آمدن ترامپ قیمت دلار را در ایران باز هم افزایشی می‌کند؟/ شوک صادرات نفتی و ارزی در دولت دوم ترامپ به شدت سال ۹۷ نخواهد بود

اقتصاد۲۴- از صبح روز ۱۶ آبان که پیروزی ترامپ قطعی شد تا یکم بهمن ماه که مراسم تحلیف رئیس جمهور جدید آمریکا برگزار شد، قیمت دلار حدود ۱۲ هزار تومان افزایش داشته و به ۸۱ هزار تومان رسیده است. بازارساز در روزی که نتایج انتخابات آمریکا مشخص شد با تزریق دلار، درهم و تتر توانست هیجانات را کنترل کند. برخی از کارشناسان احتمال واکنش افزایشی قیمت ارز پس از مستقر شدن ترامپ در کاخ سفید را می‌دهند و در مقابل گروهی دیگر معتقدند که بازار همان روزی که پیروزی ترامپ قطعی شد، واکنشش را داشته و پیشخور شده است.

مهدی دارابی، کارشناس مسائل ارز در تحلیل خود از روند بازار دلار پس از مراسم تحلیف ترامپ به اقتصاد ۲۴ گفت: «بازار ارز مانند بازار‌های دارایی دیگر به شدت به انتظارات واکنش نشان می‌دهد. تا حدی این حرف درست است که اثر شوک‌های احتمالی ناشی از فشار‌هایی که رئیس جمهور جدید آمریکا وارد می‌کند، از قبل پیشخور شده است. حتما بخشی از رشد کنونی نرخ ارز که به ۸۱ هزار تومان رسیده، ناظر بر همین بوده است. از این رو نباید انتظار داشته باشیم که پس از آغاز به کار رسمی رییس جمهور آمریکا اتفاق ویژه‌ای رخ دهد.»

وی در پاسخ به اینکه در چه صورت ممکن است این سناریو برهم بخورد؟ بیان کرد: «درصورتی که متغیر‌هایی که انتظارات و نااطمینانی‌ها را تشدید می‌کند، تغییر کنند. این انتظارات می‌تواند کاهشی یا افزایشی باشد. اگر اظهار نظری از سوی دولت آمریکا مبنی بر کاهش فشار‌ها بر ایران مطرح یا هر سیگنال مثبت دیگری مخابره شود، نرخ ارز کاهش پیدا خواهد کرد. برعکس اگر خصمانه باشد انتظارات را تحریک می‌کند و می‌تواند قیمت‌ها را افزایش دهد. البته تاکنون رییس جمهور جدید آمریکا از پیش از شروع به کارش بصورت رسمی، اثرش را بر بازار گذاشته است و چندان به مراسم تحلیف کاری ندارد.»

این کارشناس مسائل ارزی ضمن بیان اینکه از این پس سیگنال‌های جدید است که اثر خود را می‌گذارند، افزود: «ممکن است سیگنال جدیدی مخابره نشود و نرخ ارز در همین حوالی باقی بماند و این امکان هم وجود دارد که سیگنال مثبتی مخابره شود و نرخ ارز را کاهش دهد. حتی این احتمال وجود دارد که اقدامات واقعی مانند ایجاد محدودیت روی فروش نفت ایران یا از سوی مثبتش رفتن به سمت مذاکره و تعامل صورت گیرد که هرکدام از اینها می‌تواند اثر متفاوتی بگذارد.»

آیا ترامپ از فروش نفت ایران چشم پوشی می کند؟

دارابی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا ترامپ ممکن است مانند بایدن از فروش نفت ایران چشم‌پوشی کند یا برعکس، مانند دوره قبل بر صادرات نفت ایران محدودیت ایجاد خواهد کرد؟ به اقتصاد ۲۴ گفت: «اینطور نیست که فروش نفت ما کاملا به چشم بستن یا نبستن رییس جمهور آمریکا بستگی داشته باشد و بدین شکل هم نیست که هیچ اثری نداشته باشد. در سال ۹۷ گاهی فروش نفتمان به صفر هم رسید، اما این دور دیگر کاهش شدید فروش نفت را تجربه نخواهیم کرد.»

بیشتر بخوانید: شوک ترامپ؛ بررسی سناریو‌های محتمل پیش روی اقتصاد ایران

وی ضمن اشاره به اینکه ترامپ یا بایدن نمی‌توانند فروش نفت ایران را مانند سال ۹۷ نزدیک به صفر کنند، افزود: «اما این احتمال وجود دارد که ولو به صورت مقطعی یک کاهش معناداری در فروش نفتمان ایجاد کنند. با این حال شوکش مانند سال ۹۷ نخواهد بود چراکه ما آن سال هیچ یادگیری نداشتیم و مکانیزم‌ها دچار شوک شدند. یک شوک ارزی شدید داشتیم، چون فروش نفت مان به شدت کاهش پیدا کرده بود. از این رو دیگر با آن عوامل شوکی که در آن مقطع داشتیم و با عدم آمادگی سیستم تسویه ارزی مواجه نیستیم و آمادگی برای جلوگیری از وارد شدن شوک صادراتی را داریم.»

دارابی ادامه داد: «محدودیت‌های فروش نفت می‌تواند روی بازار فروش ارز ما اثر بگذارد. حال اینکه چه قدر اثر دارد، بستگی به قدرت فشار دارد و اینکه چه تدابیری را اندیشیده باشیم تا با این تهدید‌ها مقابله کنیم. آنچه مسلما می‌توان درموردش اظهار داشت این است که شوک صادرات نفتی و ارزی ما ابدا به شدت سال‌های ۹۷ و ۹۸ نخواهد بود.»