قاچاق انسان از نگاه سازمان ملل

اقتصاد۲۴-قاچاق انسان عبارت است از استخدام، انتقال، پناه دادن یا گرفتن افراد از طریق زور، کلاه‌برداری یا فریب، با هدف بهره‌برداری از آن‌ها. مردان، زنان و کودکان در هر سنی و با هر پیشینه‌ای می‌توانند قربانی این جنایت شوند که در هر منطقه از جهان رخ می‌دهد. قاچاقچیان اغلب از خشونت یا آژانس‌های کاریابی متقلبانه و وعده‌های جعلی در مورد تحصیل و فرصت‌های شغلی برای فریب و زورگویی قربانیان خود استفاده می‌کنند.

جرم قاچاق انسان از سه عنصر اصلی عمل، وسیله و هدف تشکیل شده است. سوء استفاده فیزیکی و جنسی، اخاذی، باج‌گیری عاطفی و حذف اسناد رسمی توسط قاچاقچیان برای کنترل قربانیان خود استفاده می‌شود. استثمار می‌تواند در کشور قربانی، در هنگام مهاجرت یا در یک کشور خارجی صورت گیرد.

انواع قاچاق انسان

قاچاق انسان اشکال مختلفی دارد و می‌تواند شامل بهره‌کشی در صنایع جنسی، سرگرمی و هتلداری و به عنوان کارگر خانگی یا ازدواج‌های اجباری باشد. قربانیان مجبور می‌شوند بدون دستمزد یا با حقوق ناکافی در کارخانه‌ها، کارگاه‌های ساختمانی یا در بخش کشاورزی کار کنند. آن‌ها در ترس از خشونت و اغلب در شرایط غیرانسانی زندگی می‌کنند. برخی از قربانیان فریب خورده یا به اجبار اعضای بدنشان را برمی‌دارند. کودکان مجبور می‌شوند به عنوان سرباز خدمت کنند یا به نفع جنایتکاران مرتکب جنایت شوند.

پروتکل سازمان ملل

پروتکلی در نوامبر ۲۰۰۰ توسط سازمان ملل متحد به عنوان بخشی از کنوانسیون سازمان ملل متحد علیه جرایم سازمان‌یافته فراملی تصویب شد که اولین سند قانونی الزام‌آور با تعریف بین‌المللی شناخته‌شده قاچاق انسان است. این تعریف، ابزاری حیاتی برای شناسایی قربانیان، اعم از مرد، زن یا کودک و برای کشف همه اشکال بهره‌کشی و قاچاق انسان، فراهم می‌کند. کشور‌هایی که این معاهده را تصویب می‌کنند باید قاچاق انسان را جرم انگاری کرده و قوانین ضد قاچاق را مطابق با مفاد حقوقی پروتکل توسعه دهند. این کشور‌ها باید از قربانیان قاچاق انسان حمایت و اطمینان حاصل کنند که حقوق آن‌ها کاملاً رعایت می‌شود.

در ادامه این گزارش هشت موضوع و واقعیت کلیدی در مورد قاچاق انسان در قرن بیست و یکم آورده شده است که به درک بهتر چرایی وقوع این جنایت، نحوه استثمار قربانیان و ارتباط بین قاچاق انسان و مهاجرت، تغییرات آب و هوایی یا درگیری‌ها کمک می‌کند.

قاچاق انسان در تمام مناطق جهان رخ می‌دهد

قاچاق انسان در همه‌جا اتفاق می‌افتد، اما افراد عمدتاً از کشور‌های کم‌درآمد به کشور‌های با درآمد بالاتر قاچاق می‌شوند.

بیشتربخوانید:انهدام باند قاچاق دختران؛ ۸تصویربردار بازداشت شدند

بیشتر قربانیان (۶۰ درصد)، در داخل کشور شناسایی می‌شوند، در حالی که قربانیان قاچاق فرامرزی عمدتاً در همان منطقه (۱۸ درصد) یا در مناطق مجاور (۶ درصد) یافت می‌شوند. تنها ۱۶ درصد از قربانیان در جریان‌های فراملی شناسایی شده و به مناطق دوردست می‌رسند.

بیشتر قربانیان قاچاق برون‌مرزی از آفریقا، به ویژه کشور‌های جنوب صحرای آفریقا و از جنوب و شرق آسیا هستند.

جرمی گسترده به مثابه یک تجارت پرسود

تعیین میزان واقعی جنایت دشوار است. در حالی که حدود ۵۰ هزار مورد در سال ۲۰۲۰ توسط ۱۴۱ کشور به دفتر مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد (UNODC) گزارش شده است، ۵۰ میلیون نفر در سراسر جهان (معادل جمعیت کره جنوبی یا اوگاندا) ممکن است در معرض اشکال مختلف استثمار باشند.

قاچاق انسان در کنار قاچاق مواد مخدر و اسلحه، یکی از جرایم با سریع‌ترین رشد و یک تجارت بسیار سودآور است که هر سال حدود ۱۵۰ میلیارد دلار سود برای جنایتکاران به همراه دارد.

رشد قاچاق انسان در فقر، جنگ و تغییرات آب و هوایی

قاچاق انسان توسط یک تعامل پیچیده از عوامل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی هدایت می‌شود. درگیری و آزار و اذیت، فقر و بی‌ثباتی سیاسی، عدم دسترسی به آموزش و کار، مهاجرت و جابجایی، نابرابری و تبعیض جنسیتی، بلایای طبیعی و تغییرات آب و هوایی، همگی شرایطی را ایجاد می‌کنند که به قاچاق انسان دامن می‌زند.

نزدیک به نیمی از جمعیت جهان با درآمد کمتر از ۶.۸۵ دلار برای هر نفر در روز؛ و حداقل سه میلیارد نفر در سراسر جهان در مناطقی زندگی می‌کنند که به شدت تحت تأثیر تغییرات آب و هوایی و تخریب محیط زیست غیراقلیمی قرار دارند و این امر نشان می‌دهد که میلیون‌ها نفر در برابر بهره‌کشی آسیب‌پذیر شده‌اند.

قاچاقچیان از این ناامیدی، نابرابری و کمبود استفاده می‌کنند و افرادی را هدف قرار می‌دهند که آسیب‌پذیر، به حاشیه رانده شده یا در شرایط دشوار هستند، از جمله مهاجران غیرقانونی و قاچاقی و کسانی که نیاز فوری به کار دارند.

از فریب تا خشونت

از آنجایی که قاچاق انسان اغلب کمتر گزارش می‌شود و تحت پیگرد قانونی قرار نمی‌گیرد، برای عاملان آن پاداش بالا و خطرات کمی در نظر گرفته شده که با ترس اندکی از مجازات، سود قابل توجهی به دست می‌آورند.

مجرمان با بهره‌گیری از تقاضای زیاد برای نیروی کار ارزان، رابطه جنسی تجاری یا سایر خدمات، از کاستی‌های موجود در قوانین و اجرای آن و همچنین بازیگران فاسد و حکومت‌داری ضعیف برای انجام فعالیت‌های غیرقانونی خود سوء استفاده می‌کنند.

آن‌ها متقلبانه وعده زندگی بهتر در یک کشور جدید، مشاغل هیجان‌انگیز با مزایای عالی را وعده می‌دهند، یا از خشونت آشکار علیه افراد آسیب‌پذیر استفاده می‌کنند تا آن‌ها را به اعمالی مانند استثمار جنسی یا کار اجباری وادار کنند.

دشواری فرار از بهره‌کشی

قربانیان اغلب شرایط غیرانسانی را تحمل می‌کنند و فرار از دست استثمارگران خود که از طیف وسیعی از مکانیسم‌ها و ترفند‌ها برای کنترل آن‌ها استفاده می‌کنند، دشوار می‌یابند.

قربانیان ممکن است مورد ضرب و شتم، تهدید و باج گیری قرار گیرند. آن‌ها ممکن است تحقیر شوند، مورد سوء استفاده قرار گیرند یا جایی برای رفتن نداشته باشند. پاسپورت و سایر مدارک آن‌ها در معرض برداشت یا دزدی قرار می‌گیرد. حتی بسیاری از آن‌ها ممکن است خود را به عنوان قربانی معرفی نکنند که اغلب این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که توسط یک آشنا یا خویشاوند مورد سوء استفاده قرار می‌گیرند.

ترس از اقدامات تلافی‌جویانه و بیشتر شدن خشونت‌ها اغلب قربانیان را از درخواست کمک باز می‌دارد. با این حال احتمال نجات افرادی که بهره‌کشی را گزارش می‌دهند بیشتر از نجات یافتن آن‌ها توسط نیرو‌های پلیس است. ۴۱ درصد از قربانیان خود را به مقامات و نیرو‌های پلیس گزارش داده و نجات یافته‌اند، اما تنها در ۲۸ درصد موارد نجات‌یافته، تحقیقات با فعالیت پلیسی فعال آغاز شده است.

رایج‌ترین اشکال قاچاق انسان

قاچاق انسان به اشکال مختلف ظاهر می‌شود. آخرین تحقیقات UNODC نشان می‌دهد که ۳۸.۷ درصد از قربانیان برای استثمار جنسی در خیابان‌ها، فاحشه‌خانه‌ها، مراکز ماساژ، هتل‌ها یا بارها، قاچاق می‌شوند. قربانیان که عمدتاً زنان و دختران هستند اغلب خشونت و آزار شدید را تجربه می‌کنند.

۳۸.۸ درصد دیگر برای کار اجباری مورد استثمار قرار می‌گیرند. برخی از افراد ساعت‌های طولانی در کارخانه‌ها با حداقل دستمزد یا حتی بدون دستمزد کار می‌کنند و لباس، رایانه یا تلفن تولید می‌کنند. برخی دیگر در مزارع یا قایق‌های ماهیگیری و اغلب در هوای سخت به کشت ذرت، برنج یا گندم، برداشت قهوه و دانه‌های کاکائو یا صید ماهی و غذا‌های دریایی مشغول هستند.

بیشتر بخوانید:کشف قاچاق انسان به ۲۵۰ مورد رسید

حدود ۱۰ درصد مجبور به انجام فعالیت‌های غیرقانونی مانند جیب‌بری، کیف‌قاپی، گدایی یا فروش مواد مخدر هستند. سایر اشکال استثمار عبارتند از ازدواج اجباری، برداشتن اعضای بدن و بردگی خانگی.

جنسیت قربانیان

هیچ‌کس از قاچاق مصون نیست. مردم از هر جنسیت، سن، پیشینه و در تمام مناطق جهان طعمه قاچاقچیان می‌شوند که به ابزار‌های مختلفی برای به خدمت گرفتن و استثمار قربانیان خود متوسل می‌شوند.

زنان و دختران اکثر قربانیان را تشکیل می‌دهند که به ترتیب ۴۲ و ۱۸ درصد قربانیان هستند. آن‌ها عمدتاً برای بهره‌کشی جنسی قاچاق می‌شوند و سه برابر بیشتر از مردان و پسران در معرض خشونت فیزیکی شدید قرار دارند.

در عین حال، تعداد قربانیان مرد کشف‌شده نیز طی سال‌های گذشته افزایش یافته است. ۲۳ درصد قربانیان مرد و ۱۷ درصد پسر هستند. آن‌ها عمدتاً برای کار اجباری قاچاق می‌شوند.

در ۱۵ سال گذشته، نسبت کودکان در میان قربانیان شناسایی‌شده قاچاق سه برابر شده و به ۳۵ درصد یا یک سوم تعداد کل قربانیان رسیده است.

قاچاقچیان چه کسانی هستند؟

داده‌های دفتر مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که ۵۸ درصد از محکومان قاچاق انسان مرد هستند. در عین حال، مشارکت زنان در این جرم بیشتر از سایر جرایم است و مجرمان زن ۴۰ درصد از محکومان را تشکیل می‌دهند.

افرادی که دست به قاچاق می‌زنند می‌توانند از گروه‌های جنایتکار سازمان یافته تا افراد فرصت‌طلب که به تنهایی یا در گروه‌های کوچک فعالیت می‌کنند باشند.

علاوه بر قاچاق انسان، سازمان‌های جنایتکار اغلب در جرایم جدی دیگری از جمله قاچاق مواد مخدر یا اسلحه و همچنین فساد و رشوه دادن به مقامات دولتی دست دارند. چنین گروه‌هایی نسبت به مجرمان غیرسازمان‌یافته از قربانیان بیشتر، اغلب برای مدت‌های طولانی‌تر، در فواصل دورتر و با خشونت بیشتر بهره‌کشی می‌کنند.