نه بورس به سیگنال فرزین

اقتصاد۲۴- با وجود آنکه خبر کاهش نرخ بهره می‌توانست بازار سهام را در آخرین روز معاملاتی هفته وارد فاز صعودی کند، اما عوامل سیاسی مانع آن شد تا بورس به رونق برگردد. شاخص کل بورس به‌رغم آنکه در نیمه اول معاملات روز چهارشنبه با رشد خوبی همراه شد، اما در نیمه دوم فضای رخوت‌انگیزی را تجربه کرد؛ به‌طوری‌که در نهایت با افت بیش از ۶هزار واحدی، شاخص کل بورس در محدوده ۲میلیون و ۸۰۰هزار واحدی آرام گرفت.

«نه» بورس به سیگنال فرزین

بررسی‌ها نشان می‌دهد که شاخص هموزن نیز با کاهش ۰.۳۶درصدی همراه شده است. ارزش معاملات خرد طی معاملات روز چهارشنبه، به بیش از ۷هزار میلیارد تومان رسیده است. ضمن آنکه روند خروج پول حقیقی نیز معکوس شد و در نهایت با ورود بخشی از پول خارج شده تراز تغییر مالکیت به منفی ۳۳میلیارد تومان رسید. همچنین ۳۸۰میلیارد تومان پول حقیقی به صندوق‌های درآمد ثابت وارد شده است. به نظر می‌رسد کاهش نرخ بهره می‌توانست، ضمن رشد قیمت سهام P/E بازار را در میان‌مدت به بالای ۸واحد برساند. اما غلبه ابهامات سیاسی مانع از تحقق این موضوع شد.

نرخ بهره بی‌اثر شد

نرخ بهره یکی از عوامل تاثیرگذار بر روند بازار سهام است؛ چراکه ریسک مورد انتظار بازار بر اساس دوعامل نرخ بهره بدون ریسک و صرف ریسک بازار تعیین می‌شود. با کاهش نرخ بهره، انتظار می‌رود به‌طور کلی ریسک مورد انتظار بازار کاهش یابد. اما از سویی دیگر ابهامات در سیاست خارجی ایران و رشد انتظارات تورمی ناشی از افزایش نااطمینانی‌ها بر صرف ریسک بازار اثر گذار است. در نهایت اثر کاهش نرخ بهره در کوتاه‌مدت حذف خواهد شد. در این صورت نمی‌توان انتظار داشت این موضوع در نهایت بر P/E و قیمت سهام اثرگذار باشد. از سویی دیگر رشد قیمت دلار موجب رشد سودآوری انتظاری شرکت‌ها می‌شود و کاهش بیشتر P/E ناممکن است.

بیشتربخوانید: افت ریسک‌های سیستماتیک در بورس

اما در روز‌هایی که باید شاخص کل، در واکنش به کاهش نرخ بهره رشد خوبی را به ثبت می‌رساند، به‌دلیل وزن بالای ریسک‌های سیاسی این امکان برای بازار فراهم نشد. این در حالی است که به‌طور تاریخی کاهش نرخ بهره در کنار رشد قیمت دلار P/E بازار را تا مرز ۱۳واحد افزایش می‌داد. به نظر می‌رسد دوباره همانند چندسال اخیر، بازار برای عوامل سیاسی دچار بیش‌برآوردی ریسک شده است. در حال حاضر تنها مانع رشد بازار همین ریسک‌ها است. در صورت رفع این ریسک به لحاظ بنیادی نیز مانعی برای عبور شاخص کل از مرز ۳میلیون واحد وجود ندارد.

دو سناریو در پیشگاه بورس

به لحاظ فنی، انتظار می‌رود شاخص کل با تشکیل یک الگوی سروشانه، روند اصلاحی برای ارزان‌تر شدن قیمت سهام در پیش بگیرد. یکی از سناریو‌ها که می‌توان از آن به‌عنوان یک سناریوی بدبینانه، یاد کرد اصلاح شاخص کل بورس تا محدوده ۲میلیون و ۶۵۰هزار واحد است. این سناریو با فرض ثبات شرایط فعلی است. بازاری که محرک کافی برای رشد نداشته باشد، محکوم به شکست است. این محدوده حمایتی مانند یک کف قیمتی عمل خواهد کرد. در واقع سطح ۲میلیون و ۶۵۰هزار واحد به مثابه سطح ۱.۹میلیون واحدی در اواخر مهرماه است. اما درصورتی‌که سطح تنش‌ها به مرحله جدیدی افزایش یابد، محدوده ۲میلیون و ۵۰۰هزار واحد نیز مقصد نهایی شاخص بورس است. به نظر تحلیلگران، حد ضرر اکثر معامله‌گران زیر این محدوده است. در صورت سقوط بازار زیر این محدوده دیگر نمی‌توان به بازار برچسب اصلاح زد.

بیشتربخوانید:آیا منتظر رشد پرقدرت بورس تا بهار ۱۴۰۴ باشیم؟

در سناریوی خوش‌بینانه مدیریت تخاصم آمریکا با ایران است. در این حالت، می‌توان انتظار داشت که با خبر کاهش نرخ بهره، نرخ بهره اوراق نیز به سمت یک روند نزولی میل کند. در این صورت، بازار می‌تواند P/E‌های بالای ۱۲واحد را نیز تجربه کند. با فرض ثبات سودآوری بازار در این حالت، ۷۳درصد جای رشد خواهد داشت. به نظر می‌رسد هیچ بازاری پتانسیل چنین بازدهی را تا یک‌سال آینده نداشته باشد و طبیعتا بورس برنده خواهد بود. اما اگر مدیریت تنش با غرب به یک توافق جدید و قابل اتکا ختم شود، به‌طور میانگین P/E بلندمدت بازار به سمت محدوده ۱۸تا۲۰واحد هدایت خواهد شد. مسیری که ارزش بازار شرکت‌ها را تا ۵۰۰میلیارد دلار هدایت خواهد کرد. این همان هدفی است که رئیس سازمان بورس نیز بار‌ها در خصوص بازار بیان کرده بود. در این سناریو تارگت‌های پیش روی بازار می‌تواند اهداف بسیار بالاتری باشد.