علت اصلی مخالفت با تعطیلی شنبه چیست؟

اقتصاد۲۴- اکثر کشور‌های جهان در روز‌ها شنبه و یکشنبه تعطیل هستند. ایران نیز پنجشنبه و جمعه تعطیل است. تعطیلی آخر هفته ایران که تمام می‌شود، تعطیلی کشور‌های دیگر آغاز می‌شود. ۴ روز برای ارتباط با معدود کشور‌هایی که با آن‌ها کار می‌کنیم نیز از دست می‌رود. با همین منطق بود که طرح تعطیلی شنبه مطرح شد، اما اولین ندا‌های مخالفت با آن، این بود که شنبه روز تعطیلی یهودیان است و امروز نیز همین مساله مطرح می‌شود.

برخی کشور‌های اسلامی و همسایه ایران نیز جمعه و شنبه را تعطیل کردند تا این عدم هماهنگی یک روز کمتر شود. قطر، عربستان، بحرین و عراق کشور‌هایی هستند که جمعه و شنبه را به عنوان آخر هفته انتخاب کردند. امارات نیز در این گروه بود که در نهایت تعطیلات آخر هفته را به شنبه و یکشنبه تغییر داد. ترکیه و آذربایجان در غرب و شمالغرب ایران، مانند امارات شنبه و یکشنبه تعطیل هستند. ترکمنستان و پاکستان یکشنبه و در مالزی هم تعطیلی میان جمعه و شنبه در ایالت‌های مختلف متغیر است. افغانستان نیز پنجشنبه و جمعه تعطیل است. ترکیه، امارات و چین به عنوان طرف‌های تجاری ایران، شنبه و یکشنبه تعطیل هستند.

بررسی مجدد با فتوای مراجع

ابوالفضل ابوترابی عضو کمیسیون امور داخلی کشور اظهار کرد: «مجلس شورای اسلامی تعطیلی شنبه‌ها را تصویب کرده، اما شورای نگهبان این مصوبه را مغایر با ارزش‌های اسلامی دانسته است. فتوای تعدادی از مراجع درباره تعطیلی شنبه‌ها گرفته شده که بلامانع دانسته‌اند و این موضوع در کمسیون اجتماعی مجدد بررسی و در صحن علنی مطرح خواهد شد. تعطیلی شنبه‌ها به نفع کشور و اقتصاد بوده و دنبال جریان ضدمذهبی نیستیم و از این جهت موضوع پیگیری خواهد شد.»

به گفته ابوترابی، تصمیم برای تعطیلی شنبه‌ها بر اساس تعطیلات جهانی است تا در مراودات تجاری و اقتصادی دچار مشکل نشویم.

وی اضافه کرد: «در بعضی از کشور‌های اسلامی هم شنبه‌ها تعطیل است که عراق هم از همین قانون پیروی می‌کند. برای تعطیلات شنبه‌ها موضوع پیگیری و مجدد به شورای نگهبان ارسال خواهد شد و پس از طی مراحل قانونی ابلاغ و اجرایی می‌شود.»

۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۳، محسن پیرهادی عضو هیئت رئیسه مجلس در رابطه با این مساله گفت: «به‌رغم مانور و اتهام تراشی برخی منتقدان و مخالفان، پس از بررسی‌های دقیقی که صورت گرفت عیان شد، تغییر تعطیلی از «از پنج شنبه و جمعه» به «جمعه و شنبه» منع شرعی و قانونی ندارد و تصمیمی حاکمیتی محسوب می‌شود که صرفاً نیاز به یک عزم و رویکرد اصلاح بر اساس منافع و مصالح کشور دارد.»

نماینده مردم تهران در مجلس گفت: «برای روشن شدن صحت ادعای مخالفان طرح مذکور از دفاتر آیات عظام ناصر مکارم شیرازی، نوری همدانی به صورت شفاهی و تلفنی و از دفترآیت الله العظمی علوی گرگانی به صورت کتبی در خصوص تشبه تعطیلی شنبه با یهودیت استفتا کرده‌ایم؛ فحوی مشترک پاسخ کتبی و شفاهی دفاتر این مراجع بزرگوار تقلید بر این نکات تاکید داشت که اصلاح روند‌ها بر اساس سبب انتفاع جامعه اسلامی و مسلمین بلا مانع است.»

پیرهادی تصریح کرد: «در خصوص جابه‌جایی تعطیلات، چون جز مباحث حکومتی و حاکمیتی محسوب می‌شود، تشخیص حاکم شرع متبع است و تنها روز جمعه است که به دلیل سفارش بر برپایی نماز جمعه، مقدس شمرده شده است.»

پیرهادی تاکید کرد: دفاتر سه مرجع بزرگوار تاکید داشتند: «صرف تعطیلی شنبه تشبه با یهودیت محسوب نمی‌شود.»

امام جمعه ساری: اولویت نیست

محمد باقر محمدی لائینی نماینده، ولی فقیه و امام جمعه ساری روز گذشته در بخشی از خطبه‌های نماز جمعه این شهر گفت: «مگر چند درصد مردم کشور درگیر مقولات اقتصادی با کشور‌های اروپایی هستند، بنابراین اولویت مردم تعطیلی شنبه‌ها نیست.»

بیشتر بخوانید:تعیین تکلیف تعطیلی شنبه‌ها در مجلس

وی افزود: «در حالی که کشاورزان مازندران به شدت با مشکلات مختلف درآمدی مواجه هستند، بعضی‌ها تعطیلی شنبه‌ها را به عنوان یک اولویت مهم برای اقتصاد کشور مطرح می‌کنند. تعطیلی شنبه‌ها دردی از مردم دوا نمی‌کند. گره مشکلات مردم را برای رضایت خداوند باز کنیم.»

مخالفت آیت‌الله سبحانی

شاخص‌ترین چهره دینی که با بررسی مجدد این مساله مخالفت کرد، آیت‌الله جعفر سبحانی بود. این مرجع تقلید در نامه‌ای به محمدباقر قالیباف نوشت:

«۱- مصوبه‌ای که از طرف شورای نگهبان مردود شمرده شده و نهاد نظارت بر مصوبات مجلس نیز آنرا مغایر با مصالح دانسته است و جمعی از مراجع نیز آن را نپذیرفته اند چگونه این طرح بار دیگر به مجلس برمی‌گردد.

۲-در متن خبر تعطیلی روز شنبه چنین توجیه شده است: تعطیلی شنبه به نفع اقتصاد کشور، است. این استدلال عجیب است تعطیلی شنبه، یعنی تعطیلی کلیه دستگاه‌های مولد. آیا چنین کاری به نفع اقتصاد کشور است؟!

۳-جمعی که با خارج ارتباط دارند از ۵ درصد از جمعیت کشور فزون‌تر نیست، چگونه یک اکثریت فدای اقلیت شود.

۴-چگونه می‌توان فرهنگ ملی و دینی را که سابقه هزار و چهارصد سال و اندی دارد، با یک قیام و قعود به هم زد؛

۵- محور تنها مسائل اقتصادی نیست. تعطیلی روز شنبه، تعطیلی مراکز تحصیلی، دانشگاه‌ها و مدارس و حوزه‌ها و مراکز پژوهشی را در پی دارد آیا این به نفع کشور است.

۶-از همه گذشته تعطیلی شنبه بر خلاف قانون اساسی است که می‌گوید تعطیلی هفته روز جمعه است و این عبارت مفید حصر است. چنانکه دو اصلی که که در کنار آن آمده است نیز مفید حصر است: «زبان فارسی» که زبان رسمی کشور است (اصل ۱۵). آیا می‌توان عبری را هم به رسمیت شناخت؟! پرچم کشور اسلامی از سه رنگ تشکیل شده (اصل ۱۸) آیا می‌توان رنگ چهارمی به آن افزود. اینجانب از حضرتعالی و سایر نمایندگان تقاضا می‌کنم اجازه ندهید چنین طرحی بار دیگر وارد کمیسیون‌های مجلس شود امروز کشور مشکلات فراوانی دارد و نباید وقت مجلس را با امثال این مسائل تلف کرد.» مشخص نیست که قالیباف به این نامه چه پاسخی داده است.

آیت‌الله سبحانی در این نامه اشاره مستقیمی به مساله تعطیلی یهودیان نکرد، اما در بیانیه‌ای که اردیبهشت ماه از سوی دفتر او خطاب به نمایندگان مجلس منتشر شد، آمده است: «روز شنبه که در مجلس به تصویب رسید از لحاظ داخلی و خارجی قابل ملاحظه است. در چنین روز‌هایی که دشمن صهیونیست فزون از هفت ماه، به نسل‌کشی پرداخته و هزاران شهروند غزه را به خاک و خون کشیده است آیا صلاح است در چنین شرایطی روز تعطیلی دشمن که شنبه است، در جمهوری اسلامی ایران نیز به رسمیت شناخته شود. دنیای خارج که چشمان‌شان به ایران اسلامی باز است در این مورد چگونه داوری می‌کنند و آیا این نشانه غلبه فرهنگ غربی نیست؟» باید دید که این لایحه افزایش تعطیلی به دو روز در هفته، چه سرنوشتی در مجلس پیدا می‌کند.