گروسی در تهران، ایلان ماسک در نیویورک

اقتصاد۲۴- روی کار آمدن دولت ترامپ و انتخاب گزینه‌های ضدایرانی برای کابینه دولت آمریکا، نگرانی‌ها درباره آینده ایران را افزایش داده است. به ویژه اینکه سطح تنش‌ها میان ایران و اسرائیل روز به روز در حال افزایش است و دولت ترامپ تعهد ویژه‌ای به نتانیاهو برای همراهی با اسرائیل در تنش‌های آتی داده است. تاکنون سیگنال‌های متعددی از دولت جدید آمریکا در خصوص روابط این کشور با ایران منتشر شده است. در ادامه یادداشت جلال خوش‌چهره درباره آینده روابط ایران و آمریکا را می‌خوانید:

«دونالدترامپ و گروه‌باز‌های همراه او در دولت آینده ایالات متحده، از هم اکنون دو تصویر متفاوت را از خود نزد تهران به نمایش گذاشته‌اند؛ تصویر‌هایی که پیام‌هایی با مفهوم "چماق و هویج" را در اذهان متبادر می‌کند. این مفهوم می‌خواهد چنین القا کند که امکان هرگونه توافق احتمالی با تهران "سهل" و "ممتنع" است. "سهل" به این معنا که تهران با قبول شرایط اعلامی دولت ترامپ، می‌تواند به سرعت، تنش‌های چند دهه گذشته واشنگتن – تهران را پایان دهد. "ممتنع" از آن رو که تهران با مقاومت در برابر خواست‌های بیرون از تحمل واشنگتن، اوضاع را بدتر از آنچه هست کرده و امید به توافق دور از دسترس می‌شود.

در حال‌حاضر ترامپ و تیم او تا پیش از مهلت استقرار در کاخ سفید و مجلسین ایالات متحده، سیاست هم‌زمانی "دو سیخ بر آتش" را در قبال تهران به اجرا گذاشته‌اند. از یکسو بر حجم جنگ روانی_ تبلیغاتی و دادن هشدار‌های تهدیدآمیز افزوده‌اند. از سوی دیگر با در دست داشتن "شاخه زیتون" مانند آنچه "ایلان ماسک" در گفتگو با نماینده ایران در سازمان ملل متحد انجام داد، اشتیاق خود را برای پایان بخشی به تنش‌ها به نمایش می‌گذارند. این هر دو رفتار یک پیام روشن دارد؛ پایان تنش‌ها به همان اندازه که ممکن است آسان باشد، می‌تواند سخت و غیر قابل انجام شود.

بیشتر بخوانید: ایلان ماسک سکاندار وزارت کارآمدی آمریکا شد

سفر رافائل گروسی، مدیر‌کل آژانس بین‌المللی هسته‌ای به تهران و تفاوت آهنگ کلام او در گفتگو با مقام‌های ایرانی با گذشته، بیرون از حجم فشار‌هایی نیست که می‌خواهد تهران را وادار به قبول خواست‌هایی کند که تا پیش از این ممکن نشده بود. علاوه براین، اعلام اراده تروئیکای اروپایی برای تهیه قطعنامه جدید علیه ایران در آستانه نشست فصلی آژانس هسته‌ای و حمایت پیشاپیش واشنگتن از قطعنامه در دست تهیه؛ افزایش حملات نظامی اسرائیل به لبنان و سوریه؛ باز گذاشتن دست "نتانیاهو" در گسترش ماجراجویی‌هایش، تغییر رفتار اروپا علیه تهران، اعلام احتمال افزایش دامنه تحریم‌ها و... همگی در چارچوب سیاست "تهدیدی" است که غرب و آمریکایی‌ها تا پیش از ۲۰ ژانویه برای مجاب کردن تهران در قبول گفتگو و توافق دنبال می‌کنند. اما دیدار دوستانه ایلان ماسک با سعید ایروانی، نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد، روی دیگر سکه‌ای است که ترامپ در قبال تهران به نمایش گذاشته است.

این دیدار از دو نظر حائز اهمیت است: نخست این که ایلان ماسک بانی آن بوده و نتایج گفت‌وگویش را با ایروانی مثبت خوانده است. دوم؛ او در حال‌حاضر یکی از پرنفوذ‌ترین چهره‌ها در میان تیم باز‌های چهل و هفتمین رئیس جمهور ایالات متحده است. ماسک در این دیدار وعده داده که تمایل دارد بخشی از سرمایه خود را به ایران بیاورد. این که پیش‌شرط‌های او برای آسان‌سازی برون رفت از تنش سابقه‌دار میان تهران و واشنگتن چه بوده، هنوز در پرده ابهام است. اگرچه خواست‌های واشنگتن از تهران چه در حوزه اختلافات هسته‌ای و چه دیگر موارد مربوط به مسائل دوجانبه و منطقه‌ای روشن است. این خواست‌ها که از سوی تهران همواره به زیاده خواهی تعبیر شده، ممکن است در میز مذاکرات، دوباره مورد بحث قرار گیرد با این شرط از طرف تهران که آیا هرگونه توافق احتمالی به نوعی شراکت در منافع انجامیده و فرصت‌های برابر را در اختیار دو طرف قرار می‌دهد؟ یا تلاش ترامپ با سیاست "چماق و هویج" در پی تحمیل توافقی غیرمنصفانه به تهران است؟ بدیهی است انعطاف پذیری یا عدم آن از سوی تهران، برون رفت از تنش را "ممتنع" یا سخت خواهد کرد. ترامپ باید درک کند که توافق ابزاری است برای سود متقابل.»