حمله بی‌سابقه اسراییل به قلب دمشق و اوج‌گیری تنش‌ها در سویدا/ آیا سوریه گرفتار فاز جدیدی از مداخله نظامی می‌شود؟

اقتصاد۲۴-  در پي هشدارهاي صريح اسراييل به دولت سوريه درخصوص درگيري‌هاي خونين در شهر سويدا، ارتش اسراييل بامداد چهارشنبه ساختمان وزارت دفاع سوريه و نزديكي كاخ رياست‌جمهوري در دمشق را هدف حملاتش قرار داد. اين حملات نمادين اما بي‌سابقه در قلب پايتخت سوريه، نشانه‌اي از تشديد تنش‌ها در جنوب شام دارد و نشان مي‌دهد اين سرزمين به ميدان جديد رويارويي قدرت‌هاي منطقه‌اي تبديل شده است.

در همين راستا يسرائيل كاتس، وزير دفاع اسراييل در بيانيه‌اي مدعي شد كه ارتش اين بازيگر ورودي ساختمان وزارت دفاع سوريه در دمشق را هدف قرار داده است. اين حملات تنها چند ساعت پس از تهديد تل‌آويو به اقدام نظامي در صورت عدم عقب‌نشيني نيروهاي دولتي سوريه از سويدا صورت گرفت. سويدا، شهري با اكثريت جمعيت دروزي، در روزهاي اخير صحنه درگيري‌هاي شديد ميان نيروهاي ارتش سوريه و گروه‌هاي مسلح دروزي بوده است. اسراييل، دروزي‌ها را به عنوان متحدان بالقوه خود در سوريه مي‌داند و مدعي است براي محافظت از آنان مداخله كرده است.

آتش بس شکست خورد

خط مقدم جديد در مرز اسراييل و سوريه

تحولات ميداني باعث تحركات گسترده در مرز اسراييل و سوريه شده است. شمار زيادي از دروزي‌هاي اسراييلي در حمايت از هم‌تباران خود به مرز رفته‌اند؛ برخي حتي وارد خاك سوريه شده‌اند. ارتش اسراييل اعلام كرد ده‌ها نفر را در حال عبور غيرقانوني از مرز شناسايي كرده است. در واكنش، بنيامين نتانياهو از دروزي‌هاي اسراييل خواست از عبور از مرز خودداري كنند.

بیشتر بخوانید: واکنش جولانی به حملات اسرائیل به سویدا

او مدعي شد: «ممكن است ربوده شويد و تلاش‌هاي ارتش را خدشه‌دار كنيد. لطفا به خانه‌هاي خود بازگرديد.» در كنار حمله به دمشق، حملات هوايي اسراييل به منطقه سويدا ادامه دارد. ارتش اسراييل در دو نوبت، بامداد چهارشنبه و ساعاتي بعد اهدافي شامل تانك، راكت‌انداز، خودروهاي مجهز به تيربار و كاروان‌هاي تسليحاتي را هدف قرار داد. اسراييل مدعي است اين تجهيزات در حال حركت به ‌سمت سويدا بودند. يسرائيل كاتس پيش از حملات مدعي شده بود كه در صورت عدم عقب‌نشيني نيروهاي دولتي سوريه از سويدا، اسراييل پاسخ نظامي خواهد داد.  او تصريح كرد: «همان‌طور كه هشدار داده بوديم، اسراييل در قبال دروزي‌هاي سوريه بي‌تفاوت نخواهد بود و سياست خلع‌سلاح منطقه را اجرا خواهد كرد.»

رويكرد اسراييل:  هژموني نظامي يا دفاع انساني؟

در همين راستا راب گايست پينفولد، استاد امنيت بين‌الملل در كالج كينگ لندن، به الجزيره گفت: «اين حملات فعلا نمايشي هستند. اسراييل به مناطق باز اطراف آكادمي نظامي سوريه حمله كرده و هدفش تخريب كامل يا ايجاد تلفات بالا است.» 

او هشدار داد كه همانند حملات اوليه اسراييل به سويدا كه نمايشي آغاز شد و بعدها تلفات بي‌سابقه‌اي در پي داشت، حمله به دمشق ممكن است آغاز يك روند خطرناك باشد.  به گفته اين كارشناس «ما به سرعت به مرحله‌اي نزديك مي‌شويم كه اسراييل دست به حملاتي طولاني‌تر، مستقيم‌تر و ويرانگرتر در خاك سوريه بزند.»  به نوشته سي‌ان‌ان، خشونت‌ها در سويدا ابتدا با آدم‌ربايي‌ها و درگيري ميان قبايل سني بدوي و شبه‌نظاميان دروزي شعله‌ور شد. طبق گزارش‌ها، ربايش يك تاجر دروزي در روز جمعه گذشته، جرقه‌ درگيري‌ها را زد. برخي منابع مي‌گويند انتشار تصاوير خشونت‌بار از قتل و شكنجه، فضاي شهر را تحت تاثير قرار داده است. سامي عقيل، تحليلگر امور سوريه، به الجزيره گفت كه ناكامي دولت جديد سوريه در ارايه يك مدل سياسي فراگير، عامل اصلي نارضايتي‌هاست. به گفته او «دولت هنوز نتوانسته ساختاري واقعي و ملموس از مشاركت اقليت‌ها و تقسيم قدرت را روي زمين پياده كند.»

در طول جنگ داخلي سوريه، دروزي‌ها نيروي نظامي مستقل خود را شكل دادند و اكنون در مرحله پسا اسد، بر سر ادغام با دولت جديد دچار اختلاف شده‌اند. درگيري‌هاي آوريل و مه گذشته نيز ده‌ها كشته بر جاي گذاشت و رهبران مذهبي و محلي تلاش كرده بودند با توافق‌نامه‌هايي تنش را كاهش دهند.

اسراييل و دروزي‌ها: اتحاد تاكتيكي يا مداخله هدفمند؟

پينفولد بر اين باور است كه اسراييل در هفته‌هاي اخير همكاري نزديكي با شيخ حكمت الحجري، يكي از رهبران بانفوذ دروزي‌ها، داشته است. الحجري و پيروانش با تصرف ساختمان‌هاي دولتي در سويدا، عملا آغازگر بحران اخير بوده‌اند.  او افزود: «اسراييل زماني وارد عمل شد كه نيروهاي شيخ حكمت به مراكز حكومتي حمله كردند. اين نشان مي‌دهد اسراييل نه‌ تنها در حال محافظت از دروزي‌ها، بلكه به ‌دنبال حفظ هژموني نظامي خود در سوريه است.»