانی با هشت سال وزارت، بیشترین زمان تصدی بر این پست را داشته است.

در میان وزرای دفاع سابق محمد تقی ریاحی براساس اطلاعات ثبت شده از ایران مهاجرت کرده بود و در مرداد ۱۳۶۷ در نیس فرانسه براثر سکته قلبی درگذشت.

بیشتر بخوانید:  پزشکیان بعد از ادای سوگند ریاست جمهوری: عادی سازی روابط اقتصادی و تجاری ایران با جهان را حق مسلم ایران می‌دانم

 احمد مدنی نیز در سال ١٣٨٤ در ٧٦سالگی در آمریکا درگذشت.

محمد سلیمی نیز که در زمان جنگ ایران و عراق مسئول دفتر مشاوره امام خمینی (ره) در امور نظامی و مسئول ستاد جنگ‌های نامنظم بود، در دولت اول میرحسین در سال‌های ١٣٦٠-١٣٦٤ به عنوان وزیر دفاع فعالیت کرد در بهمن ۱۳۹۴، پس از یک دوره طولانی بیماری در ۷۸سالگی درگذشت.

اکبر ترکان نیز از دیگر وزرا دفاعی است که در قید حیات نیست. او نیز در اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ درگذشت.

در جدول زیر اسامی وزرای دفاع و سوابق آنان آمده است؛