اقتصاد۲۴- محمد سنوار، برادر یحیی سنوار، یکی از چهرههای برجسته و تأثیرگذار در جنبش حماس است. او از سال ۱۹۹۱ به حماس پیوست و بهعنوان یکی از اعضای اصلی ستاد مرکزی این جنبش فعالیت میکند. محمد سنوار در سال ۲۰۰۵ بهعنوان رئیس تیپ خان یونس در جنوب غزه منصوب شد و بخشی از اتاق عملیاتی بود که مسئولیت اسارت و نگهداری سرباز اسرائیلی «گیلعاد شلیط» را بر عهده داشت. پس از انتشار تصاویری از جسد غرق در خون او در سال ۲۰۱۴، تصور میشد که او کشته شده است؛ اما در جریان جنگ هفتم اکتبر ۲۰۲۳، ویدئویی از او منتشر شد که نشان میداد از طریق شبکه تونلهای غزه، فرماندهی عملیات را بر عهده دارد.
با شهادت یحیی سنوار در حمله هوایی اخیر اسرائیل، محمد سنوار بهعنوان جانشین او مطرح شده است. تحلیلگران از محمد سنوار بهعنوان محتملترین گزینه برای رهبری حماس یاد میکنند. او مانند برادرش برای مدت طولانی رهبر شاخه نظامی حماس بوده است و ارتقای او به رهبری میتواند نشاندهنده تداوم استراتژیهای این گروه در حوزه نظامی علیه اسرائیل باشد. بر اساس گزارشها، محمد چهرهای رادیکالتر از یحیی است و مقامات آمریکایی ابراز نگرانی کردهاند که رهبری او مذاکرات صلح را چالشبرانگیز خواهد کرد.
محمد سنوار به ندرت در انظار عمومی ظاهر میشود و نقش اساسی او در عملیاتهای نظامی حماس، او را به فردی مهم در داخل جنبش تبدیل کرده است. او از چندین تلاش برای ترور به دست اسرائیل جان سالم به در برده است.
با توجه به پیشینه و تجربیات محمد سنوار، انتظار میرود که او نقش کلیدیتری در هدایت و مدیریت حماس بازی کند.
محمد سنوار در سال ۱۹۶۵ در شهر خانیونس، واقع در جنوب نوار غزه، متولد شد.او از همان دوران جوانی جذب فعالیتهای سیاسی و نظامی علیه اسرائیل شد و به یکی از چهرههای برجسته جنبش حماس تبدیل گردید. در دهه ۱۹۸۰، محمد به همراه برادرش یحیی سنوار در بنیانگذاری ساختارهای اولیه حماس و سازماندهی مقاومت فلسطینی نقش بسزایی داشت. آنها با بهرهگیری از شرایط سیاسی و اجتماعی آن زمان، توانستند جنبش حماس را بهعنوان یک نیروی مقاوم و مؤثر علیه اسرائیل شکل دهند.
در کنار فعالیتهای سیاسی و نظامی، محمد سنوار به دلیل مهارتها و تواناییهایی که در طراحی و اجرای عملیاتهای نظامی پیچیده داشت، بهسرعت مورد توجه رهبران حماس قرار گرفت. او با تمرکز ویژه بر افزایش توانمندیهای نظامی، بهویژه در زمینه تولید راکت و ساخت تجهیزات جنگی، بهعنوان یکی از طراحان اصلی عملیاتهای نظامی حماس شناخته میشود. نقش او در تقویت توان دفاعی حماس و سازماندهی حملات نظامی علیه اسرائیل، موجب افزایش نفوذ و اعتبارش در میان اعضای این جنبش شد.علاوه بر این، محمد سنوار بهعنوان یک استراتژیست ماهر، توانسته است در طراحی عملیاتها و مدیریت بحرانها نقش محوری بازی کند.
این توانمندیها سبب شد که او به یکی از اهداف اصلی اسرائیل تبدیل شود. بسیاری از گزارشها نشان میدهند که اسرائیل در چندین مرحله تلاشهایی برای ترور یا دستگیری او داشته است، اما محمد با هوشیاری و دقت بالا توانسته از این تهدیدات جان سالم به در ببرد.او همچنین در مدیریت روابط داخلی حماس و حفظ انسجام میان جناحهای مختلف این گروه تأثیرگذار بوده است.
در مواقع بحرانی، محمد سنوار توانسته است وحدت و هماهنگی را در داخل جنبش حماس حفظ کند و این ویژگی او را به فردی کلیدی در رهبری حماس تبدیل کرده است. با وجود اینکه سنوار معمولاً در انظار عمومی ظاهر نمیشود، نقش اساسی او در هدایت عملیاتهای نظامی و سیاسی حماس، باعث شده است که بهعنوان یکی از مهمترین شخصیتهای این گروه شناخته شود.
بیشتر بخوانید: ابوبکر بغدادی کیست؟ / از خلافت خودخوانده تا مرگ در مخفیگاه
یحیی سنوار، برادر بزرگتر محمد و رهبر سیاسی حماس در غزه، در حمله هوایی اخیر اسرائیل کشته شد. این واقعه نه تنها شکافی بزرگ در ساختار رهبری حماس بهوجود آورد، بلکه به روحیه اعضای گروه و حامیان آن نیز ضربهای جدی وارد آورد. یحیی به عنوان یکی از نمادهای مقاومت فلسطینی شناخته میشد و از دست دادن او چالشی جدی برای حماس بود که برای پر کردن جای او باید تدابیر مهمی اتخاذ میشد.
محمد سنوار، به دلیل نزدیکیاش به یحیی و تجربه طولانیاش در عرصههای نظامی و سیاسی، به طور طبیعی به گزینهای اصلی برای پر کردن این شکاف تبدیل شد. او که پیشتر به عنوان یکی از چهرههای کلیدی حماس در زمینههای نظامی شناخته میشد، اکنون مسئولیت هدایت این جنبش را در یکی از پیچیدهترین و حساسترین دوران آن به عهده گرفته است. کشته شدن یحیی تأثیرات زیادی بر ساختار داخلی حماس داشت و باعث شد که استراتژیهای کلی این گروه دستخوش تغییراتی شود. این تغییرات، که بر عهده محمد سنوار قرار گرفته، باید بهطور ماهرانه مدیریت شود تا حماس بتواند به مسیر خود ادامه دهد و اهدافش را دنبال کند.
با کشته شدن یحیی سنوار، محمد اکنون باید افزونبر مدیریت شاخه نظامی، بر جنبههای سیاسی و اجتماعی حماس نیز نظارت کند. مسئولیتهای سنگینی که به دوش او افتاده، شامل حفظ انسجام داخلی گروه و پاسخگویی به چالشهای متعدد پیشرو میشود. یکی از وظایف کلیدی او، تقویت توان نظامی حماس در برابر حملات مداوم اسرائیل است. در عین حال، او باید روابط منطقهای و بینالمللی جنبش را تقویت کند و حمایتهای مالی و نظامی ضروری را تأمین کند.
محمد سنوار همچنین باید بهطور جدی به دنبال بهبود شرایط زندگی در نوار غزه باشد. با توجه به مشکلات اقتصادی و اجتماعی سنگینی که مردم این منطقه با آن روبهرواند، او باید برنامههایی تدوین کند تا رفاه عمومی افزایش یابد. از سوی دیگر، او مسئولیتهای مرتبط با مدیریت استراتژیهای مقاومت را نیز در دست دارد که این امر بر اهمیت نقش او میافزاید. افزونبر این، محمد باید تواناییهای مدیریتی خود را در حل اختلافات داخلی حماس به کار گیرد و از بروز تنشها میان جناحهای مختلف این گروه جلوگیری کند. این موارد نشاندهنده اهمیت بالای رهبری محمد سنوار در این مقطع حساس از تاریخ حماس است.
رهبری حماس در وضعیت کنونی، که این گروه زیر فشارهای داخلی و خارجی شدیدی قرار دارد، به تواناییهای ویژهای نیاز دارد. حملات مکرر اسرائیل به زیرساختهای حماس و تلاش برای تضعیف این جنبش، یکی از بزرگترین موانعی است که محمد سنوار با آن روبهروست.
در کنار این تهدیدات خارجی، اختلافات داخلی میان جناحهای مختلف حماس و مدیریت این تنشها نیز بر پیچیدگی وضعیت میافزاید و وظایف او را دشوارتر میکند.از سوی دیگر، مردم نوار غزه که سالها در وضعیت اقتصادی و اجتماعی سخت و دشوار زندگی کردهاند، اکنون انتظار دارند که محمد سنوار توانایی بهبود وضعیت آنها باشد. او باید بتواند میان حفظ مقاومت نظامی و پاسخ به مطالبات مردمی تعادلی ایجاد کند. این وظیفه که نیاز به تصمیمگیریهای هوشمندانه و برنامهریزی دقیق دارد، از اهمیت بالایی برخوردار است.چالش دیگری که پیش روی او قرار دارد، مقابله با نفوذ اسراییل در ساختارهای اطلاعاتی و امنیتی حماس است.
محمد سنوار باید تدابیری اتخاذ کند تا امنیت داخلی گروه تقویت شود و از افشای برنامهها و عملیاتهای حساس جلوگیری به عمل آید. علاوه بر این، او باید تلاش کند تا نیروهای جدید جذب کند و آنها را آموزش دهد تا توان نظامی و انسانی حماس حفظ و حتی تقویت شود.محمد سنوار، با پیشینهای طولانی در زمینه مقاومت فلسطینی و نقشی برجسته در شاخه نظامی حماس، اکنون در یکی از حساسترین دورههای تاریخ این جنبش به عنوان رهبر جدید ظاهر شده است.
کشته شدن یحیی سنوار نه تنها نقطه عطفی در تاریخ حماس به شمار میآید، بلکه محمد را به فردی محوری در هدایت این گروه تبدیل کرده است.
او اکنون با چالشهای متعدد در عرصههای نظامی، سیاسی و اجتماعی روبهروست و باید با تدوین استراتژیهای جدید، مسیر مقاومت و بقای سیاسی این جنبش را هدایت کند.
محمد سنوار باید تواناییهای خود را ثابت کند و نشان دهد که میتواند با این چالشها روبهرو شود و حماس را به نحو مؤثری مدیریت کند. با توجه به وضعیت پیچیده منطقه و فشارهای بینالمللی، موفقیت او در این مسیر تأثیر شایانتوجهی بر آینده مقاومت فلسطینی خواهد داشت. او باید از تجربیات گذشته بهره ببرد و با تکیه بر تواناییهای استراتژیک خود، نقشی تعیینکننده در هدایت حماس ایفا کند تا اهداف این جنبش در برابر موانع متعدد پیش رو محقق شود.