چه کسی جانشین اسماعیل هنیه خواهد شد؟

اقتصاد۲۴-ناظران بر این باورند که در آیین‌نامه داخلی جنبش حماس بر وجود سه معاون رئیس دفتر سیاسی جنبش تصریح شده است که عبارتند از «صالح العاروری» که به طور رسمی به عنوان معاون هنیه انتخاب شد، اما وی در ژانویه گذشته در لبنان ترور شد. معاون دوم «زاهر جبارین»، عضو دفتر سیاسی و نائب‌رئیس این جنبش در کرانه باختری و مسئول پرونده اسرا در حماس است، اما نام نفر سوم اعلام نشده است.

در میان شخصیت‌های برجسته حماس از افرادی، چون خالد مشعل، اسامه حمدان، موسی ابومرزوق، زاهر جبارین و خلیل الحیه به عنوان جانشین هنیه نام برده می‌شود.

خالد مشعل رئیس جنبش حماس در خارج از فلسطین است که یکی از برجسته‌ترین رهبران جنبش حماس و نزدیک به قطر و ترکیه به شمار می‌رود.

مشعل که با کنیه «ابو الولید» شناخته می‌شود، نامی آشنا برای جهانیان است چراکه از رهبران شناخته شده و بنیانگذاران حماس است و فردی است که پیشتر هم سکاندار این جنبش و مقاومت مردم فلسطین در نوار غزه علیه صهیونیست‌ها بوده است.

مشعل نفوذ زیادی در داخل و خارج حماس دارد و برخی او را به دلیل نقشی که در مدیریت روابط بین‌المللی جنبش دارد، کاندیدای قوی برای تصدی رهبری آن می‌دانند.

با وجود این، صابر گل عنبری کارشناس مسائل فلسطین معتقد است به «دلایلی» ممکن است که به جانشینی هنیه انتخاب نشود. در این شرایط، احتمال انتخاب خلیل الحیه معاون رئیس دفتر سیاسی غزه و رئیس دفتر مناسبات عربی و اسلامی حماس وجود دارد. در هر صورت، چه مشعل انتخاب شود چه الحیه، موقتی خواهد بود؛ تا زمانی که انتخابات داخلی حماس برگزار شود؛ انتخاباتی که هر چهار سال یک بار برگزار می‌شود و موعد آن در اواسط ۲۰۲۵ است. البته اگر این شرایط جنگی ادامه داشته باشد، احتمال تعویق آن وجود دارد.

فرد دیگر در این گمانه زنی ها، أسامة حمدان است. وی یکی از اعضای دفتر سیاسی جنبش حماس، مسئول روابط بین الملل و نماینده آن در لبنان است، به گفته ناظران، وی نزدیک به جریان ایران در حماس محسوب می‌شود و می‌تواند در سایه روابط قوی خود در منطقه نقشی پررنگ در مرحله انتقالی کنونی ایفا کند.

همچنین از موسى أبو مرزوق به عنوان جانشین هنیه نام برده شده است. وی اولین رئیس دفتر سیاسی حماس (۱۹۹۲-۱۹۹۶) است. والدین ابو مرزوق اهل یبنا، قیمومت بریتانیا بر فلسطین (یاون کنونی، در اسرائیل) بودند. آن‌ها پس از جنگ ۱۹۴۸ اعراب و اسرائیل پناهنده شدند و مجبور شدند به اردوگاه رفح در نوار غزه نقل مکان کنند.

ابو مروزق دبیرستان را در غزه به پایان رساند، تا سال ۱۹۷۶ در قاهره در رشته مهندسی تحصیل کرد و سپس در خلیج فارس به دنبال کار گشت. او تحصیلات خود را در آمریکا با اخذ مدرک کارشناسی ارشد در رشته مدیریت ساخت از دانشگاه ایالتی کلرادو ادامه داد.

بیشتر بخوانید:فیلم/ جزییات لحظات پس از ترور هنیه به شهادت یک شاهد عینی

با وجود ریاست بر دفتر سیاسی حماس، اما در مقایسه با سایر نامزد‌ها نام وی کمتر مطرح است، اما با توجه به نقش قبلی خود در جنبش و روابط متنوعش، همچنان در میان چهره‌های بالقوه برای تصدی رهبری حماس باقی مانده است.

بر اساس گمانه زنی ها، زاهر جبارین نیز برای جانشینی هنیه مطرح شده است. وی یکی از اعضای دفتر سیاسی و معاون رئیس حماس در کرانه باختری، که مسئولیت پرونده اسرا را نیز بر عهده دارد، است.

جبارین یکی از پایه‌گذاران شاخه نظامی حماس به شمار می‌رود که نقشی برجسته در آن از زمان تحصیلش ایفا کرد به طوری که دانشجویان بسیاری را جذب حماس کرد، وی مسئول توزیع نوشته‌ها طی انتفاضه اول در کرانه باختری بود.

نفر دیگر این گمانه زنی، «خلیل الحیه» است. شبکه العربیه عربستان مدعی است در جریان رایزنی‌ها در قطر برای انتخاب جانشین هنیه، «یحیی السنوار» (رئیس حکومت حماس در نوار غزه) بر جانشینی الحیه تأکید دارد. بر اساس ادعای این شبکه، الحیه روابط خوبی با ایران و سوریه دارد و همین موضوع باعث شده تا «السنوار» ریاست وی را ترجیح دهد.

«الحیه» مسؤل روابط عربی اسلامی و نایب رئیس جنبش حماس در حال حاضر است. وی بعد از ترور هنیه اظهار داشته بود: خون برادرمان هنیه پیام واضحی دارد و آن اینکه گزینه ما با این دشمن گزینه خون و مقاومت است. این دشمن به هیچ چیزی ایمان و باور ندارد مگر اینکه با مقاومت بتوان با آن‌ها مقابله کرد. انتظار ما این است که بر اساس این خون برادران و آزادگان در سطح عربی و اسلامی موضع گیری درستی در این مسیر داشته باشند.