سیاست‌های پولی باعث رشد قیمت دلار شد؟

اقتصاد۲۴- شوک‌های سیاسی تاثیرات چشمگیری بر روند شاخص‌های ارزی دارد. تغییرات مهم در ساختار ژئوپلیتیک منطقه و همچنین گسترش درگیری‌های نظامی با ایجاد ریسک سیاسی موجب رشد سطح تقاضا برای دارایی‌های ضد تورمی می‌شود. بازار ارز تهران نیز در ۳ ماه گذشته به دفعات با چنین ریسک‌هایی مواجه بوده به‌صورتی که برخلاف روند کم نوسان و بازدهی منفی دلار در ۶ ماه نخست سال، تنها در طی ۳ ماهه پاییز نرخ دلار آزاد حدود ۲۳ درصد رشد ارزش را تجربه کرده است. اما به عقیده برخی از کارشناسان ریسک‌های سیاسی تنها عامل رشد نرخ ارز نیستند.

به‌طور کلی در شش ماهه دوم سال به‌دلیل کاهش سطح درآمد‌های ارزی ناشی از صادرات و مواجهه دولت‌ها با کسری بودجه دامنه نوسانات نرخ ارز بزرگ‌تر می‌شود. علاوه بر آن اتخاذ سیاست‌های انبساطی نیز تاثیرات افزایشی بر نرخ ارز دارد. سیاست‌های انبساطی معمولا شامل افزایش پایه پولی یا کاهش نرخ بهره برای تحریک تقاضا و خروج از رکود هستند. این سیاست‌ها در ایران عمدتا از طریق افزایش حجم نقدینگی اجرا می‌شود. افزایش نقدینگی در اقتصادی که با محدودیت‌های تولید مواجه است، به سرعت منجر به رشد سطح عمومی قیمت‌ها می‌شود. افزایش تورم داخلی ارزش پول ملی را کاهش داده و نرخ ارز را تحت فشار افزایشی قرار می‌دهد. با رشد نقدینگی و افزایش تورم، تقاضای افراد جامعه برای اسکناس‌های خارجی افزایش می‌یابد. افراد و بنگاه‌ها با هدف حفظ ارزش دارایی‌های خود اقدام به خرید دلار و سایر دارایی‌های ضد تورمی مانند طلا و سکه می‌کنند.

بیشتر بخوانید: کدام سه عامل نوسان در بازار طلا و دلار را افزایش دادند؟

این افزایش تقاضا برای ارز، در شرایط محدود بودن میزان ارز‌های موجود در بازار، به‌طور مستقیم منجر به افزایش قیمت شاخص‌های ارزی می‌شود. بررسی روند شاخص‌های مهم اقتصادی از ابتدای سال نیز این مساله را تاحدودی تایید می‌کند. نرخ تورم ۸ ماهه کشور تا انتهای آبان ماه حدود ۳۲ درصد ثبت شده است. دلار آزاد سال گذشته را درحوالی رقم ۶۰ هزار و ۲۰۰ تومان به پایان رساند که با احتساب حوالی رقم ۷۳ هزار تومان برای روز گذشته مشاهده می‌شود قیمت دلار حدود ۲۱ درصد رشد داشته است. حال باید دید تعدیل نرخ ارز با نرخ تورم در همین میزان باقی خواهد ماند یا مجموعه عوامل سیاسی و اقتصادی در ماه‌های پیش‌رو مجددا باعث رشد نرخ ارز خواهد شد. دیروز چهارشنبه ۲۱ آذر ماه روند نرخ شاخص‌های ارزی در معاملات غیررسمی افزایشی بود. هر برگ اسکناس دلار آزاد که در بازار روز سه‌شنبه حوالی رقم ۷۲ هزار و ۶۰۰ تومان معامله می‌شد در طی بازار روز گذشته حدود ۶۰۰ تومان رشد ارزش را تجربه کرد و در رقم ۷۳ هزار و ۲۰۰ تومان به‌فروش رسید. سکه طلا طرح جدید نیز با رشد یک میلیون تومانی در نیمه کانال ۵۳ میلیون تومانی یعنی رقم ۵۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان معامله شد.