آزمون دشوار بشار؛ سقوط حماه و پیشروی شورشیان به سوی حمص/ آیا اسد از سوریه رفته است؟

آزمون دشوار «اسد» /سقوط حماه و پیشروی شورشیان به سوی حمص

اقتصاد۲۴-بنابر گزارشات ادعایی رسانه‌ها مخالفان سوری روز پنجشنبه کنترل شهر مرکزی حماه در سوریه را به دست گرفتند، این اتفاق پس از آن رخ داد که گروه‌های معارض به رهبری «هیات تحریر الشام» درگیری‌ها در این کشور را بیش از یک هفته پیش آغاز کردند؛ درست زمانی که توافق آتش بس میان اسراییل و حزب‌الله لبنان تایید شد.

به گفته یک ناظر جنگ مستقر در بریتانیا و مرکز دیده‌بان حقوق بشر سوریه، پس از درگیری‌های شبانه بود که معارضین از چندین سمت به حماه هجوم آوردند و با نیرو‌های دولت سوریه در خیابان‌ها درگیر شدند. به ادعای نیوعرب معارضین مدعی شدند زندان حماه را تصرف کرده و زندانیان آن را نیز آزاد کرده‌اند. این درحالی است که این نشریه به نقل از دولت سوریه همزمان مدعی شد که کنترل شهر را از دست داده‌اند؛ شهری که به طور استراتژیک بین حلب و دمشق پایتخت سوریه واقع شده است.

همزمان با این تصرفات، ارتش سوریه طی بیانیه‌ای اعلام کرد که با تشدید درگیری‌ها بین نیرو‌های ارتش و گروه‌های تروریستی، این معارضین توانستند در چندین محور در شهر حماه نفوذ کنند و وارد آن شوند. به ادعای گروهی از ناظران سقوط برق‌آسای حماه با وجود افزایش حملات نیرو‌های دولتی سوریه و همزمان اقدامات نیروی هوایی روسیه صورت گرفته است. حماه دومین شهر بزرگی است که معارضین در تهاجمات یک هفته‌ای خود کنترل آن را در دست گرفته‌اند. پس از ادعای تصرف حلب در هفته گذشته، این گروه‌ها به سمت جنوب به حماه پیشروی کردند و اکنون نیز به دنبال تصرف حمص و نیز بعد از آن به سمت دمشق پایتخت سوریه خواهند رفت. گفتنی است حماه همچنین در موقعیتی استراتژیک در یک تقاطع کلیدی در غرب و مرکز سوریه واقع شده است و خطوط تامین مستقیم بین دمشق و حلب را فراهم می‌کند.

رابرت گیست پینفولد، از دانشگاه درام در گفت‌وگویی با الجزیره مدعی شد: اگر تروریست‌ها بتوانند کنترل حماه را تثبیت کنند، این موضوع هم از نظر نمادین و هم از نظر استراتژیک برای آنها اهمیت دارد، چراکه حماه جایگاه مقاومت مسلحانه سنی‌های مخالفان دولت سوریه و گروه‌های افراطی علیه حزب بعث سوریه است. او همچنین اضافه کرد: سقوط حما می‌تواند استان‌های ساحلی را منزوی کند، چراکه این شهر در ۸۰ کیلومتری طرطوس است و نقطه اتصالی کلیدی در وصل کردن بخش‌های داخلی به ساحل مدیترانه است. در همین حال، حمله به شهر حمص، در حدود ۱۲۰ کیلومتری لاذقیه و ۸۰ کیلومتری طرطوس، دسترسی زمینی به پایگاه‌های مدیترانه‌ای روسیه در لاذقیه و طرطوس را برای نیرو‌های محدود روسیه در مرکز و شرق سوریه را بدتر می‌کند.

بیشتر بخوانید:فیلم / شکستن مجسمه بزرگ حافظ اسد

ابو محمد الجولانی، رهبر «هیات تحریر الشام» گروه اصلی معارضان که این درگیری‌ها را رهبری می‌کند با انتشار ویدیویی مدعی شد با ورود نیروهایش به شهر حماه می‌خواهند زخمی ۴۰ ساله را آرام کنند! گفتنی است حماه همچنین محل برخی از اولین اعتراضات علیه دولت سوریه در سال ۲۰۱۱ بود. اکنون نیز معارضان مدعی شده‌اند که به سمت جنوب یعنی به سوی حمص، یکی دیگر از شهر‌های بزرگ که حدود ۵۰ کیلومتر در جنوب حماه قرار دارد، پیشروی خواهند کرد. این مسیر ۱۶۰ کیلومتر نیز تا دمشق یعنی جایی که دولت سوریه کنترل را در دست دارد، فاصله دارد. به ادعای برخی نشریات اگر مخالفان طبق ادعای خود بتوانند حمص را نیز تصرف کنند، بدان معنا خواهد بود که آنها به طور موثر دولت سوریه را به دو ناحیه تقسیم کرده‌اند: یکی در ساحل و دیگری در دمشق.

به ادعای برخی تحلیل‌های ادعایی در نشریات خارجی تصرف مناطق شمال سوریه توسط تروریست‌ها نشان‌دهنده تغییراتی مهم در توازن قدرت در این نقطه از خاورمیانه است، چراکه حزب‌الله به عنوان یکی از نیرو‌های میدان‌دار در سوریه درگیر جنگی بیش از یکساله با اسراییل بوده است. این درحالی است که روسیه از سال ۲۰۲۲ بر جنگ با اوکراین متمرکز شده است. همزمان الجزیره مدعی شد براساس گزارشات ادعایی منابع عراقی و سوری، برخی از نیرو‌های مقاومت عراق نیز اوایل هفته گذشته وارد سوریه شدند تا به حمایت از دولت این کشور بپردازند، اما مقاومت عراق که در امتداد مرز با سوریه بسیج شده و اعلام کرده است که این اقدام صرفا پیشگیرانه است تا از سرایت درگیری‌ها به عراق جلوگیری شود. گفتنی است عباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان روز جمعه طی سفری غیرمترقبه در پی تحولات اخیر سوریه به بغداد رفت. ساموئل رامانی، پژوهشگر وابسته به موسسه خدمات متحد سلطنتی به الجزیره گفت که «دمشق احتمالا به‌طور موقت نیرو‌های خود را مجددا مستقر می‌کند تا از تلفات عمده جانی در درگیری‌های شهری جلوگیری کند و سپس با کمک‌های نظامی لازم دوباره سازماندهی می‌شود و سعی می‌کند حماه را باز پس بگیرد.» به باور رامانی «برای روس‌ها و سوری‌ها بسیار سخت خواهد بود که بتوانند به سرعت مجددا برتری را به دست آورند، چراکه اکنون که مخالفان مدعی شدند کنترل کامل حماه را به دست خواهند آورد.»

نیویورک تایمز مدعی شد: ترکیه از تحولات سوریه فرصت‌سازی می‌کند!

نیویورک تایمز در گزارشی ادعایی به تحلیل آنچه طی روز‌های اخیر در سوریه رخ داده است پرداخته و مدعی است، به نظر می‌رسد زمان‌بندی تحولات سوریه هم محاسبه شده است و هم فرصت طلبانه، چراکه به محض تایید توافق برای پایان دادن به درگیری‌ها میان اسراییل و حزب‌الله، درگیری دیگری در سوریه آغاز شد. به ادعای این نشریه معارضین طی روز‌های اخیر بعد از تصرف حلب و سپس حماه نیرو‌های روسی را مجبور کردند که یک پایگاه نزدیک به حلب را ترک کنند و از طرفی دیگر نیرو‌های نظامی مستقر در تل رفعت نیز همزمان کنترل این شهر را به مخالفان واگذار کردند. گفتنی است این اطلاعات بر اساس گزارش‌های گروه‌های انسانی و پژوهشی سوری ارایه شده است. به ادعای گزارشاتی که طی روز‌های اخیر در نشریات خارجی منتشر شده پیشرفت ناگهانی گروه‌های معارض دیگی جوشان از رقابت‌های ژئوپلیتیکی را که بیش از یک دهه در سوریه در حال جوشیدن بوده، دامن زده است.

در این راستا ایران و روسیه که سال‌هاست حمایت‌های نظامی خود را به دولت سوریه ارایه می‌دهند به دنبال تقویت دولت سوریه هستند. به ادعای نیویورک تایمز در جبهه مقابل نیز ترکیه و ایالات‌متحده نیرو‌هایی در سوریه دارند که در مناطق غیرتحت کنترل دولت مستقر هستند و از گروه‌های مخالف حمایت می‌کنند. به عبارتی ترکیه نیز در منطقه شمال غربی و ایالات‌متحده در شمال شرق این کشور تحرکات را دنبال می‌کنند. در این رابطه معاذ مصطفی، مدیر اجرایی «نیرو‌های اضطراری سوریه»، یک سازمان انسانی امریکایی که برای دموکراسی در سوریه فعالیت می‌کند، مدعی شد که به واقع مخالفان فرصتی را که به واسطه ضعف ساختاری دولت سوریه و تمرکز روسیه و ایران بر جبهه‌های دیگر به دست آمده بود، غنیمت شمردند. نیویورک تایمز در ادامه گزارش خود در زمینه بازیگری روسیه و ایران در تحولات اخیر سوریه آورده است که هر دو کشور روسیه و ایران حمایت خود را از دولت مرکزی سوریه اعلام کرده‌اند، اما فارغ از چند حمله هوایی روسیه به شهر‌های ادلب و حلب همچنان این سوال مقابل تحلیلگران وجود دارد که آنها (روسیه و ایران) در کوتاه‌مدت چگونه دولت سوریه را یاری خواهند کرد تا از این مخمصه نجات پیدا کند. این درحالی است که همزمان کشور‌های عربی نگرانی خود را درباره احترام به حاکمیت سوریه ابراز کرده‌اند که البته از نگاه تحلیلگران این قبیل اقدامات روشی دیپلماتیک برای انتقاد از نقش مستمر ترکیه در حمایت از گروه‌های مخالف به نفع منافع خود است.

به ادعای گزارش یک گروه تحقیقاتی مستقل مستقر در استانبول که روی سوریه تمرکز دارد، پیشرو‌های تروریست‌ها در شهر‌های مهم سوریه می‌تواند راه را برای عملیات تهاجمی جدید هموار کند. در ادامه گزارش این مرکز همچنین آمده است که از طرفی دیگر روسیه به عنوان یکی از بازیگران اصلی میدان سوریه به دلیل چالش‌های فزاینده در سازگاری با واقعیت‌های در حال تحول میدان جنگ با یک معضل واقعی مواجه است که توانایی این کشور را برای ارایه حمایت موثر از دولت سوریه دشوارتر می‌کند. همزمان ترکیه نیز از ارتش ملی سوریه حمایت می‌کند که بخشی از نیرو‌های شورشی در حلب هستند. در ادامه این تحلیل ادعایی آمده است که ترکیه مدت‌هاست روی گسترش یک منطقه حائل در امتداد مرز خود با سوریه متمرکز بوده تا از فعالیت‌های شبه نظامیان کرد مستقر در این منطقه که آن را تهدیدی برای خود می‌داند، محافظت کند. همچنین، ترکیه می‌خواهد منطقه‌ای را ایجاد کند تا بتواند برخی از سه میلیون پناهنده‌ای که از سوریه فرار کرده‌اند و اکنون نیز در ترکیه زندگی می‌کنند، در آنجا ساکن شوند. حسن الحسن، روزنامه‌نگار برجسته سوری و سردبیر مجله نیو لاین در شبکه‌های اجتماعی ایکس نوشت: «نگرانی در امارات، عربستان‌سعودی، اردن، عراق و اسراییل در مورد فروپاشی احتمالی دولت سوریه و نفوذ ترکیه در سوریه افزایش یافته است.»

بیشتر بخوانید:مرز‌های اردن با سوریه بسته شد

همزمان مرکز مطالعات استراتژیک عمران، یک گروه تحقیقاتی مستقل مستقر در حلب مدعی است، موفقیت شورشیان در تامین امنیت نقاط مهم نظامی در داخل و اطراف حلب در چند روز گذشته، از جمله یک آکادمی نظامی در حومه شهر، به این گروه اجازه داد تا کنترل خود را بر جغرافیای اشغال شده تثبیت کنند. در این گزارش ادعایی آمده که به‌طور بالقوه راه را برای عملیات تهاجمی جدید شورشیان هموار شده است. این مرکز در ادامه مدعی شد: «روسیه به دلیل چالش‌های فزاینده و عدم انطباق با واقعیت‌های در حال تحول میدان نبرد با یک مخمصه واقعی مواجه است که توانایی این کشور برای ارایه حمایت موثر از دولت سوریه را پیچیده‌تر می‌کند.» در این میان ترکیه و ایالات‌متحده هر دو از گروه‌های مسلح در سوریه حمایت می‌کنند که علیه گروه‌های مورد حمایت روسیه و ایران جنگیده‌اند. ترکیه از ارتش ملی سوریه که بخشی از نیرو‌های شورشی است که در حلب می‌جنگند، حمایت می‌کند. این بازیگر مدت‌هاست که بر گسترش منطقه حائل در امتداد مرز خود با سوریه متمرکز شده تا از فعالیت‌های شبه‌نظامیان کرد مستقر در منطقه که به عنوان یک تهدید می‌بیند، محافظت کند. همچنین می‌خواهد منطقه‌ای ایجاد کند که بتواند برخی از سه میلیون پناهنده‌ای را که از سوریه فرار کرده‌اند و در ترکیه زندگی می‌کنند را اسکان دهد.... حسن الحسن، روزنامه‌نگار برجسته سوری و سردبیر مجله نیو لاین در شبکه‌های اجتماعی ایکس نوشت: «نگرانی در امارات، عربستان سعودی، اردن، عراق و اسراییل در مورد فروپاشی احتمالی دولت سوریه و نفوذ ترکیه در سوریه افزایش یافته است.»

منبع: روزنامه اعتماد