باید‌ها و نباید‌های روزه‌داری در دوران بارداری و شیردهی

اقتصاد۲۴- مژگان مظلوم مربی کشوری مشاور شیردهی و عضو انجمن علمی ترویج تغذیه با شیر مادر ایران، در رابطه با تغذیه مادر در دوران شیردهی و جایز بودن روزه گرفتن مادر در ایام ماه مبارک رمضان گفت: مادرانی که فرزند شیرخوار دارند به سه گروه تقسیم می‌شوند: مادران دارای فرزند زیر شش ماه که بر اساس منابع علمی روز جهان توصیه می‌شود. شیرخواران تا پایان شش ماهگی به صورت انحصاری با شیر مادر تغذیه شوند چراکه در این زمان شیر مادر به تنهایی قادر است تمام نیاز‌های تغذیه‌ای شیرخوار را تأمین کند لذا با توجه به وابستگی صد در صد تغذیه شیرخوار به شیر مادر، این مادران مجاز به گرفتن روزه نیستند.

وی ادامه داد: گروه دوم مادران دارای فرزند ۶ تا ۱۲ ماه هستند که در این سن نیز اصل تغذیه شیرخوار و اصل وزن گرفتن او با شیر مادر است و تغذیه کمکی همانطور که از اسمش پیداست در کنار شیر مادر و در اولویت دوم، نیاز‌های تغذیه‌ای شیرخوار را فراهم می‌کند بنابراین به این مادران نیز توصیه می‌شود که مادر روزه نگیرند.

اما چنانچه مادری در این گروه اصرار به روزه داری دارد و از طرف دیگر تولید شیر بالایی داشته و از توانایی جسمانی خوبی برخوردار است می‌تواند روزه بگیرد به شرطی که به شیرخوار آسیبی وارد نشود یعنی مراقب میزان تولید شیر خود باشد: در صورت احساس نشانه‌های کاهش ترشح شیر، بی‌قراری یا بروز علائم گرسنگی بیشتر از قبل در شیرخوار و از همه مهم‌تر اختلال روند وزن‌گیری او، دیگر روزه نگیرد.

مظلوم اذعان کرد: گروه سوم مادرانی هستند که دارای فرزند یک تا دو سال هستند، از آنجا که در این سن غذای اصلی شیرخوار، غذای خانواده است و شیر مادر در اولویت دوم قرار می‌گیرد، این مادران می‌توانند روزه بگیرند.

مادران شیرده چه مواد غذایی مصرف کنند؟

عضو انجمن علمی ترویج تغذیه با شیر مادر ایران در ادامه گفت: طبیعتاً مادری که شیر می‌دهد نسبت به دوران قبل از بارداری خود، نیاز به دریافت روزانه کالری بیشتری دارد همچنین می‌بایست مراقب دریافت انواع ویتامین‌ها و املاح به میزان کافی باشد.

وی ادامه داد: مادران شیرده می‌بایست از تمام گروه‌های غذایی به تناسب، تعادل و سهم درست استفاده کنند، اما مراقب باشند که پرخوری نکنند چرا که پرخوری نه تنها باعث ترشح شیر بیشتر یا با کیفیت بهتر نمی‌شود بلکه چاقی مادر را به همراه خواهد داشت که زمینه ساز مشکلات زیادی برای مادر خواهد بود.

مظلوم اذعان کرد: مادر باید تعادل تغذیه‌ای را رعایت کند یعنی جهت تأمین انرژی، رشد و ترمیم سلول‌ها، دریافت کافی و متناسب از همه گروه‌های غذایی داشته باشد که حدود ۵۵ درصد انرژی روزانه از مواد قندی، ۱۵ درصد از مواد پروتئینی و ۳۰ درصد از مواد چربی تأمین شود. بهترین راه برای اطمینان از مصرف متعادل و متنوع مواد غذایی در روز، استفاده از پنج گروه اصلی غذایی یعنی گروه نان و غلات، گروه میوه‌ها، گروه سبزی‌ها، گروه شیر و لبنیات و گروه گوشت و یا جانشین‌های آن اعم از تخم مرغ، حبوبات و مغز‌ها و دانه‌ها می‌باشد.

گرسنگی طولانی مدت مادر شیرده مشکلاتی به وجود میاورد

مشاور شیردهی مطرح کرد: گرسنه ماندن طولانی مدت مادر ایجاد مشکلاتی، چون تحلیل انرژی مادر، ایجاد خستگی، کاهش هورمون‌های ترشح شیر و نهایتاً کاهش شیر در پستان مادر شده و از طرف دیگر، چون سموم، معمولاً داخل بافت چربی ذخیره می‌شوند، با ذوب شدن چربی‌ها به دنبال روزه داری و یا رژیم‌های غذایی به منظور لاغری، این سموم در خون آزاد شده وارد شیر می‌شوند که طبیعتاً مضراتی برای شیرخوار خواهند داشت.

وی افزود: نکته بعدی، وجود مواد کتون در خون است یعنی زمانی که فرد روزه‌دار است پیش افطار از دهان او بویی مانند سیر استشمام می‌شود که نشان دهنده وجود مواد کتون در خون است که می‌تواند وارد شیر شده و روی سلامت شیر خوار تأثیر بگذارد؛ این مطلب در رابطه با کسانی که رژیم‌های سخت می‌گیرند نیز صدق می‌کند.

بیشتر بخوانید: اهمیت تغذیه سالم در ماه رمضان

مکمل‌های غذایی پاسخ‌گوی نیاز‌های مادر نیست

مظلوم تصریح کرد: بهتر است مادر سعی کند ویتامین‌ها و املاح مورد نیاز خود را از منابع تغذیه‌ای طبیعی دریافت کند، اما این را هم در نظر داشته باشد که وجود برخی مواد تغذیه‌ای در شیر او به تغذیه‌ی خود او وابسته است مانند انواع ویتامین‌ها و ید که دریافت کم آنها توسط مادر منجر به کمبود آنها در بدن شیرخوار و حتی بروز عوارض می‌شود لذا چنانچه مادر دریافت کافی ندارد، استفاده ناچیز از منابع حیوانی و یا رژیم گیاه خواری دارد و یا از قبل دچار مشکلات تغذیه‌ای، کمبود ویتامین و … بوده لازم است تحت نظر پزشک و یا مشاورین شیردهی مجرب، از مکمل‌های غذایی مناسب استفاده کند.

توصیه‌های روزه داری برای دوران شیردهی

عضو انجمن علمی ترویج تغذیه با شیر مادر ایران اظهار داشت: در بحث طبخ مواد غذایی توصیه می‌شود که افراد برنج را به صورت کته یا دمی پخته و به همراه حبوبات مصرف کنند، همچنین روزانه از سبزی استفاده کنند، زیرا سبزی‌ها، هضم و جذب مواد نشاسته‌ای را کمی طولانی‌تر کرده پس، قند خون را مدت زمان طولانی‌تری ثابت و پایدار نگه می‌دارند بنابراین مادر در طول روز کمتر احساس ضعف خواهد کرد.

مظلوم خاطر نشان کرد: مادران شیرده که می‌خواهند روزه بگیرند بدانند که هر مادر شیرده به طور معمول نیاز به دریافت انرژی روزانه حداکثر ۴۰۰ کیلوکالری بیشتر از قبل بارداری خود دارند که در زمان روزه داری توصیه می‌شود نیاز خود را به صورت تقسیم شده در وعده سحری، افطار و فاصله بین افطار و سحر دریافت کرده و البته دقت کنند دچار پرخوری نشوند؛ ضمن اینکه مجدداً تاکید می‌شود سلامت شیرخوار در اولویت بوده لذا مراقب میزان تولید شیر خود باشند.