رنج بی‌آبی بر دوش ایل

اقتصاد۲۴- ایلات در استان‌های مختلف کشور می‌گویند گرچه توزیع سوخت و علوفه امسال بهتر از سال‌های پیش انجام شده، اما همچنان مقدار نامتناسب علوفه و آب آشامیدنی چالشی جدی است

طی چندسال گذشته عشایر کشور در فصل قشلاق به چالش کمبود سوخت روبه‌رو می‌شدند. چالشی که به‌نظر می‌رسد امسال با وجود ورود دو سامانه سرمایی و پر بارش اتفاق نیفتاد و دولت به‌خوبی آن را مدیریت کرد. حالا، اما عشایر می‌گویند برف، باران و سرما گرچه مشکلی در تأمین سوخت ایجاد نکرد، اما گره‌ای هم از چالش همیشگی آب باز نکرد. آنچه ایلات و عشایر از مناطق مختلف ایران به «پیام‌ما» می‌گویند، نشان از توزیع ناکافی آب و علوفه سهمیه عشایری است. سرپرست مدیریت بحران سازمان امور عشایری ایران، اما می‌گوید مدیریت سوخت با توزیع بهنگام و ذخیره‌سازی آن انجام شد و توزیع آب و علوفه هم مطابق بر سهمیه‌های مشخص ادامه دارد، اما موضوع کمبود آنها به‌شکل مستقیم از استان‌ها پیگیری خواهد کرد.

«امسال همه‌چیز مرتب‌تر از سال قبل است و دولت خیلی بهتر کار می‌کند. اما چالش‌‍‌های ما همچنان وجود دارد. میزان توزیع علوفه کافی نیست و ما همواره کمبود علوفه داریم. این مشکل در مورد آب هم وجود دارد. توزیع آب واقعاً کافی نیست. امسال با اینکه نسبت به سال گذشته باران بیشتری هم بارید، اما همچنان سهمیه آب توزیع‌شده میان عشایر کم و محدود است.»

علوفه نداریم

اینها را «الماس ترکاشوند» می‌گوید. الماس بزرگ ایل رحمتی در همدان است که هر سال با شروع فصل سرما به‌سمت خوزستان حرکت می‌کنند و وقتی با او صحبت می‌کنیم، در «کرخه» اسکان پیدا کرده‌اند. او می‌گوید: «بی‌انصافی است اگر این را نگوییم. اما حقیقت این است که سهمیه علوفه اصلاً کفاف نمی‌دهد. به هر دفترچه‌ای دو تُن علوفه اختصاص می‌دهند. من خودم هزار رأس دام دارد. این میزان علوفه کفاف دو روز را هم نمی‌دهد. مراتع طبیعی هم که می‌دانید، جانی ندارند و البته مشکلات گسترده‌ای هم در مورد این مراتع و چرا در آنها وجود دارد. مسئله بعدی آب است. توزیع آب انجام می‌شود. مرتب هم انجام می‌شود، اما معلوم نیست که میزان محاسبه سرانه آبی چگونه است؛ چون این مقدار بسیار ناکافی است. من فکر می‌کنم حالا که به‌نظر می‌رسد دولت دارد توجه بیشتری به ایلات و عشایر می‌کند، بهتر است این مشکلات را هم مد نظر قرار دهد.»

سرمازدگی درختان

بزرگ ایل بختیاری: باید تا فصل باردهی درختان برای تخمین میزان خسارات به باغ‌های عشایری صبر کرد و هنوز چیزی معلوم نیست

«خدایار بختیاری» همان‌طورکه از نامش پیداست، بزرگ ایل بختیاری است و البته رئیس شورای عشایر کهگیلویه‌وبویراحمد. حاجی خدایار می‌گوید امسال سرما واقعاً عشایر این منطقه را اذیت کرده است، اما خوشبختانه مشکلی در مورد سوخت پیش نیامد. بااین‌حال، او نیز کمبود آب شرب در استانی مانند کهگیلویه‌وبویراحمد را تأیید می‌کند، اما سرما مشکل دیگری برای ایلات این استان پیش آورده است: «باغات عشایری سوخته است. سرما تقریباً بیشتر درختان را سوزانده است. البته خوشبختانه امسال درختان گل باز نداشتند. وقتی گل (شکوفه) باز شده باشد، دیگر درخت بار نمی‌دهد.

بیشتر بخوانید: اینفوگرافی/ بحران کمبود آب در جهان

از بخش‌های مختلف هم ایلات این را گزارش دادند که درختان باغات عشایری سوخته. اما تا سرما نرود و بهار نیاید، نمی‌توانیم بگوییم چقدر خسارت دیدیم. چون باید فصل بار درخت برسد. خدا را شکر که سرما خیلی بی‌موقع از راه نرسید. وگرنه حتماً خسارت خیلی بالا بود.»

آب چالش اول

در هامون، اما همه‌چیز بر مدار آب می‌گردد. «خداداد براهوئی» بزرگ عشایر هامون است. او نیز می‌گوید دولت امسال سوخت را بسیار مرتب‌تر از همه سال‌های گذشته توزیع کرده است، اما عشایر هامون هم مانند همه‌جای دیگر به‌ویژه سیستان‌وبلوچستان چالش تأمین آب دارند: «ما فقط برای آب شرب مشکل نداریم بلکه آب برای دام و سایر امورات هم بسیار کم در دسترس است. فکر می‌کنم حل موضوع آب عشایر باید در اولویت دولت قرار بگیرد. خدا را شکر که ما امسال مشکل سوخت نداشتیم. یعنی فکر می‌کنم عشایر در سراسر کشور این مشکل را نداشتند. اما مسئله علوفه و آب خیلی جدی است.»

عشایر همدان و هامون بزرگترین مشکل خود را دسترسی به آب عنوان می‌کنند، دولت می‌گوید موضوع را بررسی می‌کند

«محسن نادری»، سرپرست مدیریت بحران سازمان امور عشایر ایران است. او می‌گوید علاوه‌بر توزیع سوخت میان عشایر سراسر کشور، ذخیره‌سازی سوخت نیز برای آنان انجام شده است تا در زمستان با چالشی روبه‌رو نشوند: «در مورد توزیع علوفه و آب هم در هر دو به‌طور منظم در جریان است. توزیع هر دوی این اقلام براساس دفترچه‌‎ها و سهمیه‌ها صورت می‌گیرد، اما حتماً همه موارد گزارش‌شده به‌ویژه در مورد آب را مستقیم از هر استان پیگیری خواهیم کرد تا در حد امکانات و توان این چالش را رفع کنیم.»

بیشتر بخوانید:۷۰ درصد شهرستان خاش آب ندارد

به‌نظر می‌رسد چالش آب، چالشی دور از انتظار نیست. وقتی سراسر ایران با بحران کم‌آبی روبه‌روست. اما آنچه مشکل آب را برای عشایر پیچیده‌تر می‌کند، از راه رسیدن تابستانی است که گویا خشک‌تر از سال قبل خواهد بود.