بورس تهران نگران چيست؟

اقتصاد۲۴-طرح پیش فروش سکه مرکز مبادله ایران در بازه زمانی ۲۸ تا ۳۰ بهمن ماه سال جاری و طی سه روز برگزار می‌شود. در پیش فروش روز یکشنبه ۲۸ بهمن ماه با موعد تحویل ۳۱ خردادماه ۱۴۰۴، انواع سکه ضرب ۱۳۸۶ به فروش می‌رسد. همچنین، در پیش فروش روز دوشنبه ۲۹ بهمن ماه سال جاری با موعد تحویل ۳۰ مردادماه ۱۴۰۴ و پیش‌فروش روز سه‌شنبه ۳۰ بهمن ماه با موعد تحویل ۳۰ مهرماه ۱۴۰۴، انواع سکه ضرب ۱۴۰۴ بانک مرکزی فروخته خواهد شد. به نظر می‌رسد یکی از دلایلی که باعث ریزش‌های شاخص بورس در دو روز گذشته شده، پیش‌فروش سکه باشد، این تصمیم باعث شد تا در نیم ساعت ابتدایی بازار روز شنبه ۲۷ بهمن ماه، شاخص کل بیش از ۳۴ هزار واحد معادل ۱.۲۳ درصد اُفت را تجربه کند و به سطح دو میلیون و ۷۵۰ هزار و ۱۸۷ واحد برسد. همچنین شاخص کل هم‌وزن نیز با اُفت ۶۰۲۸ واحدی معادل ۰.۷۰ درصد کاهش به سطح ۸۵۳ هزار و ۸۹۴ واحد تنزل پیدا کرد و در نهایت شاخص بورس با کاهش ۵۷ هزار و ۷۸۱ واحدی به سطح ۲ میلیون و ۷۲۶ هزار و ۵۲۸ واحد رسید. همچنین شاخص کل بورس در پایان معاملات روز یکشنبه بیست‌وهشتم بهمن ماه نیز ۴۷ هزار و ۶۷۹ واحد افت کرد و در واقع کانال ۲.۷ میلیون واحدی را از دست داد.

جذابیت بازار‌های موازی

به اعتقاد کارشناسان این حوزه پیش‌فروش سکه بر بورس می‌تواند تاثیرات متعددی داشته باشد. این رویه ممکن است باعث افزایش تقاضا برای سکه‌های طلا شود، که در نتیجه قیمت سکه‌ها در بازار آزاد افزایش پیدا کند و این افزایش قیمت می‌تواند باعث کاهش تمایل سرمایه‌گذاران به خرید سهام در بورس و انتقال سرمایه به بازار طلا و سکه شود. با این حال، اگر پیش‌فروش سکه بدون رعایت الزامات قانونی و ساختار مناسب بورس انجام شود، ممکن است باعث کاهش شفافیت در بازار شود و منجر به نوسانات بیشتر در قیمت‌ها و ایجاد ابهام برای سرمایه‌گذاران شود و عدم تطابق این طرح با قوانین ممکن است به کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار‌های مالی و بورس منجر شود.

 پیمان مولوی، اقتصاددان در واکنش به ناترازی در تصمیمات دولت در حوزه اقتصادی و ریزش بورس به «اعتماد» گفت: به نظر می‌رسد ریزش‌های اخیر بورس به دلیل جذابیت بازار‌های موازی است، نکته بعدی اینکه سطح ریسک در بورس به‌شدت بالا رفته و حقیقی‌هایی هم که چندان فعالیتی در بورس ندارند به نقدشوندگی منابع‌شان فکر می‌کنند.

بیشتر بخوانید:کدام فاکتورها اثر رشد قیمت دلار بر صنایع بورسی را تثبیت می‌کنند؟

مولوی با بیان اینکه به لحاظ سودآوری و ارزش بورس و بازار سرمایه در شرایط مساعدی قرار دارد، افزود: رشد فروش حاشیه سود این بازار بالاست، اما به دلیل ریسک‌های منطقه‌ای و بین‌المللی باعث ریزش شاخص‌های بورس شده است و مساله دیگر اینکه با صفر شدن درآمد‌های نفتی میزان تورم باز هم رشد خواهد کرد و با افزایش نرخ دلار و طلا مواجه می‌شویم.

تحریم شرکت‌های پتروشیمی

این کارشناس اقتصادی با اشاره به تحریم شرکت‌های پتروشیمی تصریح کرد: این موضوع باعث رشد قیمت یوتیلیتی‌ها می‌شود که در صنعت پتروشیمی اثرگذار است و حاشیه سود این صنعت را هم کاهش می‌دهد و همین مساله باعث می‌شود که بسیاری از افراد از سرمایه‌گذاری در این صنعت خودداری کنند.

مولوی خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد دولت در حوزه اقتصادی با نوعی سردرگمی مواجه است و جزو ناهماهنگ‌ترین تیم اقتصادی در دولت‌های گذشته و در چهل سال اخیر بوده است. متاسفانه تیم اقتصادی دولت تاکنون به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند و وعده‌ها نیز بدون نگاه کارشناسی بوده و همه حوزه‌ها از مشکلات مالیاتی تا گرانی‌ها و... هیچکدام سروسامان نگرفته است. این اقتصاددان گفت: البته تنها نمی‌توان با دیدگاه کارشناسی هم همه مشکلات را برطرف کرد و دولت نیازمند ایده است، این در حالی است که دولت فاقد ایده مرکزی است و هیچ ایده‌ای ندارد جز اینکه امروز را فردا کنند تا ببینند ترامپ می‌خواهد چه تصمیمی در خصوص ایران بگیرد و متاسفانه هر چند وقت یک‌بار بین سی تا چهل درصد از دارایی مردم در یک چشم بهم زدنی از بین می‌رود.

مولوی در مورد اثر پیش‌فروش سکه در خروج منابع از بورس افزود: پیش‌فروش سکه هم مهم است، اما همه بازار‌ها به صورت مقطعی بر روی هم اثرگذارند و با یکدیگر مرتبط هستند. عامل اصلی ریزش بورس این موضوع و نیز ریسک‌های سیستماتیکی است که بر روی بورس اثرگذار است و همانطور که تک نرخی کردن دلار بر روی رشد بورس اثرگذار است همگی اثرگذارند؛ زمانی که این سیاست‌ها ادامه پیدا نمی‌کند، سرمایه‌گذاری در بورس هم دیگر جذابیتی ندارد.

رقابت منفی و غیرسالم در بازار‌های دیگر

فرزین آقابزرگی، کارشناس حوزه بورس و بازار سرمایه در مورد اثر پیش فروش سکه بر ریزش بورس به «اعتماد» گفت: به نظر می‌رسد رقابت منفی و غیرسالم بازار‌های دیگر که بدون توجه به درک کلان منافع اقتصاد کشور بوده برای اقتصاد هم خوشایند نیست و بر بازار سرمایه هم اثرگذار است. آقابزرگی تصریح کرد: البته وضع فعلی بازار سرمایه متشکل از اثرگذاری چندین متغیر و چند رویداد مهم است که یکی از آنها مذاکرات و تهدیدات نظامی و ژئوپلیتیک است و از زمانی که خبر‌هایی مربوط به ارسال بمب‌های سنگرشکن امریکا به اسراییل منتشر شد و گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر قلدری امریکا مطرح شد و... از جمله مواردی است که شاخص‌های بورس را با ریزش مواجه کرده است. 

بیشتر بخوانید:سهم بازار آپشن از مبادلات هفتگی بازار سرمایه چقدر بود؟

این کارشناس حوزه بورس با اشاره به افزایش قابل توجه نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و صنایع تصریح کرد: این موضوع هم باعث شوک سنگین بر بازار شد و دلیل اصلی منفی شدن بازار هم همین مساله است. آقابزرگی تصریح کرد: این موضوع نشان‌دهنده آن است که دولت همانند گذشته به دلیل ناترازی و بی‌انضباطی‌های مستمر مالی به اجبار می‌بایست سهام خودش را مانند سهام ممتاز از سود شرکت‌ها برداشت کند و دست در جیب سهامداران کرده است. او ادامه داد: همچنین پیش فروش سکه هم بی‌تاثیر نبوده و نرخ سکه بر مبنای قیمت فعلی ۷۴ یا ۷۵ میلیون تومان، بر اساس قیمت دلار ۱۰۵ تا ۱۱۰ هزار تومان محاسبه شده است و شاهد یک حباب و انتظارات تورمی در این حوزه هستیم و پیش‌فروش کردن این میزان سکه تاثیر چندانی بر بورس ندارد.

کاهش سرعت گردش پول

آقابزرگی با اشاره به ایام پایانی سال و تصمیم دولت در خصوص کاهش سرعت گردش پول و کاهش قدرت تبدیل نقدینگی به سایر دارایی‌ها، گفت: در حجم نقدینگی حدود ۹ هزار همتی یک عدد حدود ۵۰ همت چندان قابل توجه نیست که بگوییم پیش‌فروش سکه شوک زیادی بر بازار وارد می‌کند. او ادامه داد: یکی دیگر از مواردی که می‌توان در ریزش‌های بورس اثرگذار دانست، شایعه برکناری و استیضاح وزیر اقتصاد یا رییس کل بانک مرکزی است که در حقیقت باعث این اتفاقات شده است و بر اساس آمار‌ها در ۶ سال گذشته باید گفت که بورس علی‌رغم ریسک‌هایی که بوده و با ضریب نقدشوندگی بالا روبه‌رو بوده و بلافاصله سبز یا قرمز می‌شود، اما مانند سایر بازار‌ها در چشم نیست و به مرور زمان تغییرات آن مشاهده می‌شود.

 این کارشناس بازار سرمایه افزود: بر اساس اطلاعات ثبت شده در طول ۶ سال گذشته بازدهی سکه ۱۷۰۰ درصد بوده و رتبه بعدی شاخص بورس است که از سال ۱۳۹۷ که ۱۷۸ هزار واحد بود امروز به ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار واحد رسیده است که بالغ بر ۱۴۵۰ درصد رشد داشته است و پس از آن مسکن و زمین قرار دارد که ۱۱۰۰ درصد رشد داشته است و نرخ دلار کمتر از ۵۰۰ درصد افزایش داشته است. او افزود: به هر حال مجموعه‌ای از عوامل باعث همه این افت‌ها و رشد‌ها می‌شود، مهم‌ترین مساله نگاه سودجویانه و منفعت‌طلبانه دولت و حاکمیت نسبت به سود سهام شرکت‌ها و صنایع و دست‌اندازی به منافع سهامداران خرد است و این موضوع اعتبار و حیثیت بورس را به مرور کمرنگ می‌کند و باید تلاش کرد تا مقامات مسوول در سازمان بورس به‌طور شفاف نسبت به این موضوعات اعتراض کنند چرا که ما فاقد تشکل‌های خود انتظام هستیم.