آمادگی حماس برای مذاکره با آمریکا

اقتصاد۲۴- حماس آماده آغاز گفت‌و‌گو با واشنگتن به منظور «تفاهم بر روی همه چیز» است. این جمله را موسی ابومرزوق سیاستمدار فلسطینی و عضو ارشد جنبش حماس در گفت‌و‌گو با نیویورک تایمز مطرح کرد. این گفت‌و‌گو زمانی منتشر شد که کمتر از ۲۴ ساعت زمان از معارفه و آغاز ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ در آمریکا می‌گذشت؛ موضعی که تا حد زیادی با سکوت فعالان رسانه‌ای که خود را حامی محور مقاومت در ایران می‌دانند، مواجه شد.

آنطور که مرکز اطلاع‌رسانی فلسطین گزارش داد، ابومرزوق در این گفت‌وگوی تلفنی با خبرنگار نیویورک‌تایمز که ۴۸ ساعت پس از اجرایی شدن آتش‌بس در غزه انجام شد، گفته است: «ما آماده گفت‌و‌گو با آمریکا و تفاهم بر روی همه چیز هستیم. حماس آماده دیدار با فرستاده دولت دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا به منطقه خاورمیانه در نوار غزه است و در صورت نیاز، حفاظت لازم را از او به عمل می‌آورد.»

ابومرزوق در این مصاحبه تصریح کرد که چنین گفت‌وگویی می‌تواند به واشنگتن در درک احساسات و آرمان‌های فلسطینیان کمک کند و در نهایت منجر به اتخاذ موضع متوازن‌تر از سوی آمریکا شود که منافع تمامی طرف‌ها را در نظر بگیرد و نه‌تنها یک طرف را. این سیاستمدار فلسطینی ترامپ را یک رئیس‌جمهور جدی نامید و بر نقش او در دستیابی و برقراری آتش‌بس تاکید کرد.

او گفت: ترامپ نقش تاثیرگذاری در دستیابی به توافق آتش‌بس داشت و اگر رئیس‌جمهور ترامپ و پافشاری وی بر پایان جنگ و اعزام نماینده‌ای قاطع به منطقه نبود، این توافق حاصل نمی‌شد.» روزنامه نیویورک‌تایمز این اظهارات ابومرزوق را «اقدامی بی‌سابقه از سوی حماس» توصیف کرد که همواره از واشنگتن به خاطر حمایت‌های گسترده‌اش از رژیم صهیونیستی انتقاد می‌کند.

ترامپ چه می‌گوید؟

رئیس‌جمهور آمریکا در اولین حضور رسمی خود در دفتر کارش، ده‌ها فرمان اجرایی امضا کرد. بخشی از اظهارنظر‌های او درباره موضوعات مختلف، حین امضای این فرمان‌ها مطرح شده است. ترامپ در جمع خبرنگاران، درباره تحولات فلسطین گفت: «مطمئن نیستم آتش‌بس در غزه دوام داشته باشد؛ این جنگ ما نیست، این جنگ آنهاست.»

بیشتر بخوانید:اعلام آمادگی حماس برای مذاکره با ترامپ

او ادامه داد: «فکر می‌کنم طرف مقابل (حماس) بسیار ضعیف شده است. به عکسی از غزه نگاه کردم؛ غزه منطقه عظیمی از تخریب است، باید به روشی متفاوت بازسازی شود. می‌توانیم به بازسازی غزه کمک کنیم.» ترامپ در خصوص غزه گفت: «غزه مکان جالبی است؛ موقعیت فوق‌العاده‌ای در کنار دریا و فضایی عالی دارد. کار‌های خوب زیادی در آنجا می‌توان انجام داد.»

تحلیلگران معتقدند که ترامپ برای خاورمیانه اهمیت زیادی قائل است، اما اولویت او را مسئله چین به خود اختصاص داده است. به همین دلیل با توجه به اظهاراتی که او طی چند ماه اخیر به‌خصوص پس از پیروزی در انتخابات داشت، گفته می‌شود که احتمالاً ترامپ تلاش می‌کند درگیری‌های منطقه خاورمیانه را به هر نحو پایان بدهد.

سیدصباح زنگنه، نماینده پیشین ایران در سازمان همکاری اسلامی درباره اعلام آمادگی حماس برای مذاکره با آمریکا گفت: «برقراری آتش‌بس برای جلوگیری از کشتار و تخریب حرکتی مثبت است. علل و دلایل دستیابی به این توافق نیز بحث مفصل جداگانه‌ای دارد. ترامپ خود را در توقف جنگ از سوی نتانیاهو و برقراری آتش‌بس به دلیل فشار‌هایی که آورد و نماینده‌ای که اعزام کرد، سهیم می‌داند. در این جنگ طبعاً نیرو‌های رژیم اسرائیل، تجهیزات آنان و اقتصاد این رژیم دچار صدمات جبران‌ناپذیری شد. حماس با ایستادگی خود توانست نتانیاهو را در عمل مجبور به پذیرش آتش‌بس کند. اسرائیل بعد از حدود ۱۶ ماه جنگ نتوانست به اهدافش برسد و حماس در حال حاضر می‌داند که اسرائیل به تنهایی فاقد توانایی لازم برای ادامه جنگ است و آن جنگ که تا چند روز پیش در جریان بود عملاً با حمایت و تجهیزات آمریکایی صورت گرفت.»

این کارشناس مسائل خاورمیانه ادامه داد: «بنابراین تشخیصش این است که اگر با خود آمریکا و دونالد ترامپ مذاکره کند، ممکن است به نتیجه بهتری برسد تا بخواهد با نتانیاهویی که دنبال رفع و رجوع مشکلات سیاسی خود است، طرف باشد. این ابتکار از سوی حماس مطرح شده و در حال حاضر مهم است که ببینیم آمریکا و آقای ترامپ با آن چگونه برخورد می‌کنند.»

او با اشاره به تلاش ترامپ برای غیرقابل پیش‌بینی بودن، تاکید کرد: «ترامپ اگرچه تلاش می‌کند اینگونه باشد، اما نهایتاً در یک محدوده خاصی می‌تواند عمل کند. خاورمیانه از لحاظ امکانات، موقعیت، منابع اقتصادی و انرژی که در خود دارد، برای او حائز اهمیت است. برای همین تلاش می‌کند سیاست کاهش تنش و توقف درگیری‌ها را دنبال کند. هدف او این است که در آرامش پیش‌آمده بعد از پایان درگیری‌ها، منافع اقتصادی آمریکا در منطقه را دنبال کند. همچنین از طرف دیگر این فرصت برای آمریکا فراهم می‌شود که بیاندیشد و نیروهایش را در جبهه مقابله با چین متمرکز کند.»

زنگنه خاطرنشان کرد: «ترامپ با انتخاب و چیدن نیرو‌های تندرو در پیرامون خود سعی کرده است در کشور‌های منطقه نوعی ترس و نگرانی ایجاد کند تا این کشور‌ها را به سمت توقف درگیری‌ها سوق دهد. علت این سیاست نیز این است که بتواند از امکانات کشورها، منابع انرژی و سایر ظرفیت‌های منطقه هم استفاده کند. اگر بتواند تلاش می‌کند در منطقه برای چین ایجاد محدودیت کند و جایگزینی شرکت‌های آمریکایی با شرکت‌های چینی را مدنظر داشته باشد.»

بیشتر بخوانید:مارکو روبیو، وزیر خارجه ضد ایرانی ترامپ در سنا تایید شد

امیرعلی ابوالفتح، کارشناس حوزه آمریکا درباره سیاست خاورمیانه‌ای ترامپ به خبرنگار «هم‌میهن» گفت: «ترامپ در سخنرانی تحلیف خود وقت خاصی را به خاورمیانه اختصاص نداد. صرفاً به این موضوع اشاره کرد که یک روز قبل از آمدن من، گروگان‌ها آزاد شدند و نقش خود را در این موضوع پررنگ کرد. یعنی این توافق را به نام خود زد. اما از این اظهارات شروع دوره ریاست‌جمهوری‌اش که بگذریم، معتقدم گسترش پیمان ابراهیم برای او در درجه اول اهمیت است. او در دوره نخست ریاست‌جمهوری خود مبتکر این پیمان بود و امارات و بحرین را با اسرائیل آشتی داد. الان نیز امیدوار است که سوریه پسااسد با اسرائیل صلح کند و بعد از آن لبنان به این پیمان بپیوندد. ممکن است که تلاش کند عربستان و عراق نیز به این پیمان اضافه شوند. بنابراین، پیمان ابراهیم کانون توجه ترامپ خواهد بود.»

او اضافه کرد: «در مورد حمایت از اسرائیل هم قوی‌تر از دولت اول خود ظاهر خواهد شد. او در دوران اول، اقداماتی مثل انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس و به رسمیت شناختن حاکمیت اسرائیل بر بلندی‌های جولان را انجام داد. ممکن است چنین کاری را در حوزه کرانه باختری و نوار غزه نیز انجام دهد. اینها مربوط به جهان عرب در منطقه خاورمیانه است. بحث ایران نیز موضوعی جداگانه است که بحث دیگری را باید به آن اختصاص داد.»

ابوالفتح درباره اینکه ترامپ مدام از پایان دادن به درگیری‌ها سخن می‌گوید، خاطرنشان کرد: «آنچه ترامپ می‌خواهد با آنچه اتفاق می‌افتد، دو مقوله متفاوت هستند. ترامپ قطعاً می‌خواهد تمام کشور‌های غرب آسیا با اسرائیل آشتی کنند، اما این اتفاق نمی‌افتد. همانطور که در دوره اول او رخ نداد. عربستان در برابر عادی‌سازی روابط با اسرائیل مقاومت کرد. ایران نیز که بحث جداگانه‌ای در موضوع اسرائیل دارد. می‌خواهم بگویم یکسری اختلافات ریشه‌ای و تاریخی در منطقه هست که از زمان عثمانی وجود داشته است.

مگر ترامپ معجزه‌ای داشته باشد که این اتفاقات بیفتد. او شخصیتی دارد که بسیار اهل شوآف است. می‌خواهد برای پیچیده‌ترین موضوعات، راه‌حل‌های ساده ارائه بدهد. مثلاً یک‌شبه فلان جنگ را تمام می‌کنم یا حرف‌هایی مانند آن. اما خیلی نمی‌شود به این صحبت‌ها توجه کرد. نه‌فقط ترامپ، همه رؤسای‌جمهور آمریکا همیشه گفته‌اند که دنبال صلح در خاورمیانه هستند نه جنگ. حتی جورج بوش پسر هم که به عراق حمله کرد، گفت می‌خواهم صلح را برقرار کنم. در نهایت آنچه میل افراد است با آنچه اتفاق می‌افتد، تفاوت دارد.»

این کارشناس حوزه آمریکا درباره اعلام آمادگی حماس برای گفت‌و‌گو با ترامپ و دولت آمریکا اظهار داشت: «نمی‌دانم چرا این پیشنهاد را مطرح کردند. حماس می‌خواهد این‌طور نشان دهد که اهل گفت‌و‌گو و تفاهم است و یک نیروی برهم‌زننده امنیت نیست. می‌خواهد نقش سازنده داشته باشد. این موضع حماس است ولی از نظر آمریکا، حماس یک گروه تروریستی است.

بیشتر بخوانید:بزرگ‌ترین مسئله ترامپ؛ یک جنگ گسترده علیه ایران

آمریکایی‌ها حتی اگر با یک حاکمیت ملی مثل جمهوری اسلامی هر چقدر مخالفت داشته باشند، می‌توانند با آنها سر میز مذاکره بنشینند و تفاهم کنند. ولی چنین کاری را برای یک گروه تروریستی بعید می‌دانم انجام دهند. چرا حماس این پیشنهاد را مطرح کرده، به طور دقیق نمی‌دانم. شاید تعارفی را مطرح کردند یا امید دارند که این اتفاق بیفتد، اما بعید می‌دانم که دولت ترامپ بخواهد این کار را انجام دهد. همین حالا در سوریه که اسد سرنگون شد و احمدالشرع جای او را گرفت و حاکم فعلی سوریه محسوب می‌شود، کراوات هم زد، به‌به و چه‌چه می‌کند و به سمت اسرائیل حرکت کرده، آمریکا تحریم‌های تروریستی سوریه را لغو نکرده است؛ حماس که جای خود دارد.»

او درباره اینکه احتمال دارد حماس این پیشنهاد را با توجه به خبر سفر احتمالی استیو ویتکاف نماینده ترامپ به غزه مطرح کرده باشد، اظهار داشت: «شاید ویتکاف به غزه سفر کند، اما به معنای نشستن پشت میز مذاکره با حماس نیست. اسرائیل همچنان در غزه حضور دارد و هنوز آنجا را تخلیه نکرده است. شاید بخواهد از نیرو‌های اسرائیلی بازدید کند یا اصلاً به مناطق تحت کنترل آنها برود. وضعیت حماس خیلی متفاوت است. همین که آمریکایی‌ها در کنار قطر و مصر در بحث مذاکرات مربوط به آتش‌بس در نقش میانجی با حماس گفت‌و‌گو کردند و در نهایت توافق آتش‌بس را رقم زدند، متفاوت از این است که مذاکره دوجانبه‌ای با آنها برای حل مسائل را بپذیرند. رخ دادن چنین گفت‌وگویی را در دولت ترامپ بعید و دور از ذهن می‌دانم.»