بحران انرژی و محوریت ایران در تنش‌های خاورمیانه، معامله‌گران بورس را در بلاتکلیفی قرار داده است/ ارزش فعلی شاخص دست‌کم ۳.۵ میلیون واحد است

اقتصاد۲۴- بازار سرمایه در دومین هفته بهمن ماه با فراز و فرود بسیاری همراه بود. شاخص کل بورس در بازار روز چهارشنبه افت ۶ هزار واحدی را تجربه کرد و شاخص هم‌وزن هم با افت ۰.۳۶ درصدی، بازدهی هفتگی منفی یک درصدی را به ثبت رساند. بورس در هفته‌ای که گذشت روند نزولی داشت و کلیه شاخص‌ها افت محسوسی را تجربه کردند. به عبارتی باید گفت بازار سهام در شرایط مبهمی به سر می‌برد و حتی اخبار مثبت هم نتوانستند به بورس کمک کنند.

فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سهام در تحلیل این بلاتکلیفی بازار، به اقتصاد ۲۴ گفت: «به نظر من بلاتکلیفی و سردرگمی اغلب فعالان بازار سرمایه، بیشتر شامل افراد غیرحرفه‌ای و مبتدی است که با هیجانات و نوسانات ناشی از اطلاعاتی که منتشر می‌شود، معمولا یک واکنشی در بازار دارند. این را با این موضوع مرتبط ببینید که به جرات می‌توان گفت که شرایط کشور ما پس از آمریکا مرکز ثقل تمامی تحولات سیاسی، منطقه‌ای و تنش‌ها محسوب می‌شود. زمانی که ترامپ صحبتی می‌کند، تحت تاثیر بنیه اقتصادی قوی که آمریکا دارد همه کشور‌ها تحت تاثیر قرار می‌گیرند، اما در خاورمیانه منشا اصلی این سردرگمی و بلاتکلیفی، تنش‌ها و در حقیقت تردیدها، ابهامات و ریسک‌هایی است که ایران بصورت خودخواسته دارد به وجود می‌آورد؛ بنابراین تحت تاثیر همین مسائل اقتصادی و تورمی که با آن مواجه هستیم، بنیه ضعیف اقتصادی، قطعی برق و گاز، بلاتکلیفی در وضعیت شرکت‌های پتروشیمی با توجه به رأیی که در دیوان عدالت اداری با پیگیری اتحادیه پتروشیمی‌ها نقض شد و بیش از دو ماه است که اغلب پتروشیمی‌ها در بورس متوقف هستند.»

وی ادامه داد: «بنابراین یکی از منشا‌های این بلاتکلیفی، به بحث تنش‌های سیاسی برمی‌گردد که ایران هم محور اصلی همین مسائل قرار دارد. دست‌کم دو بار سابقه حمله نظامی از طرف اسرائیل را تجربه کردیم و این مورد مخاصمه قرار گرفتن منشا اصلی این تردیدهاست.»

بیشتر بخوانید: رویارویی ایران، آمریکا و اسرائیل؛ تهران توان بازدارندگی واشنگتن را به چالش می‌کشد؟

آقابزرگی در پاسخ به این پرسش که در حالی که تا چندی پیش انتظار می‌رفت پس از تحلیف ترامپ و انتشار گزارش‌های ۹ ماهه شاهد صعود بهای سهام و تداوم رونق باشیم، اما این امر رخ نداد و سرمایه‌گذاران تمایل چندانی به خرید سهام ندارند، چرا این پیش‌بینی محقق نشد؟ گفت: «بر اساس گزارش‌های ۹ ماهه منتهی به پایان آذر سال جاری در مقایسه با دوره مشابه قبل، از حدود ۲۰ شرکت فولادی که در بورس قیمتشان درج شده و مورد معامله قرار می‌گیرد، تنها دو شرکت عملکرد سود و زیان مثبت داشتند. بقیه تا حدود ۵۰ درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل کاهش را دارند نشان می‌دهند. نکته جالب‌تر اینجاست که عدم النفع قطعی برق و گاز این شرکت‌ها در صنعت فولاد بالغ بر ۲۵ درصد است. به بیانی دیگر بر اساس اطلاعات کدال شرکتی که در دوره ۹ ماهه باید پنج همت سود می‌کرد، در اثر قطعی گاز و برق چهار همت سود داده است؛ بنابراین شاید بتوانیم ادعا کنیم که یکی از دلایل کم اقبالی یا عدم تداوم روند مثبت در بورس، همین مسئله است.»

این کارشناس بورس ادامه داد: «در نهایت با روی کار آمدن ترامپ و قدرت و فشاری که از پیش هم قابل پیش‌بینی بود که با اقتدار، کشور‌ها را از روسیه گرفته تا ایران و حتی چین را مجبور می‌کند که خواسته‌هایش را بپذیرند. تنها یکی از زوایایی که می‌توانست تا حدودی بخشی از این تنش‌ها را کاهش دهد، شاید روی کار آمدن کاملا هریس بود که این هم یکی از گزینه‌هایی بود که شاید برخی از سیاسیون در مذاکرات و مبادلاتشان به این مسائل اشاره می‌کردند تا جای امیدواری باشد که بخشی از تحریم‌هایی که در گذشته به عنوان فشار حداکثری از آن یاد می‌شد، کاهش پیدا کند.»

آقابزرگی با بیان اینکه با انتخاب ترامپ، خواسته‌های آمریکا و اروپا به احتمال بسیار زیاد بر ما دیکته می‌شود، افزود: «مگر اینکه ما راه‌های پرهزینه‌تر را بپذیریم و آن این است که نقش ما در خاورمیانه باید به همان ترتیبی باشد که اغلب کشور‌های حوزه خلیج فارس دارند. همینطور طبق یک برنامه از پیش تعیین شده، به زعم طرف آمریکایی، منطقه از حماس، حزب‌الله و سوریه پاکسازی شود؛ بنابراین اجتناب ناپذیر است که ما باید برخی از مسائل را، ولو برخلاف دیدگاه‌ها و دکترین گذشته‌مان بپذیریم.»

وی ادامه داد: «افزایش ریسک در مقابل بازدهی که ما از آن بیشتر یاد می‌کنیم و بیشتر مدنظر است. یکی از ریسک‌ها این است که ما در منطقه و تنش‌های خاورمیانه نقش محوری داریم. افزایش این تنش‌ها افزایش ریسک را در پی دارد. از این رو عامل متوقف کننده روند مثبت؛ چه در عرصه اقتصاد و چه در عرصه بازار سرمایه، همین تنش‌هاست.»

آقابزرگی همچنین در پاسخ به این پرسش که بازار سرمایه تا پایان سال آیا با ریزش و بالعکس رشد چندانی مواجه خواهد شد یا در جهت ورورد به کانال ۳ میلیون واحدی حرکت می‌کند؟ گفت: «نه اینکه به طور کامل بخواهیم این جمله تکراری یا تجربه شده‌ای که «بورس آینه اقتصاد است» را بگوییم، اما به وضوح می‌تونیم بگوییم که الان تطبیق ایجاد شده است؛ یعنی بخشی از نمود وضعیت اقتصادی را در قالب کمبود برق و گاز در فصل سرما می‌بینیم و متاسفانه بر اساس گزارش‌ها و تحلیل‌های متخصصان حوزه انرژی و منابع آبی، در دو سال آتی تشدید خواهد شد، چراکه سرمایه‌گذاری‌های لازم را برای تقویت زیرساخت‌های اقتصادی و انرژی انجام نداده‌ایم. همین موضوع باعث می‌شود آن رغبتی که برای خرید سهام مثل گذشته وجود داشته است را دیگر نداشته باشیم.»

این کارشناس بازار سهام افزود: «با این حال با توجه به کاهش ارزشی دلار و همچنین کاهش نسبت P/E شرکت‌ها از سال ۹۹ تا حال حاضر که حدودا کمتر از ۷ است و همچنین افزایش مداوم نرخ ارز و تطبیق ارزش نرخ ارز در بازار آزاد و ارز دولتی، می‌توانیم بگوییم که علیرغم کاهش تولید و فروش مقداری شرکت‌ها، مبلغ فروش شرکت‌ها و صنایع، به خصوص شرکت‌های صادرات محور و ارزآور، با توجه به تورم حادث شده در بازار ارز یا کاهش ارزش پول ملی، این پتانسیل رشد وجود دارد. پیشتر اگر مجبور بودند با ارز دولتی، ارز حاصل از صادراتشان را بفروشند الان با نرخ بالاتری می‌توانند این فروش را انجام دهند.»

آقابزرگی با تاکید براینکه در حال حاضر شاخص کل در بورس تهران حداقل بین ۳ تا ۳ و نیم میلیون واحد ارزش دارد، بیان کرد: «تا انتهای سال حدود ۴۵ روز کاری داریم. اینکه شاخص تا پایان سال چگونه حرکت کند طبیعتا بستگی به شرایط سیاسی و بحث مذاکرات دارد که متاسفانه دست‌کم بیش از ۱۰ سال است که ما در چم و خم این مذاکرات قرار داریم و نتیجه مطلوبی حاصل نشده است. با این تفاسیر با وجود ابهامات در مسائل سیاسی، تداوم بحران وضعیت اقتصادی، بحران در وضعیت نظام بانکی و بحران در وضعیت انرژی، پیش‌بینی شاخص تا انتهای سال تا حدودی مبهم و شاید با خطا مواجه باشد، اما اعتقاد دارم که ارزش شاخص ما دست‌کم ۳ و نیم میلیون واحد بر اساس شاخص کل بورس تهران است.»