برندگان و بازندگان بورس تهران در سال ۱۴۰۳+ نمودار

اقتصاد۲۴- سال ۱۴۰۳ برای بورس تهران سالی پر از نوسانات و تحولات بوده است. شاخص کل که نشان‌دهنده عملکرد کلی بازار است، بیشتر تحت تأثیر شرکت‌های بزرگ و شاخص‌ساز قرار دارد، در حالی که شاخص هم‌وزن تأکیدی یکسان بر تمامی شرکت‌های بازار دارد و بررسی آن می‌تواند نشان دهد که روند رشد بازار به طور متوازن بوده است یا بازار بیشتر تحت تأثیر نماد‌های سنگین است.

در ابتدای سال ۱۴۰۳، شاخص کل بورس تهران در حدود ۲ میلیون و ۲۳۰ هزار واحدی قرار داشت. طی ماه‌های اولیه، نوسانات صعودی را آغاز کرد، اما با سانحه بالگرد رئیس جمهور و تشدید تنش‌های خاورمیانه بورس تهران تا انتهای مهر ماه شاهد افت قیمت‌ها بود، اما در اواسط پاییز شاهد یک روند صعودی قابل توجه بودیم که شاخص کل را به نزدیکی سطح ۳ میلیون واحدی رساند. این افزایش عمدتاً ناشی از ورود نقدینگی جدید، افزایش قیمت کامودیتی‌ها در بازار‌های جهانی، رشد نرخ طلا و ارز در بازار‌های موازی و تغییرات مثبت در سیاست‌های اقتصادی کشور بود. با این حال، در مقاطعی از سال شاخص کل کاهش یافت که عمدتاً به دلیل خروج نقدینگی، تصمیمات دولت در حوزه مالیات و کنترل نقدینگی، و نوسانات نرخ ارز بوده است.

یکی از بالاترین نقاط شاخص کل در سال ۱۴۰۳ حوالی پاییز اتفاق افتاد، جایی که به حدود ۲ میلیون و ۹۴۵ هزار واحدی رسید. اما پس از آن، اصلاحاتی در بازار رخ داد و بخشی از سود‌های کسب‌شده توسط سرمایه‌گذاران محقق شد. در ماه‌های آخر سال، بازار دوباره تلاش کرد که رشد کند، اما در برخی مقاطع با فشار فروش مواجه شد که مانع از بازگشت سریع شاخص به سقف قبلی گردید.

چرا شاخص هم‌وزن کمتر از شاخص کل رشد کرد؟

شاخص هم‌وزن، که عملکرد کلیه شرکت‌ها را بدون در نظر گرفتن اندازه آنها به طور برابر محاسبه می‌کند، روند متفاوتی را طی کرده است. در آغاز سال، شاخص هم‌وزن در حدود ۷۵۸ هزار واحدی بود و برخلاف شاخص کل که رشد سریع‌تری داشت، این شاخص در بازه‌های زمانی مختلف رشد ملایم‌تری را نشان داد. این موضوع نشان می‌دهد که شرکت‌های بزرگ و شاخص‌ساز در رشد کلی بازار نقش پررنگ‌تری داشته‌اند و بسیاری از شرکت‌های کوچک‌تر نتوانسته‌اند به همان نسبت رشد کنند.

بالاترین مقدار شاخص هم‌وزن در اواخر دی‌ماه ثبت شد که به بیش از ۹۱۰ هزار واحد رسید، اما پس از آن بازار وارد یک فاز اصلاحی شد و دوباره کاهش یافت. این کاهش به دلیل خروج نقدینگی از سهام کوچک‌تر و افزایش تمایل سرمایه‌گذاران به شرکت‌های بزرگ و بنیادی بوده است. در برخی مقاطع از سال، شاخص هم‌وزن نسبت به شاخص کل عملکرد ضعیف‌تری داشته که نشان‌دهنده ورود سرمایه‌گذاران به سمت صنایع بزرگ‌تر بوده است.

رشد بازار سهام متوازن بوده است؟

در بسیاری از مواقع، شاخص کل و شاخص هم‌وزن روندی هماهنگ دارند، اما در سال ۱۴۰۳ تفاوت‌هایی بین این دو شاخص مشاهده شده است. شاخص کل در مقاطعی رشد بسیار سریعی داشته، در حالی که شاخص هم‌وزن افزایش آهسته‌تری را نشان داده است. این نشان‌دهنده این موضوع است که بیشتر رشد بازار به دلیل افزایش قیمت سهام شرکت‌های بزرگ بوده و شرکت‌های کوچک‌تر در این رشد سهم کمتری داشته‌اند. این اختلاف در عملکرد شاخص‌ها معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که نقدینگی به سمت سهام بزرگ‌تر حرکت می‌کند و سهام کوچک‌تر با استقبال کمتری مواجه می‌شوند. همچنین، این امر می‌تواند بیانگر این باشد که سرمایه‌گذاران تمایل بیشتری به شرکت‌های بنیادی و دارای پشتوانه قوی به نسبت شرکت‌های کوچک‌تر و پرریسک‌تر داشته‌اند.