تاریخ انتشار: ۱۰:۱۲ - ۰۵ دی ۱۴۰۳

بررسی مرکز پژوهش‌های اتاق ایران: حداقل دستمزد را افزایش دهید تا اشتغال بیشتر شود

پاسخ به این سوال که چرا نرخ دستمزد کمتر از نرخ تورم اعلام می‌شود؟

دستمزد

اقتصاد ۲۴ - در سال‌های اخیر سیاست‌گذاران بازار کار ایران، سیاست کاهش حداقل دستمزد حقیقی را در پیش گرفته‌اند. آنها به استناد نظریه متعارف و متقدم علم اقتصاد یکی از دلایل این تصمیم خود را جلوگیری از کاهش اشتغال ذکر کرده‌اند. پیامد این سیاست، کاهش قدرت خرید نیروی کار ایرانی، عدم افزایش قابل‌توجه میزان اشتغال و کاهش نرخ مشارکت اقتصادی بوده است.

مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در گزارشی با عنوان «تأثیر حداقل دستمزد اسمی و حقیقی بر اشتغال و نرخ مشارکت اقتصادی در ایران» با توجه به اهمیت حداقل دستمزد و اثر آن در ایجاد، حفظ و ارتقای رفاه و قدرت خرید نیروی کار، به بررسی تأثیر حداقل دستمزد اسمی و حقیقی بر اشتغال و نرخ مشارکت اقتصادی در ایران در پرتو نظریات نوین اقتصاد کار در بازه زمانی ۱۴۰۰-۱۳۷۰، پرداخته است.

نتایج این بررسی، حاکی از آن است که حداقل دستمزد اسمی و حقیقی تأثیر مثبت و معناداری بر اشتغال و نرخ مشارکت اقتصادی ایران در این دوره داشته‌اند.

این پژوهش عنوان کرده که تا سال ۱۳۸۹ حداقل دستمزد اسمی و حقیقی همگرایی داشته‌اند و با شیبی یکنواخت و ملایم همدیگر را دنبال کرده‌اند. پس از این سال، حداقل دستمزد حقیقی شروع به کاهش کرده است، این سال مصادف با آغاز تحریم‌های بین‌المللی است و در نتیجه ثبات سیاسی و اقتصادی کشور کاهش یافته است. این نکته با ورود متغیر شاخص ریسک بین‌المللی به مدل پژوهش در نظر گرفته شده است.

طی سه سال متوالی ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۲ سیاست‌گذار حداقل دستمزد را به اندازه تورم افزایش نداده است و قدرت خرید مردم کاهش یافته است. پس از این دوره حداقل دستمزد حقیقی شروع به افزایش پیدا کرده است که همزمان با دوره مذاکرات و رفع تحریم‌های بین‌المللی است.

برای بررسی تغییرات سطح اشتغال و نرخ مشارکت اقتصادی، دوره زمانی مورد بررسی در پژوهش، به سه دوره تقسیم شده است:

دوره اول، از سال ۷۰ تا ۸۴ که در این دوره افزایش تعداد شاغلین روندی مطلوب و قابل توجه داشته است، به‌طوری که سطح اشتغال از ۱۳.۰۹۶.۶۱۵ نفر در سال ۱۳۷۰ به ۲۰.۶۱۸.۵۸۰ نفر در سال ۱۳۸۴ رسیده بوده و متوسط رشد سالانه اشتغال در این دوره ۳ درصد شده است.


بیشتر بخوانید:اعلام زمان صدور احکام و پرداخت معوقات بازنشستگان


در این دوره نرخ مشارکت اقتصادی تا سال ۱۳۷۵ کاهشی بوده است، اما از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۴ روند افزایشی داشته است و به‌طور میانگین ۱.۶۹ درصد در سال افزایش یافته است. این دوره که مطلوب‌ترین دوره از نظر رشد اشتغال و مشارکت اقتصادی است، با رشد حداقل دستمزد حقیقی به میزان ۸۰ درصد در انتهای دوره نسبت به ابتدای دوره، همزمان است.

دوره دوم، از سال ۱۳۸۵ شروع شده و تا ۱۳۹۱ تداوم داشته است. در این دوره پدیده «رشد بدون اشتغال» رخ داده است. در این دوره یکی از پردرآمدترین دوره‌های نفتی ایران است که به‌طور متوسط شاهد رشد سالانه تشکیل سرمایه حقیقی به میزان ۵ درصد و رشد اقتصادی به میزان ۳.۵ درصد بوده‌ایم.

همچنین طی این دوره تعداد شاغلین از ۲۰.۸۴۱.۴۲۰ نفر در سال ۱۳۸۵ به ۲۰.۶۲۸.۲۲۶ نفر در سال ۱۳۹۱ رسیده است و به میزان ۲۱۳.۱۹۴ نفر کاهش یافته است. طی این دوره سطح اشتغال به‌طور متوسط صفر درصد و نرخ مشارکت اقتصادی نیز سالانه به‌طور متوسط ۱ دهم درصد کاهش یافته است و از ۴۰.۴ درصد در سال ۱۳۸۵ به ۳۷.۴ در سال ۱۳۹۱ رسیده است. رشد حداقل دستمزد حقیقی در انتهای دوره نسبت به ابتدای آن منفی ۱۱ درصد بوده است.

دوره سوم که از ۱۳۹۲ شروع شده و تا ۱۴۰۰ ادامه داشته، روند افزایشی اشتغال تا سال ۱۳۹۸ را شاهد هستیم. چیزی که به پدیده «اشتغال بدون رشد» نام گرفته است. با وجود کاهش رشد اقتصادی و کاهش متوسط ۲‌درصد در متغیر تشکیل سرمایه حقیقی در سال، شاهد افزایش آمار اشتغال از ۲۱.۳۴۶.۱۸۰ نفر در سال ۱۳۹۲ به ۲۴.۲۷۳.۵۱۷ نفر در سال ۱۳۹۸ بوده‌ایم.

در انتهای این دوره، اما مسیر بازار کار تغییر کرده است، آن‌چنان‌که بیشترین کاهش اشتغال سالانه مربوط به سال ۱۳۹۹ است که سطح اشتغال ۴ درصد نسبت به سال پیش از خود کاهش یافته است. این کاهش معادل ۱.۰۱۰.۴۰۷ نفر در سال بوده که بیشترین کاهش مطلق نفرات شاغل در بازه مورد بررسی پژوهش بوده است.

همچنین بیشترین کاهش نرخ مشارکت اقتصادی و خروج نیروی کار از بازار نیز به میزان ۶.۴ درصد در این سال اتفاق افتاده است. هرچند این موارد همزمان با شیوع جهانی کرونا بوده است، اما نباید نقش شدیدترین سرکوب دستمزد را در این سال نادیده گرفت به نحوی که دستمزد حقیقی به میزان ۱۴ درصد در این سال کاهش داشته است.

افزایش حداقل دستمزد، اشتغال را بالا می‌برد

نتایج پژوهش اتاق ایران نشان می‌دهد افزایش حداقل دستمزد اسمی و حقیقی نه فقط تأثیرمنفی براشتغال ندارد بلکه اشتغال را به میزان قابل توجهی افزایش داده است. افزایش اشتغال در شرایطی بوده است که با افزایش حداقل دستمزد، مشارکت جویی نیروی کار در بازار نیز افزایش یافته است. بنابراین با افزایش حداقل دستمزد حقیقی برای جبران عقب افتادگی دستمزد حداقل بگیران، می‌توان اهداف بهبود قدرت خرید، افزایش اشتغال و افزایش مشارکت اقتصادی به خصوص جوانان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی که در حال مهاجرت از کشور هستند را محقق کرد.

همچنین بنا به نتایج این پژوهش تشکیل سرمایه به عنوان متغیر کنترلی پژوهش، تأثیر معناداری بر اشتغال نداشته است. افزایش سطح عمومی قیمت‌ها نیز منجر به کاهش اشتغال و مشارکت اقتصادی شده است.

افزایش نارضایتی‌های اجتماعی

رابطه تورم و دستمزد پیچیده و چندبعدی است. کارشناسان بر این باورند که سیاست‌گذاران اقتصادی باید با اتخاذ تدابیری همچون کنترل نرخ تورم، افزایش تدریجی و متناسب دستمزد‌ها و ارتقای بهره‌وری نیروی کار، به ایجاد تعادل میان این دو متغیر کمک کنند. در غیر این صورت، اقتصاد با بحران‌های متعدد از جمله کاهش قدرت خرید، افزایش فقر و نارضایتی اجتماعی مواجه خواهد شد.


بیشتر بخوانید:حقوق یک کارگر ساده در ایران خودرو اعلام شد / رقم را ببینید


مرتضی عزتی، اقتصاددان و استاد دانشگاه درباره رابطه افزایش دستمزد و تورم موجود به «اعتماد» گفت: از سال ۱۳۹۷ به بعد همواره حقوق و دستمزد‌ها کمتر از میزان تورم رشد کرد به گونه‌ای که امروز نسبت حقوق و دستمزد در مقایسه با سال ۹۷ بالغ بر ۶۰ درصد کاهش پیدا کرده است.

این اقتصاددان در ادامه افزود: این اتفاق ناشی از این است که هر ساله نرخ تورم عدد بالایی مانند ۴۰ تا ۴۵ درصد را تجربه می‌کند، اما دستمزد‌ها هیچ زمان به اندازه نرخ تورم رشد نداشته و در طول ۷ سال گذشته در همین محدوده بوده است.

او ادامه داد: این تفاوت باعث شده که به مرور ارزش واقعی دستمزد‌ها (نسبت به سال ۱۳۹۷) کاهش پیدا کند و با توجه به اینکه بودجه دولت حدود ۵۰ درصد و بیشتر افزایش داشته، دولت همواره تلاش کرده تا این فشار را از روی هزینه‌های خودش حذف کند.

عزتی گفت: این در حالی است که حدود۵۰ تا ۶۰ درصد از بودجه دولت سهم حقوق و دستمزد‌های کارکنانش می‌شود و هر چند دولت بودجه‌اش به اندازه تورم اضافه می‌شود، اما دستمزد‌ها را به این اندازه بالا نمی‌برد.

این کارشناس اقتصادی در ادامه افزود: از سال ۱۴۰۱ تاکنون کم‌کم دولت به یکسری از نهاد‌ها و سازمان‌های غیردولتی هم بودجه تخصیص داده و برای یکسری از نهاد‌های دولتی نیز بودجه‌ها را ۱۰۰ درصد و بیشتر اضافه کرده است.

عزتی تصریح کرد: به نظر می‌رسد دولت بخشی از سهم حقوق و دستمزد‌ها را کم کرده است و به نهاد‌های غیردولتی و دولتی می‌پردازد. مانند سال ۱۴۰۳ که بودجه شورای نگهبان بیش از ۱۰۰ درصد اضافه شد. اما سوال این است این بودجه از کجا کسر می‌شود و به این نهاد‌ها اضافه می‌شود؟

این کارشناس حوزه اقتصادی خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد یکسری از گروه‌ها در سیستم تصمیم‌گیری بودجه‌ریزی نفوذ دارند که این بودجه برای آنها بیشتر اضافه می‌شود و دولت ناچار است از حقوق و دستمزد‌ها یا هزینه‌های عمرانی بکاهد.

او ادامه داد: دولت اعلام کرده که در بودجه سال ۱۴۰۴ تنها قادر است حقوق و دستمزد‌ها را۲۰ درصد افزایش دهد، اما برای عده‌ای که فرزند بیشتری دارند حقوق اضافه‌تری پرداخت می‌شود و متوسط ۲۸ درصد را تنها به این عده پرداخت می‌کند که مبنای آن خلاف عدالت است.

چرا نرخ دستمزد کمتر از نرخ تورم اعلام می‌شود؟

سید مرتضی افقه، استاد دانشگاه و اقتصاددان درمورد ناترازی میان هزینه و درآمد و عدم پوشش هزینه‌ها با دستمزد‌های فعلی گفت: متاسفانه هر سال آقایان ادعا می‌کنند که دستمزد‌ها را افزایش می‌دهند، اما باز هم میزان تورم بیشتر از دستمزد‌ها می‌شود. این مساله چندین سال است که اعمال می‌شود، اما باز هم با یک استناد ضعیف از سوی افرادی که به ساختار‌های تولید و توسعه اعتنایی نمی‌کنند افزایش دستمزد را ۱۵ درصد کمتر از نرخ تورم قرار می‌دهند.

افقه گفت: دولت به عنوان کارفرمای بزرگ با افزایش حقوق، چندان موافق نیست چرا که باعث رشد هزینه‌های دولت می‌شود. بنابراین در مورد دستمزد، منافع خودش را لحاظ می‌کند. اما دولت هزینه‌هایی دارد که می‌تواند آن را حذف یا کم کند. این هزینه‌ها ظاهرا با مقاومت دیگران روبه‌رو می‌شوند و ساده‌ترین راه این است که از سفره مردم کم کنند.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: تنها راهکار این است که تولید ملی همراه با توزیع مناسب درآمد‌ها افزایش پیدا کند، برای اینکه این اتفاق بیفتد هم هیچ راهی جز حذف تحریم‌ها وجود ندارد تا هم به لحاظ مالی و هم به لحاظ صادرات و واردات معضلات حل شود؛ اما در میان‌مدت و بلندمدت باید ریشه‌های ساختاری و ناکارآمدی‌های نظام حکمرانی که باعث اضمحلال اقتصاد کشور شده است را برطرف کنند.

سقوط آزاد طبقه متوسط

افقه با اشاره به سقوط طبقه متوسط به زیر خط فقر افزود: ناترازی‌های موجود، اسم رمز افزایش قیمت برای برخی آقایان شده است. در حقیقت ناترازی در نظام فکری تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان کشور است که معیشت مردم در اولویت اول‌شان نیست.

این استاد دانشگاه گفت: این تصمیم‌گیران معمولا افرادی را در فعالیت‌های دولتی و بودجه بگیران در نظر می‌گیرند که گرایش‌های ایدئولوژیک دارند که بر توان تخصصی و مدیریت اولویت دارد که نتیجه‌ای جز ایجاد یک نظام قانونگذاری با قوانین ضد و نقیض و فرسایشی برای تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران نداشته است که مجموعه اینها باعث این مشکلات شده است.


بیشتر بخوانید:حقوق رایزن‌های اقتصادی ایران در خارج چقدر است؟


افقه تصریح کرد: اگر تا سال ۱۳۹۷ این مشکلات نبود به خاطر دوپینگ درآمد‌های نفتی بود؛ اما پس از آن متاسفانه دولت با کمبود درآمد مواجه شد و سعی در افزایش مالیات‌ها کرد و حقوق را کمتر از نرخ تورم افزایش داد که مجموعه این عوامل باعث خالی‌تر شدن جیب مردم و سفره‌های آنها شد و کشور را در معرض تنش‌های سیاسی و اقتصادی قرار داد.

او در مورد افزایش دستمزد کارگران نیز گفت: این موضوع هم به توان چانه‌زنی نماینده کارگری برمی‌گردد و اینکه در جلسه اسفند‌ماه چقدر توان چانه‌زنی داشته باشد، اما با توجه به اینکه آقای میدری، وزیر کنونی کار حامی افراد کم درآمد هستند، ممکن است افزایش دستمزد کارگران را به سمت نرخ تورم ببرند.

منبع: روزنامه اعتماد
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت روز روغن خوراکی + جدول

قیمت انواع گوشی موبایل سامسونگ، شیائومی و نوکیا + جدول

قیمت انواع لپ تاپ لنوو + جدول

قیمت انواع لپ تاپ ایسر امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز چهارشنبه ۱ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

قیمت سکه و طلا امروز سه‌شنبه ۳۰ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز سه‌شنبه ۳۰ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز سه‌شنبه ۳۰ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ لباس اجق وجق بهاره رهنما در دیدار با جاری سابقش

عکس/ زنان اصفهانی ۵۸ سال پیش در حال شستن لباس در زاینده رود

عکس/ تیپ دیده نشده محمدرضا شریفی نیا در ۲۵ سالگی با انگشترای عجیب

عکس/ تاج پرنسسی همسر دوم معین در مراسم عروسیشان

عکس/ چهره بامزه علی دایی ۲۳ سال پیش با لباس سربازی

تصاویر تکان دهنده از بازداشت قاتلان دانشجوی دانشگاه تهران

عکس/ پوستر AFC برای بازی بین استقلال و الریان

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

فیلم/ قدردانی وزیر علوم از صاحب سوپرمارکت اطراف دانشگاه شریف

بازگشت کریستیانو رونالدو در آستانه دیدار با استقلال + عکس

اعلام محدودیت ترافیکی جاده‌ای تا چهارم اسفند

علی پروین از خودش رفع اتهام کرد

روزنامه اصولگرا: می‌خواهند با پروژه قتل یک دانشجو، ناآرامی خیابانی را شروع کنند

جویباری: منتظر جواب ماتزاری هستیم

سیدمحمد خاتمی یک پیام صادر کرد

سازمان لیگ برای تعویق دربی همراهی کند

نخستین عکس از دیدار امیر قطر با رهبر انقلاب

قدردانی پزشکیان از تلاش امیر قطر برای برقراری آتش بس در غزه

استراتژی ما، هوشمندسازی فرآیند‌ها و خلق ارزش بر مبنای تحلیل نیاز‌های مشتریان است

ورود برنج ۴۸ هزار تومانی به بازار

همدلی قوا باعث خروج از مشکلات اقتصادی کشور می‌شود/ اقدامات مهم غیرتورمی برای رسیدن به رشد اقتصادی

عزم جدی برای تأمین مالی رشد اقتصادی/ تأمین حدود ۸۰ درصد بودجه دولت از سوی وزارت اقتصاد

لزوم حمایت سازمان پدافند غیرعامل کشور برای مدیریت پیشگیری و توسعه زیرساخت‌های کیش

آمار عجیب از شمار مرگ‌و میر‌های جاده‌ای در ایران

بانک صادرات ایران برترین غرفه اولین نمایشگاه دستاورد‌ها و توانمندی‌های حراست

ادارات این استان تا آخر سال پنج‌شنبه‌ها تعطیل شد

حمایت بانک رفاه کارگران از واحد‌های فعال در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی

پزشکیان: قطر جایگاه ویژه‌ای در ایران دارد

شخصی‌سازی بیمه‌نامه‌ها و توسعه خدمات آنلاین چشم‌انداز آینده بیمه نوین

عملکرد مناسب و قابل دفاع شرکت سرمایه‌گذاری دستاورد دی

پااپ فرانسیس رهبر کلیسای کاتولیک کیست؟ / از نگرش‌های نوین در دنیای معاصر تا ترویج هم‌زیستی میان ادیان

60 هزار فروشنده در پیندو تا نیمه بهمن 1403

قیمت حبوبات افزایش یافت

فیلم/ امیر قطر: ما تاکید کردیم که بهترین راه برای حل نزاع‌هایی که در منطقه وجود دارد گفت‌و‌گو‌های سازنده است

اینفوگرافی/ ترفندهای خانه‌تکانی سریع و آسان برای عید

اروپا و خاورمیانه در برابر دو انتخاب

اولین واکنش بازار به استیضاح همتی در بحبوحه فشار‌های خارجی

سالمندان از چه رفتار‌هایی بدشان می‌آید؟

فیلم/ جزئیات کالابرگ قبل از عید از زبان عضو کمیسیون اجتماعی

ارزش سهام عدالت امروز ۱ اسفند ۱۴۰۳+ جدول

منوچهر والی‌زاده دوبلور معروف درگذشت

فیلم/ کارگران قربانیان تاخیر در حق بیمه کارفرمایان

اینفوگرافی/ حداقل حقوق کارگران به دلار از سال ۱۳۵۷ تا ۱۴۰۳

عکس احساسی از عارف و دخترش ۵۰ سال پیش

توافق سنگین پرسپولیس با ژوائو دقیقه‌ای ۱۲۳ میلیون!

فیلم/ پزشکیان: قدرت مشکلات مردم را حل کنیم

سیگنال بهارستان به جهش قیمت طلا

اتسز بن قطب الدین کیست؟/از مهم‌ترین چهره‌های اولیه سلسله خوارزمشاهیان

فیلم/ به گِل نشستن ده‌ها نهنگ دندان‌کلفت در ساحل تاسمانی

قیمت دلار افزایشی شد

فیلم/ افشاگری مدیرعامل سابق ایران‌خودرو

استراحت کارتال به پرسپولیسی‌ها

دستور پزشکیان برای بازنگری سهمیه‌های کنکور

ایرج رضایی کیست؟/صدای ماندگار دوبلاژ ایران که درگذشت

اطلاعیه باشگاه پرسپولیس درباره تاریخ دربی

عکس/ تیپ خاص ترانه علیدوستی و همسرش ۱۲ سال پیش در ویتنام

فیلم/ رسایی: با واگذاری ایران‌خودرو به کروز باید منتظر بلایی مثل پیجر‌های لبنان باشیم

سراج‌الدین حقانی کیست؟/ بررسی زندگی و تأثیرات رهبر شبکه حقانی