تقابل آمریکا و پاکستان بر سر زرادخانه‌های هسته‌ای

اقتصاد۲۴-وال استریت ژورنال با انتشار یاداشتی مدعی شد، دولت بایدن هفته‌ها قبل از پایان دوره ریاست جمهوری، اعلام کرد که پاکستان در حال توسعه یک موشک بالستیک دوربرد است که در نهایت می‌تواند سلاح هسته‌ای اسلام‌آباد که قادر به حمله به ایالات متحده است را مجهز کند. به ادعای این نشریه، مقامات آمریکایی مدعی‌اند که دولت بایدن اطلاعات مربوط به فعالیت‌های موشکی مخفی پاکستان را فاش کرد و تحریم‌هایی علیه یک نهاد دولتی درگیر در این کار را اعمال کرد. این سیاست در حالی رسانه‌ای شد که تلاش‌های مکرر پایان بیان نگرانی‌ها در این باره و از طریق کانال‌های محرمانه ناکام ماند.

سایه تنش بر روابط آمریکا و پاکستان

وال استریت ژورنال در ادامه گزارش ادعایی اش آورد، جان فاینر، معاون مشاور امنیت ملی، روز پنجشنبه مدعی شد: «فهرست کشور‌هایی که هم سلاح هسته‌ای دارند و هم توانایی موشکی؛ بازیگرانی که قادرند به شکلی مستقیم خاک آمریکا را هدف قرار دهند، اندک است. از همین رو برای ما سخت است که سیاست‌های پاکستان را چیزی جز تهدیدی در حال ظهور برای ایالات متحده بدانیم. هشدار کاخ سفید در باب شکاف فزاینده‌ای میان واشنگتن و اسلام آباد تأکید کرد که پاکستان زمانی شریک حیاتی ایالات متحده در جنوب آسیا به شمار می‌رفت تا جایی که دو دهه پیش توسط دولت جورج دبلیو بوش به عنوان "متحد اصلی غیر ناتو" معرفی شد. مقامات گفتند که اطلاعات تازه فاش شده در باب تلاش‌های پاکستان برای گسترش دامنه نیروی موشکی خود، از جمله به توسعه تجهیزاتی برای آزمایش موتور‌های موشکی بزرگ اشاره دارد. در این میان سخنگوی وزارت خارجه پاکستان روز شنبه گفت که ادعا‌های فاینر "بی اساس"، "عاری از عقلانیت" و "برای روابط میان دو بازیگر مفید نیست. "

در این میان یک مقام ارشد دولت بایدن گفت که ساخت موشک دوربردی که بتواند ایالات متحده را هدف قرار دهد چندین سال و شاید تا یک دهه طول بکشد. این مقام دولتی افزود: «ما در تلاش هستیم تا فشار‌ها را تحمیل کرده تا از مانع از شکل گیری چنین مشکلی شویم، زیرا نمی‌خواهیم پاکستان در این مسیر آنقدر پیش برود که به تهدیدی وجودی تبدیل شود». پاکستان مدت‌هاست که روابط نظامی نزدیکی با چین دارد، همان بازیگری که هند را به عنوان یک دشمن می‌بیند و برای برنامه موشکی خود به ارتش پاکستان تسلیحات و کمک می‌رساند. در همین راستا فاینر گفت که ایالات متحده به دنبال همکاری با پاکستان است و در طول سال‌ها با اسلام آباد در زمینه مبارزه با تروریسم تعامل داشته است. علیرغم فراز و نشیب‌ها در روابط، ایالات متحده تا حدی به دلیل موقعیت پاکستان در منطقه و موقعیت این بازیگر به عنوان یک کشور مسلح هسته‌ای به دنبال تعامل و همکاری با این بازیگر بوده است. تمرکز ایالات متحده بر مقابله با چین و تمرکز پکن بر رویارویی با هند در سال‌های اخیر روابط واشنگتن با اسلام آباد را تیره کرده؛ کشوری که از زمان خروج ایالات متحده از افغانستان اهمیت کمتری برای آمریکا دارد.

هراس از هسته‌ای شدن آسیا

وال استریت ژورنال در ادامه گزارش ادعایی اش آورد، در زمان نخست وزیری شهباز شریف، پاکستان عمدتاً به دلیل نفوذ ارتش، که مدت‌ها قدرت قابل توجهی را در اختیار داشته، در مسیری مستبدانه حرکت می‌کند. هدف برنامه هسته‌ای اسلام‌آباد هدف قرار دادن احتمالی هند است؛ قدرتی مجهز به سلاح هسته‌ای که از سال ۱۹۴۷ تاکنون سه جنگ بزرگ را تجربه کرده است. به ادعای این نشریه، تصمیم افشای اطلاعات محرمانه ایالات متحده در پایان دوره ریاست جمهوری بایدن، در واقع پرونده را به ترامپ، رئیس جمهور منتخب واگذار می‌کند؛ چهره‌ای که در اولین دوره ریاست جمهوری اش ارائه کمک‌های امنیتی به پاکستان را کاهش داد و از این کشور خواست که موضع سخت تری در برابر شبکه‌های تروریستی در قلمرو خود اتخاذ کند. فاینر در رویدادی که توسط بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی و انجمن کنترل تسلیحات برگزار می‌شد، سخنرانی کرد و اظهاراتش توسط سایر مقامات ارشد دولت به عنوان بخشی از تلاش دیپلماتیک گسترده‌تر برای تحت فشار قرار دادن پاکستان برای توقف برنامه توصیف شد.

بیشتربخوانید:قمار هولناک اسلام آباد با کارت اسرائیل

فاینر درباره تلاش پاکستان برای توسعه موشک دوربرد گفت: «اگر این استراتژی ادامه یابد، پاکستان توانایی حمله به اهدافی فراتر از جنوب آسیا، از جمله در ایالات متحده را خواهد داشت.» او از گفتن اینکه چرا ممکن است پاکستان بخواهد چنین موشک دوربردتری بسازد، خودداری کرد. اما برخی از تحلیلگران می‌گویند که اسلام آباد ممکن است به دنبال راهی برای بازداشتن واشنگتن از کمک به هند باشد، بالاخص اگر جنگی میان دهلی نو و اسلام اباد رخ دهد.

پاکستان همچنین ممکن است نگران تلاش ایالات متحده برای خلع سلاح اجباری زرادخانه هسته‌ای اسلام آباد باشد، اگرچه مقامات ایالات متحده گفتند که واشنگتن قصد انجام این کار را ندارد. به گفته هانس کریستنسن فعال در فدراسیون دانشمندان آمریکایی، یک سازمان غیرانتفاعی که مسائل امنیتی را بررسی می‌کند، زرادخانه هسته‌ای پاکستان به آرامی در حال غنی شدن است و در حال حاضر حدود ۱۷۰ کلاهک را در خود جای داده است. در این میان سخنگوی وزارت خارجه پاکستان گفت که برنامه‌های نظامی این کشور «به منظور دفاع از حاکمیت و حفظ صلح و ثبات در جنوب آسیا است». نگرانی در مورد برنامه موشکی پاکستان در حالی مطرح می‌شود که ایالات متحده با رشد و گسترش نیروی هسته‌ای چین، معاهده تسلیحات استراتژیک با روسیه که قرار است در فوریه ۲۰۲۶ منقضی شود و تلاش‌های کره شمالی برای ایجاد زرادخانه هسته‌ای خود مواجه است. یک دستورالعمل محرمانه که در اوایل سال جاری توسط بایدن صادر شد، به پنتاگون دستور می‌دهد تا گزینه‌هایی را برای جلوگیری از تجاوز همزمان چین، روسیه و کره شمالی تعریف کند.

روز چهارشنبه، وزارت امور خارجه تحریم‌هایی را علیه مجتمع توسعه ملی در اسلام‌آباد اعمال کرد؛ تحریم‌هایی که به گفته ایالات متحده بخش توسعه موشک‌های بالستیک شاهین پاکستان را هدف قرار داد؛ نهادی که بر دستیابی به اقلامی برای برنامه موشکی دوربرد، از جمله شاسی خودرو‌های ویژه و موشک تلاش دارد. فاینر خاطرنشان کرد که این اولین بار است که ایالات متحده یک شرکت دولتی پاکستانی را که در توسعه موشکی شرکت دارد، تحریم می‌کند. همچنین تحریم‌هایی علیه سه شرکت پاکستانی در کراچی اعمال شد که به گفته وزارت امور خارجه در تامین تجهیزات برنامه موشکی دوربرد مشارکت داشتند. ایالات متحده قبلاً یک موسسه چینی و شرکت‌های چینی را به دلیل کمک به برنامه موشکی پاکستان تحریم کرده بود.