نفوذ خزنده اسرائیل در شام؛ خواب شوم نتانیاهو برای دمشق/ چرا تل‌آویو در «جولان» جولان می‌دهد؟

اقتصاد۲۴-وال استریت ژورنال با انتشار یادداشتی مدعی شد، همزمان با سقوط دولت بشار اسد، ارتش اسرائیل کوه استراتژیک در منطقه مرزی مورد مناقشه خود با سوریه را اشغال و در جغرافیایی فراتر پیشروی کرده و به طور بالقوه برای دراز مدت مرز بین دو بازیگر را تغییر داده است. به ادعای این نشریه، استقرار اعضای ارتش اسرائیل بر روی قله جبل الشیخ، که از آن تحت عنوان منطقه حائل نیز یاد می‌شود، به اسرائیل فرصت داده تا تا تحولات دمشق، پایتخت سوریه در ۲۵ مایل دورتر را رصد کند. سربازان و تانک‌های اسرائیلی که برای اولین بار در ۵۰ سال گذشته به به شکلی عریان در شام جولان می‌دهند، وارد روستای‌های جنوب سوریه شده و با ساکنان این مناطق جهت خلع سلاح رایزنی‌ها را آغاز کردند. ایتامار دورفمن، راننده اتوبوس اسرائیلی در این باره مدعی است که ارتش این بازیگر در روز‌های اخیر زیرساخت‌هایی را در سمت سوری کوه جبل الشیخ تعریف کرده، بافت هایی، چون جمله کاروان‌ها، حمام، دوش و آشپزخانه. همزمان ده‌ها سرباز در پاسگاه‌های نظامی در قسمت تازه تصرف شده این کوه مستقر شده‌اند.

پیشروی اسرائیل در شام

این نشریه در ادامه مدعی شد، پرچم‌های اسرائیل توسط ناظران سازمان ملل در بخش‌هایی از کوهی که در سوریه قرار دارد دیده شده است. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل و وزیر دفاعش روز سه شنبه از منطقه تازه تصرف شده بازدید کردند و در آنجا عکس و فیلم گرفتند. همزمان ارتش اسرائیل مدعی شد که در جنوب سوریه، در منطقه حائل و نقاط استراتژیک، برای محافظت از ساکنان شمال اسرائیل عملیات نظامی را آغاز کرده است. ارتش نام مکان‌هایی که فعالیت‌های نظامی در آن جریان دارد را فاش کرد. همچنین ادعا شده که بافت و سازه‌های تعریف شده در اطراف کوه جبل الشیخ در صورت لزوم ممکن است برچیده شده و یا جا به جا شوند. نتانیاهو مدعی است که نیرو‌های نظامی در منطقه حائل و در و در آن بخش از کوه که در سوریه قرار دارد، باقی خواهند ماند تا زمانی که «ترتیبات دیگری پیدا شود که امنیت اسرائیل را تضمین کند».

به ادعای وال استریت ژورنال، این موقعیت به اسرائیل فرصت داده تا بعد از سقوط دولت اسد، برای خود نقطه اتکایی در شام تعریف کند. این گزاره همچنین نقطه عطفی بالقوه برای حاکمان آینده سوریه ایجاد می‌کند و انتقاد‌های سازمان ملل، و دولت‌های اروپایی و عربی را که الحاق جزئی بلندی‌های جولان توسط اسرائیل در سال ۱۹۸۱ را به رسمیت نمی‌شناسند، برانگیخته است. به گفته ساکنان و تصاویر آنلاین تایید شده توسط استوری فول که متعلق به نیوز کراپ است، نیرو‌های اسرائیلی برخی از مواضع متروکه ارتش سوریه را فراتر از منطقه حائل تصرف کرده و با استفاده از نفربر و تانک در حال عبور از مناطق روستایی هستند. به گفته مردم محلی و ویدئو‌های تایید شده، آنها در روستا‌هایی بیش از یک مایل فراتر از منطقه حائل قرار دارند. ساکنان گزارش می‌دهند که اسرائیل تلاش دارد تا مردم را خلع سلاح کرده و از همین رو ترس از رویارویی یا اشغال طولانی را در میان برخی برانگیخته‌اند.

فرصت سازی بعد از نیم قرن

یکی از فرماندهان سابق ارتش آزاد سوریه مستقردر روستای قرقص که فراتر از منطقه حائل قرار دارد و چشم اندازی از منطقه قنیطره به سمت دمشق در اختیار قرار می‌دهد در این باره مدعی شد: «سربازان اسرائیلی در میان ما قدم می‌زنند، تانک‌ها در اینجا مستقر هستند و واحد‌های شناسایی آزادانه تردد می‌کنند. من هر روز اسرائیلی‌ها را با چشمان خودم می‌بینم». استفان دوجاریک، سخنگوی سازمان ملل روز سه شنبه ادعا کرد که نیروی ناظر سازمان ملل در منطقه حائل ساخت و ساز را در چهار مکان در منطقه کوهستانی جبل الشیخ شناسایی کرده است. او گفت که پرچم‌های اسرائیل که در سه نقطه منطقه حائل نصب شده بود، بعد از اعتراض این نهاد جهانی برداشته شد. سربازان اسرائیلی همچنین در شبکه‌های اجتماعی پست‌هایی را منتشر کرده‌اند و با خودرو‌های زرهی و پرچم‌های اسرائیل و برچسب موقعیت شان در سوریه به زبان عبری عکس گرفتند.

بیشتر بخوانید:سایه شام بر لبنان؛ تله تل آویو برای مخالفان بشار اسد چه بود؟

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل روز پنجشنبه گفت: «هیچ نیروی نظامی به جز نیرو‌های حافظ صلح سازمان ملل متحد ونباید در جولان اشغالی حضور داشته باشد». به گفته او، «حاکمیت، وحدت ارضی و تمامیت سوریه باید به طور کامل احیا شود.» آخرین تحرکات اسرائیل در بلندی‌های جولان و اطراف آن بازتاب مانور‌های نظامی این بازیگر از حملات ۷ اکتبر سال گذشته است، زمانی که اعضای تحت رهبری حماس از مرز غزه به جنوب اسرائیل حمله کردند. تل آویو نیزدر پاسخ، پس از بیش از یک سال جنگ ویرانگر در نوار غزه، کریدور‌های نظامی و زیرساخت‌های گسترده‌ای را در داخل نوار غزه ایجاد کرده است. ااین بازیگر مدعی است که حملاتش به لبنان و سوریه به منظور غیرنظامی کردن سرزمین‌های مرزی و ایمن کردن شمال اسرائیل در برابر نفوذ احتمالی زمینی دشمنانش است.

هراس اسرائیل از تکرار نسخه لیبی در شام

پایان سریع حکومت ۵۴ ساله خانواده اسد در سوریه به گروه‌های افراطی که پیشتر با القاعده و داعش در ارتباط بودند، فرصت داده تا قدرت خود را افزایش داده و شبح آشفتگی پس از ۱۳ سال جنگ داخلی بر شام را سنگین‌تر کنند. مقامات ارشد اسرائیلی و تحلیلگران منطقه مدعی‌اند که تل آویو اکنون فرصتی تاریخی برای تغییر شکل مرز‌های خود و تقویت موضع خود در منطقه به دست آورده است. ابومحمد الجولانی رهبر شورشیان از حملات اسرائیل به تاسیسات نظامی سوریه و حضور این بازیگر در داخل سوریه انتقاد کرده است. او دوشنبه به خبرنگاران گفت که امروز تهدید‌ها علیه اسرائیل پایان یافته و باید حملات این بازیگر نیز متوقف شود. او مدعی شد: اسرائیلی‌ها برای بمباران تأسیسات یا پیشروی در داخل سوریه هیچ توجیهی ندارند. این گروه نیز خواهان رویارویی با تل آویو نیست. بر اساس تصاویر تایید شده آنلاین، نیرو‌های اسرائیلی به یک مجتمع دولتی سوریه در شهر بعث و به اطراف مسجدی در روستای کودانا حمله کردند. در ویدئو‌های دیگر، تانک‌های اسرائیلی در یک دوربرگردان در حاشیه شهر قنیطره پارک شده و در حال عبور از کنار درختان نخل در جاده اصلی روستای صیدا هستند.

بیشتر بخوانید:عکس/ فعال شدن گسترده آژیرهای هشدار در شمال تل‌آویو

نیرو‌های اسرائیلی آخرین بار در طول جنگ ۱۹۷۳ به طور علنی وارد سوریه شدند، زمانی که مصر و سوریه حمله غافلگیرانه‌ای را انجام دادند؛ حمله‌ای اسرائیل در نهایت آن را دفع کرد تا کنترلش بر بلندی‌های جولان را حفظ کند. با این همه جامعه بین الملل تا به امروز کنترل این منطقه توسط اسرائیل را اشغالگری قلمداد کردند. هرچند دولت اول ترامپ در سال ۲۰۱۹ حاکمیت اسرائیل بر این منطقه را به رسمیت شناخت. آمیچای چیکلی، وزیر امور دیاسپورا اسرائیل، از حزب لیکود نتانیاهو در این باره مدعی است، اسرائیل باید «اصلاحات لازم را در مرز شمالی، در منطقه حائل، در بخش‌های سوری کوه جبل الشیخ سوریه انجام دهد». او با اشاره به بازگشت دونالد ترامپ، در گفت‌و‌گو با رادیو ارتش مدعی شد که "فرصت‌های شگفت انگیزی وجود دارد و یک دولت حامی در راه است. "در همین راستا، خدر خدور، محقق سوری فعال در حوزه روابط نظامی مدنی و محقق غیرمقیم در مرکز خاورمیانه مالکوم اچ. کر کارنگی در بیروت، گفت که اسرائیل پیش بینی می‌کند که سوریه به سرنوشت لیبی دجار شود؛ بازیگری که پس از سرنگونی معمر قذافی، دیدکتاتور این کشور درگیر جنگ داخلی و هرج و مرج شد. به گفته این تحلیلگر: «اولویت تل آویو این است که خود را برای بدترین سناریویی که ممکن است در سوریه اتفاق بیفتد، آماده کند؛ این سنارو می‌تواند آغاز که رویارویی مسلحانه باشد. اسارئیل خواهان استقرار در مکان‌های استراتژیک برای تقویت موقعیت خود در جنوب سوریه در صورت وقوع وضعیت بد است.

اهرم تازه تل آویو

به گفته ساکنان، سربازان اسرائیلی اغلب پهپاد‌هایی را با بلندگو به مناطق پرجمعیت اعزام می‌کنند و درخواست دارند با نمایندگان محلی صحبت کنند. به گفته این گروه، در این دیدارها، سربازان اسرائیلی به دنبال آن هستند که به ساکنان اطمینان دهند که حضور سان موقتی است تا سلاح‌ها و امنیت مرز‌ها حفظ شود. اما روستاییان می‌گویند که به سربازان اعتماد ندارند و برخی منطقه را ترک کرده‌اند. همزمان به گفته ناظران، در برخی از روستاها، اسرائیلی‌ها خانه‌ها را بازرسی کرده و اسلحه کشف کرده‌اند. آنها همچنین سعی کرده‌اند هویت کشاورزان و چوپانان را جمع آوری کنند تا حرکت آنها را در مناطقی که اکنون در اختیار ارتش قرار دارد را تسهیل نمایند. همزمان خودرو‌های نظامی سنگین به جاده‌ها و زیرساخت‌ها در برخی مناطق آسیب رسانده و به طور موقت برق، برق و خطوط تلفن را قطع کرده‌اند. ارتش اسرائیل مدعی است که از ورود به روستا‌ها مگر در موارد ضروری اجتناب می‌کند و عمداً نظامیان یا زیرساخت‌های نظامی را هدف قرار می‌دهد.

در همین حال، شورشیان که اکنون کنترل سوریه را در دست دارند از سربازان پیشین سوریه خواسته‌اند تا سلاح‌های خود را تحویل دهند و به دنبال بازپس گیری تجهیزات نظامی هستند که مردم محلی پس از ترک مواضع ارتش به غارت برده‌اند. کنترل نظامی اسرائیل بر بخش‌های سوری کوه جبل الشیخ، خط الراس پوشیده از برف که بر روی منطقه حائل قرار دارد، به اسرائیل قدرت فرماندهی بر بالاترین بخش زمین در منطقه مهم استراتژیک و نمادین را داده است. اسرائیل کاتز وزیر دفاع اسرائیل در کرده و از هر گونه کنش و واکنش بازدارد. امیرام لوین، رئیس سابق فرماندهی شمال ارتش، در این باره مدعی است که اسرائیل باید هر چه زودتر منطقه حائل را ترک کند تا آتش‌بس ۵۰ ساله را به خطر نیندازد، با این همه با حضور نظامی در بخش سوری کوه جبل الشیخ موافق است. به ادعای او: «در بهترین حالت، ما قادریم سال‌ها این منطقه را حفظ کرده و در بدترین حالت، یک اهرم تجاری عالی برای مذاکرات در آینده خواهیم داشت.»