هزینه بنر‌های شهری از جیب شهروندان و ضربه به محیط زیست؛ هربار ۴۰ میلیارد هزینه، بدون بازیافت!

اقتصاد۲۴- استفاده از بنر‌های تبلیغاتی در سطح شهر تهران یک چالش اقتصادی-زیست‌محیطی است که کمتر به ابعاد آسیب‌زای آن توجه شده است. بنر‌های شهری در حالی بخش زیادی از هزینه‌های دولت را مصرف می‌کند که با اندکی تغییر رویه و دلسوزی در ۱۰ سال اخیر، می‌شد این ابزار‌های تبلیغاتی را به تابلو‌های دیجیتال تبدیل کرد و از هزینه‌های گزاف مالی و محیط زیستی آن کاست.

«وظیفه ساماندهی ابزار‌های تبلیغاتی و مجوز دریافت عوارض کلیه ابزار‌های تبلیغاتی به نیابت از شهرداری تهران، به سازمان زیباسازی شهر تهران واگذار شده است» و این یعنی، سازمان زیباسازی، در دو بخش فرهنگی و تجاری، سفارش‌های تبلیغات شهری و هزینه‌های لازم را از بخش خصوص یا دولتی گرفته و نسبت به نصب بنر‌های تبلیغاتی اقدام می‌کند؛ بنابراین این سازمان علاوه بر اینکه درآمد بسیار خوبی از بخش خصوصی و تجاری خود دارد، بودجه‌های دولتی قابل‌توجهی هم بابت تبلیغات فرهنگی و عقیدتی-سیاسی سفارشی از شهرداری و شورای شهر، سازمان تبلیغات اسلامی و دیگر نهاد و سازمان‌ها دریافت می‌کند ولی با این وجود در تمام این مدت، اقدام قابل ملاحظه‌ای برای جایگزینی و کاهش مصرف بنر و هزینه‌های آن نکرده است.

در یک دهه اخیر، حداقل سه دیوارنگاره میدان‌های انقلاب، ولیعصر و فلسطین، بخش زیادی از مصرف بنر‌ها در منطقه ۶ تهران را به خود اختصاص داده‌اند. تابلو‌هایی با ابعاد ۱۴۰۰ مترمربع، ۱۰۰۰ مترمربع و ۲۰۰ مترمربعی که هرکدام به ترتیب توسط شهرداری، سازمان اوج و سازمان تبلیغات اسلامی سفارش و تأمین هزینه می‌شوند و بودجه‌های عمومی را مصرف می‌کند.

بعضی از ایده‌های طراحی این بنر‌ها که در خدمت نهاد‌های حکومتی است، در چند سال اخیر بحث‌برانگیز بوده‌اند و در مواردی، حتی یک روز کامل هم دوام نیاورده‌اند و با اعتراضات مردمی مواجه شده و در کمتر از یک روز، تعویض شده‌اند. این در حالی است که با تعرفه امسال، چاپ هر متر مربع بنر ایرانی، هزینه ۸۰ تا ۸۵ هزار تومان دارد و با این حساب، بنر میدان انقلاب حداقل ۱۱۲ میلیون تومان، بنر میدان ولیعصر حداقل ۸۰ میلیون تومان و بنر میدان فلسطین حداقل ۱۶ میلیون تومان هزینه چاپ و ۲۶۰۰ مترمربع دورریز بنر در برداشته است.

نباید فراموش کرد که در کنار این سه ابر تابلو تبلیغاتی در مرکز شهر، بنر‌های دیگری هم در اقصی‌نقاط تهران هستند که در اندازه‌های مختلف طراحی و نصب می‌شوند و در مقاطع زمانی مختلف، حتی در هر هفته ۲ تا ۳ بار تعویض می‌شوند؛ به‌عنوان‌مثال، بیشتر از ۱۰۰ بنر فقط برای پل‌های عابر پیاده در اندازه‌های ۳۰×۱۵۰ مترمربع اجرا می‌شود و این یعنی بیش از ۴۵۰ هزار مترمربع بنر و هزینه‌ای بیش از ۳۶ میلیارد تومان در کل پایتخت بدون در نظر گرفتن تابلو‌های کوچک و بزرگ دیگر در کنار اتوبان و خیابان‌ها مصرف می‌شود.

هزینه‌های محیط زیستی بنر‌های شهری

داستان بنر‌های شهرداری آنجا به کابوسی برای شهر و کشور تبدیل می‌شود که این کالا، قابلیت بازیافت ندارد؛ هرچند ساختار اصلی بنر از PVC قابل بازیافت است، اما اضافه شدن مواد پلاستی سایزر برای انعطاف‌پذیری بیشتر آنها باعث می‌شود بازیافت آنها، علاوه بر مصرف هزینه زیاد، گاز‌های گلخانه‌ای قابل ملاحظه‌ای را هم منتشر کند، به همین دلیل، هر بنر پس از پایین آوردن از روی تابلو و بیلبورد شهری، به طور مستقیم تبدیل به زباله می‌شود.

بیشتر بخوانید: فیلم/ گرامیداشت روز جهانی تالاب‌ها

این زباله‌ها نه تنها زیست تخریب‌پذیر نیستند، بلکه آسیب‌های جدی به محیط زیست وارد می‌کنند و سوزاندن یا تدفین آنها تخریب‌های فاجعه باری را رقم می‌زند و با پیگیری‌های روزنامه اینترنتی فراز مشخص شد معلوم نیست سرنوشت تمام این بنر‌هایی که در ده سال اخیر، عامل زیباسازی شهر تهران بوده‌اند تا این لحظه چه شده است.

راه جایگزینی که سال‌ها به تعویق افتاده است

در شرایطی که اکثر کشور‌های توسعه‌یافته، به دنبال استفاده از مانیتور‌های دیجیتال به دلیل قابلیت تغییر محتوای سریع و جذابیت بصری برای تبلیغات هستند، ایران هر روز به تعداد پایه‌های بیلبورد و تابلو‌های بنر شهری در کنار خیابان و گذر‌ها می‌پردازد. این در حالی است که تبدیل تابلو‌های بنر تبلیغاتی به انواع دیجیتال، می‌تواند علاوه بر حل مسائل اقتصادی و محیط زیستی، با اندکی سلیقه در اجرا، به بهبود زیبایی‌شناسی شهر هم کمک کند و هزینه‌های جاری مدیریت شهری را به حداقل برساند

حالا هم این کار می‌تواند با تبدیل سه بنر بزرگ سه میدان اصلی منطقه ۶ تهران، یعنی دیوارنگاره میدان انقلاب، دیوارنگاره میدان ولیعصر و دیوارنگاره میدان فلسطین آغاز شود و به‌مرورزمان و با اولویت بندی بزرگ‌ترین و تأثیرگذارترین تابلو‌های تبلیغاتی ادامه پیدا کند.

برای کنترل مصرف انرژی این تابلو‌ها هم می‌توان از پنل یا باتری‌های خورشیدی شارژ شونده استفاده کرد و به طور هم‌زمان، الگوی موفقی را هم برای مدیریت مصرف انرژی برق در سطح شهر و در چند موقعیت استراتژیک تجربه و ایجاد کرد. این رویکرد می‌تواند به تعامل بیشتر شهروندان با فضا‌های عمومی و افزایش آگاهی اجتماعی هم کمک کند، اگر عزم جدی برای پیشگیری از هزینه‌های میلیاردی طراحی، چاپ و نصب بنر‌های آسیب‌زای شهری باشد.