چوب حراج بر اثر تاریخی رضا عباسی

اقتصاد۲۴- بیست و دومین حراج تهران روز جمعه ۲۶ بهمن برگزار شد و در جریان آن تعدادی از آثار گران قیمت و با قدمت بیش از یکصد سال همچون «پرتره دختر نشسته» (نگارگری با حاشیه) اثر رضا عباسی (قرن ۱۱ ه. ق (صفویه))، «پرتره زنی در حال قلیان کشیدن» (قرن ۱۱ ه. ق/صفویه) اثر معین مصور ارائه شد.

 این آثار که پیشتر هم بیشینه و کمینه قیمت آنها رسانه‌ای شده بود بالاترین قیمت چکش خورده در حراج را به خود اختصاص دادند که با توجه به اهمیت میراثی این آثار مساله بعیدی هم نبود. اما اعلام خبر فروش این آثار سوال بزرگتری را ایجاد کرد که مگر می‌توان به آثار موزه‌ای و میراثی چوب حراج زد آن هم زمانی که عده‌ای در همین کشور با قدمت چندهزارساله، برای حفظ این میراث از جان مایه می‌گذارند.

مدیرکل موزه‌های وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، ساعاتی پیش از حراج، فروش تابلوی «پرتره دختر نشسته» اثر رضا عباسی در بیست و دومین دوره حراج تهران را غیرقانونی خوانده بود.

لیلا خسروی عنوان کرد: این اثر به صورت موروثی به یک خانواده رسیده بود، آنها عکس اثر را برای اخذ مجوز فروش برای ما فرستادند، اما قبل از تشکیل کارگروه تجارت وزارت میراث فرهنگی اقدام به فروش اثر کردند. ما اثر را از نزدیک ندیدیم و نمی‌دانیم این تابلو اصل یا تقلبی است، اما برای جلوگیری از فروش آن با دستگاه‌های ذی ربط مکاتباتی انجام دادیم و نهاد‌های نظارتی در جریان هستند.

وی با بیان اینکه دولت در سال ۱۳۸۴ برای ساماندهی آثار تاریخی مانند تابلو و کتابت یک آیین‌نامه برای شناسنامه دار شدن آثار تاریخی ابلاغ کرد، افزود: دارندگان آثار تاریخی که قدمت آنها بالای صد سال است می‌توانند اثر را بعد از شناسنامه دار شدن از سوی وزارت میراث فرهنگی و گرفتن مجوز، فقط در داخل کشور بفروشند.

خسروی تاکید کرد: براساس قانون حفاظت آثار ملی و فرهنگی مصوب سال ۱۳۰۹ و آیین‌نامه‌های اجرایی آن، فروش و خروج هرگونه اشیاء و آثار تاریخی و فرهنگی با قدمت بیش از ۱۰۰ سال بدون اخذ مجوز از معاونت میراث فرهنگی ممنوع و غیرقانونی است.

چوب حراج بر میراث فرهنگی؛ چه کسی مجوز فروش «دختر نشسته» را صادر کرد؟

با این حال «پرتره دختر نشسته» جمعه شب به قیمت ۲۲ میلیارد و ۴۴۰ میلیون تومان چکش خورد و به فروش رسید.

بیشتر بخوانید:پشت پرده حراج تهران؛ بازی ارقام در سایهٔ هنر چگونه تصویر می‌شود؟/ اقتصاد سفته‌بازی؛ وقتی هنر، طلای کثیف می‌شود!

موسسه حراج تهران در دفاع از این اقدام در بیانیه‌ای اعلام کرد که حراج تهران موسسه‌ای فرهنگی و هنری است که طی ۱۲ سال فعالیت و برگزاری ۲۲ دوره حراج آثار هنری، همواره طبق قوانین رسمی کشور بر اساس مجوز رسمی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اقدام به ارائه و فروش آثار هنری کرده است.

این درحالیست که مطابق قانون، فروش آثاری با قدمت ۱۰۰ سال و نیز آثار نفیس و بی نظیر با سنی کمتر هم نیازمند کسب مجوز از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است و مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای برگزاری حراج کفایت نمی‌کند.

امروز (دوشنبه) نامه‌ای با امضای سرپرست اداره کل موزه‌ها و خطاب به مدیرعامل و رئیس هیات مدیره حراج تهران به تاریخ ۱۵ بهمن به دست ایرنا رسیده است که مکاتبات این موسسه با این نهاد را مجوزی برای برگزاری حراج نمی‌داند.

در این نامه آمده است:

«پیرو نامه شماره ۱۴۰۳۲۵۰۳/۱۹۵۴۳ مورخ ۱۴۰۳/۱۱/۰۶ در خصوص مجوز برگزاری بیست و دومین حراج تهران شامل: آثار هنری سنتی فرهنگی تاریخی کلاسیک و مدرن به استحضار می‌رساند مکاتبه ارسالی از سوی این اداره کل به معنای مجوز برگزاری حراج نمی‌باشد و ضروری است اقدامات لازم جهت تکمیل پرونده از سوی متقاضی صورت پذیرد. شایان ذکر است.

موضوع برگزاری حراج آثار فرهنگی تاریخی پیشنهادی مطابق با پیوست نامه واصله از آن موسسه محترم، همان گونه که در مکاتبه فوق اعلام گردیده پس از اخذ مجوز‌های مربوطه و طی مراحل زیر و تایید کارگروه ملی تجارت بلامانع خواهد بود. با توجه به محدودیت زمانی امکان تایید و تصویب مجوز تا تاریخ ۲۲ لغایت ۲۵ بهمن ماه وجود ندارد.»

موسسه حراج تهران پیشتر در بیانیه خود مدعی شد: یک ساعت قبل از شروع حراج دو مامور از یگان حفاظت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به محل حراج مراجعه و خود را به نمایندگی از اداره اموال اداره کل موزه‌ها وزارت میراث فرهنگی معرفی کردند که پس از مشاهده مجوز‌های اخذ شده برگزاری حراج را بلامانع دانستند و محل حراج را ترک کردند.

با اینحال یکی از این دو فرد که روز جمعه در محل حراج حاضر شده بود در تماس با این خبرگزاری این ادعا را رد کرد.