بازار خودرو در عصر دونالد ترامپ

اقتصاد ۲۴- پس از مشخص شدن نام رییس‌جمهور آینده امریکا، بازار خودرو این‌بار دیگر تعللی نکرد و در روز پیروزی ترامپ قیمت‌ها آرایش صعودی به خود گرفتند. برخی فعالان بازار در این رابطه بر این باورند که این واکنش قیمتی می‌تواند به صورت مقطعی و کوتاه‌مدت باشد، هر چند چشم بازار خودرو به نرخ ارز هم گره خورده است.

در این میان فعالان بازار در این روز‌ها گمانه‌زنی‌های متعددی از سیاست‌های ترامپ در قبال ایران و سخت‌گیری‌های تحریمی او دارند. برخی می‌گویند سیاست‌های او شبیه به دوره بایدن ادامه خواهد یافت، اما برخی در خصوص نظارت و اجرای بیشتر تحریم‌ها ابراز نگرانی می‌کنند و می‌گویند سیاست‌های ترامپ با بقیه روسای جمهور امریکا فرق دارد، علت آن هم این است که در دوره اول ریاست‌جمهوری خود، صنعت خودرو را طوری تحریم کرد که حتی یکسری از برند‌های چینی هم از بازار امریکا رفتند، این در حالی است که در دوره‌های قبل برخی شرکت‌های اروپایی خودخواسته رفتند و خودروسازان چینی هم جای آن‌ها را پر کرده بودند.

آگهی فروش مونتاژی‌ها زیاد شده است

البته در مورد وضعیت خودروی ایران در عصر ترامپ دو دیدگاه وجود دارد؛ برخی بر این باورند که این دوره با دوره قبل هیچ فرقی ندارد و برند‌هایی که آن زمان از بازار رفتند دیگر برنگشتند، اما در مقابل برخی نگران آن هستند همین تعداد محدود شرکت‌هایی هم که در بازار مشغول هستند به دلیل سخت‌گیری تحریم‌ها از کشور بروند.

این روز‌ها آگهی فروش کارخانه‌ای مونتاژی‌ها هم زیاد شده و کار محصولات این بازار به جایی رسیده که قیمت بازاری ۱۵ مدل از این دسته به زیر قیمت کارخانه رسیده و در نابسامانی این بازار همین کافی است که برخی در این بازار سود ۵۰ درصدی می‌برند و برخی دیگر متضرر می‌شوند.

باز هم عرضه خودرو در بورس بی‌نتیجه ماند

در کنار این مسائل دولتی‌ها هم بر سر عرضه خودرو در بورس هنوز به هیچ نتیجه‌ای نرسیده‌اند و مسوولان اقتصادی دولت هم که قرار بود وزارت صمت و شورای رقابت را قانع کنند هفته گذشته با مخالفت مجدد وزیر صمت روبه‌رو شده‌اند، به گونه‌ای که محمد اتابک در حاشیه جلسه هیات دولت با این مدل عرضه خودرو مخالفت و اتمام حجت کرد و گفت در هیچ جای دنیا خودرو در بورس عرضه نمی‌شود، البته اتابک در بخش دیگری از سخنانش اعلام کرده که واردات خودرو‌های کارکرده هم در شرف انجام است. حال باید دید که وزیر صمت می‌تواند این مساله را مانند بحث واردات خودرو حل کند یا حریف مافیای خودرو نمی‌شود.

بیشتر بخوانید: قیمت خودرو‌های سایپا امروز شنبه ۱۹ آبان ۱۴۰۳ + جدول

اما آنچه مسلم است، بازار خودروی ایران در واکنش به پیروزی ترامپ و تحولات سیاسی خارجی، احتمالا دچار تغییراتی خواهد شد، اما اینکه این تغییرات به صورت مقطعی باقی بماند یا به تاثیرات بلندمدت و قطعی منجر شود، بستگی به روند تحولات اقتصادی و سیاسی داخلی و خارجی دارد.

شرکت‌های چینی چندان بازاری در کشور‌های اروپایی ندارند

حسین رحیمی‌نژاد، کارشناس حوزه خودرو در مورد وضعیت خودرو در بازار ایران با حضور مجدد ترامپ در امریکا به «اعتماد» گفت: در خصوص اتفاقاتی که در دوره قبلی ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ افتاد که موضوع تحریم‌ها مطرح شد دیگر شرکت‌های چینی و مونتاژ‌کاران مانند گذشته این ریسک را نمی‌کنند و علت آن هم این است که این دسته چندان بازاری در امریکا و کشور‌های اروپایی ندارند و برای همین مساله است که تحریم‌ها برای این گروه چندان موضوعیتی ندارد تا از این بابت نگرانی داشته باشند.

او ادامه داد: البته در دفعات گذشته هر زمان که بحث تحریم‌ها مطرح می‌شد، شرکت‌های خودروسازی از ایران خارج می‌شدند و این شرکت‌ها اغلب شرکت‌های اروپایی و ژاپنی‌ها بودند که در ایران فروش هم داشتند و فروش‌شان کم یا قطع می‌شد، اما این مساله هم دیگر موضوعیتی ندارد و این شرکت‌های چینی بازاری در این کشور‌های اروپایی یا ندارند یا بازارشان در این کشور‌ها بسیار ناچیز و محدود شده است.

سهم‌خواهی بیشتر از بازار ایران

این کارشناس صنعت خودرو افزود: امروز با توجه به تعرفه‌هایی که ترامپ برای واردات خودرو در نظر گرفته (که در مجموع ۶۰ درصد تعرفه) برای هر محصول است و تعرفه‌هایی که اروپا در نظر گرفته خودروسازان به دنبال بازار‌های جدیدتری هستند.

او تصریح کرد: حتی خوشبین هم هستیم تا برخی خودروسازان چینی که به دلیل ریسک‌های سیاسی بازار خودروی ایران برای‌شان در اولویت نبود، بازار ایران هم برای‌شان قابل مذاکره شود، چراکه در اروپا هم پس از وضع تعرفه‌هایی که برای واردات از اروپا تعیین شده است بسیاری از شرکت‌ها به دلیل ضعیف شدن بازار‌های اروپایی به دنبال سهم بیشتری از این بازار هستند.

الزام بر رفع عدم تعادل در بازار

رحیمی‌نژاد خاطرنشان کرد: حتی ممکن است کشور‌های اروپایی هم روی خودرو‌های چینی تعرفه‌های جدی‌تری بگذارند و همین مساله باعث می‌شود تا خودروسازان چینی اقبال‌شان به ایران بیشتر شود و برای همین منظور نه تنها ریسکی به وجود نیامده است حتی ما را از نظر قدرت چانه‌زنی با خودروسازان چینی بالاتر هم خواهد برد. این کارشناس صنعت خودرو ادامه داد: در خصوص مخالفت وزیر صمت با عرضه خودرو در بورس کالا هم باید گفت مساله بازار خودروی ما در کشور نحوه و چگونگی عرضه خودرو نیست، بلکه مساله اصلی عدم تعادل در بازار و بین عرضه و تقاضاست و تنها زمانی که عرضه و تقاضا با یکدیگر متعادل باشند و عرضه خودرو را در بازار افزایش دهند، مشکلات بازار حل می‌شود، بنابراین فرقی ندارد که خودرو را در بورس عرضه کنند یا در جای دیگر عرضه صورت گیرد.

کدام سیاست‌گذاری خودرویی ایران شبیه کشور‌های دیگر است؟

او تصریح کرد: اگر وزیر صمت در این خصوص مخالفتی داشته هم به این دلیل است که عرضه خودرو در بورس کالا در جا‌های دیگر دنیا انجام نمی‌شود هر چند این صحبت‌ها درست است، اما برخی کارشناسان می‌توانند این پاسخ را بدهند که کدام یک از سیاستگذاری‌ها در صنعت خودرو شبیه دیگر نقاط دنیاست که این یک مساله باید شبیه آن باشد. رحیمی‌نژاد افزود: خودرو به هر روشی که عرضه شود چندان اثری بر بازار خودرو ندارد و آنچه مهم است، افزایش تولید و عرضه است و مهم‌ترین اقدامی که دولت باید آن را انجام دهد خصوصا با توجه به اینکه ممکن است مشکلات ارزی کشور به دلیل تحریم‌ها هم افزایش یابد ارز را باید به شرکت‌های خودروساز بدهند که عمق داخلی‌سازی بیشتری هم دارند و این مساله مهم‌ترین استراتژی است که دولت باید آن را در نظر بگیرد که ارزبری کمتر شود تا با این ارزبری کمتر بتوان محصول بیشتری تحویل بازار داد و میزان عرضه را هم بیشتر کرد.

ضرورت جلوگیری از هدررفت ارز در صنعت خودرو

او افزود: منطقی‌تر آن است که به جای تخصیص ارز برای واردات خودرو و مونتاژکاران، ارز بیشتری صرف واردات قطعات خودرو شود تا دولت به جای حمایت از مونتاژکاران ارز بیشتری را به قطعه‌سازان بدهد تا به سمت تولید بیشتر بروند. رحیمی‌نژاد تصریح کرد: در صورتی که شرایط تحریمی بیشتر شود، این مقدار ارز هم کمتر شده و مشکلات ارزی کشور هم بیشتر می‌شود و با این اوصاف باید در پرداخت ارز صرفه‌جویی بیشتری صورت گیرد تا ارز بیشتری مصرف نشود. این کارشناس صنعت خودرو افزود: با توجه به هدررفت ارز در صنعت خودرو باید این موضوع را برطرف کنند و در مجموع حضور مجدد ترامپ در کاخ سفید شوک جدیدی را به صنعت خودروسازی کشور وارد نخواهد کرد و دلیل اصلی آن هم این است که صنعت خودروسازی کشور وابسته به چینی‌هاست و چینی‌ها هم اتفاقا نه تنها متاثر از شرایط تحریمی همکاری‌شان با ما کمتر نمی‌شود برعکس متاثر از شرایط تحریمی مشکلاتی در بازار‌های اروپایی و امریکایی پیدا می‌کنند و مشکلات‌شان در آنجا بیشتر هم می‌شود و اقبال‌شان به ما بیشتر هم خواهد شد.