پاشنه آشیل امنیت تامین برق در کشور چیست؟

اقتصاد۲۴-بحران ناترازی برق، موضوعی جدی در تابستان هر سال به شمار می‌رود. وزارت نیرو هر بار در پی بروز این بحران، پرمصرفی شهروندان را به‌عنوان دلیل آن جا می‌زند و از این رو به سمت راهکار‌های مدیریت مصرف از طریق قطعی برق روی آورده است. اما نکته اساسی اینجاست که بحران ناترازی برق، عمدتا به دنبال عقب‌ماندگی تولید این انرژی از میزان نیاز و مصرف نشات گرفته است.

طرح‌های کاغذی افزایش تولید برق

آنچه کشور با آن روبه‌روست، کمبود برقی است که به دلیل نبود سرمایه‌گذاری برای احداث نیروگاه‌ها رخ داده است. بازدهی پایین نیروگاه‌ها و فرسوده بودن بسیاری از ابزار‌های زیرساختی و از سوی دیگر، راندمان پایین بسیاری از ابزار‌های تولیدی و لوازم خانگی نیز این بحران را تشدید کرده است که راهکار تمام آن‌ها به اقدامات دولت باز می‌گردد.

وزارت نیرو تاکنون بار‌ها نسبت به اقدام برای افزایش ظرفیت نیروگاه یا احداث نیروگاه جدید سخن به میان آورده، اما این میزان افزایش قادر به حل بحران کمبود برق نبوده است. بنا بر نظر بسیاری از کارشناسان، با سرمایه‌گذاری می‌توان به افزایش سالانه پنج هزار مگاوات نیروگاه دست پیدا کرد. اما این اتفاق تا کنون رخ نداده است.

با توجه به جدول ارائه‌شده در گزارش مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، افزایش سالانه ظرفیت نامی نیروگاه‌ها به تفکیک سرمایه‌گذار به شرح زیر است:

کمبود ۱۷ هزار مگاواتی برق در ایران

بنا بر گزارش اتاق ایران از ابعاد ناترازی برق، با توجه به طرح‌های نیروگاهی در حال احداث و بهره‌برداری شده، طی مدت زمان پیک سال ۱۴۰۲ تا کنون، محدوده حداکثر قدرت قابل تولید در زمان اوج مصرف تابستان ۱۴۰۳ در سه حد پایین، میانی و بالا، به ترتیب ۶۰.۹ و ۶۲.۸ و ۶۵.۵ هزارمگاوات است.

از سوی دیگر با توجه به افزایش مشترکان خانگی، صنعتی، کشاورزی و ... و روند مصرفی آنان در فصل تابستان سنوات گذشته، حداکثر نیاز مصرفی در محدوده ۷۶.۲ تا ۷۹.۲ هزارمگاوات برآورد می‌شود که حد میانی آن ۷۷.۷ هزارمگاوات است.

با این اوصاف میزان ناترازی، با احتساب میزان تولید، واردات، مصرف شبکه در زمان پیک مصرف تابستان ۱۴۰۳، میزان صادرات و ظرفیت ذخیره، حداقل ۱۴.۱ و حداکثر ۱۷ هزار مگاوات و حد میانی این میزان کمبود برق، بالغ بر ۱۵.۶ هزار مگاوات خواهد بود.

راهکار کاهش ناترازی برق چیست؟

لازم به ذکر است که بخشی از این کمبود می‌تواند با جایگزینی وسایل کم‌مصرف از طریق سرمایه‌گذاری در تولید یا واردات لوازم کم‌مصرف رخ دهد. این موضوع نیز نیازمند سرمایه‌گذاری و کاهش ممنوعیت‌های واردات است و شهروندان خود نمی‌توانند با وجود این مشکلات کلان، به سمت جایگزینی این لوازم حرکت کنند.

بیشتر بخوانید:گزینه پیشنهادی وزارت نیرو چگونه کشور را از نعمت برق محروم کرد؟

کاهش تورم و ممنوعیت‌های وارداتی در کنار سرمایه‌گذاری برای تولید لوازم با تکنولوژی بالا و کم‌مصرف، اقدامی است که باید قبل از هر بحثی درمورد کاهش مصرف، در نظر گرفته شود. اما مابقی کسری برق، توسط راهکار‌هایی که بر مدیریت مصرف تمرکز دارد، برطرف نخواهد شد.

افزایش ظرفیت نیروگاه‌ها، بهبود بازدهی و احداث نیروگاه جدید، اقدامی است که در راستای بهبود کمبود برق باید در دستور کار قرار بگیرد. آن طور که مرکز پژوهش‌های اتاق ایران متذکر شده، این موضوع پاشنه آشیل امنیت تامین برق در برهه حساس اجتماعی و سیاسی کشور است.