عکس/ ذوق زدگی احمدشاه قاجار از پرواز اولین هواپیما در آسمان تهران

اقتصاد۲۴- تا زمان احمدشاه قاجار تهران‌نشینان رنگ هواپیما ندیده بودند. سال۱۲۹۲ شمسی بود که هواپیمای «بلریو۱۱» خلبانی لهستانی، آسمان تهران را درنوردید و در میانه شهر فرود آمد.

داستان آن پرواز چنین بود که «کوزمینسکی»، خلبان لهستانی، قطعه‌های جداشده هواپیمای بلریو را از روسیه به بندرانزلی آورد و با سرِهم‌کردن آنها تصمیم گرفت پروازکنان راهی تهران شود. او خوب می‌دانست با این ماشین پرنده می‌تواند تهرانی‌ها را شگفت‌زده کند و از راه نمایش، پول هنگفتی به‌دست بیاورد.

کوزمینسکی هواپیمای خود را از انزلی به پرواز درآورد و از فراز کوه‌ها و دشت‌ها گذشت تا به تهران رسید. هوا روشن و آفتابی بود که سایه پرنده آهنین او بر سر شهر افتاد. مردم برای تماشا به خیابان ریختند و پایین‌آمدن هواپیما را با چشمان ناباور خود دیدند. کوزمینسکی زمانی که بر فراز شهر پرواز می‌کرد، هیچ جای همواری نمی‌دید که برای فرود هواپیمایش مناسب باشد، تا آنکه محوطه میدان مشق، جایی که چند سال پس از آن محل اداره آگاهی (شهربانی) تهران شد به چشمش خورد و هواپیما را با دشواری و تکان‌های بسیار فرود آورد. ارتفاع پرواز او بسیار پایین بود و همین مسئله هراس تهرانی‌ها را بیشتر کرده بود. گویا در آن فرود ناگهانی، هواپیما آسیب دید؛ هرچند آسیب‌ها آن اندازه نبود که توان برخاستن دوباره را نداشته باشد.

فرود هواپیما در میدان مشق تهران حادثه‌ای مهم و هیجان‌انگیز بود؛ ازاین‌رو فردای آن روز احمدشاه قاجار و چندین تَن از درباریان برای دیدن هواپیما به میدان مشق رفتند و در کنار کوزمینسکی به‌یادگار عکس گرفتند. پس از تعمیر هواپیما، خلبان لهستانی از مردم پول می‌گرفت و برایشان پرواز‌های نمایشی انجام می‌داد. البته نخستین هواپیمایی که شاه قاجار با آن عکس گرفت، پایان خوشی نداشت و در یکی از همان پرواز‌های نمایشی از فراز تهران به سمت البرز سقوط کرد و چند روز بعد قطعات متلاشی‌شده هواپیما روی ارابه‌ای در کنار خیابان علاءالدوله (فردوسی) به سمت میدان توپخانه حمل شد.