احتمال جنگ دوباره ایران و اسرائیل چقدر است؟

اقتصاد۲۴- محتمل‌ترین سناریو، تشدید فشار‌های دیپلماتیک و اقتصادی است که ممکن است به مذاکرات محدود منجر شود. درگیری نظامی جدید یا جنگ منطقه‌ای به دلیل هزینه‌های بالا و محکومیت جهانی، کم‌تر محتمل است. توافق امنیتی جامع، بهترین راه برای ثبات بلندمدت است، اما در حال حاضر دور از دسترس به نظر می‌رسد.

درباره احتمال حمله ایران و اسرائیل و شروع مجدد جنگ شایعات فراوانی در فضای مجازی به گوش می‌رسد.

لطفا به این شایعات توجه نکرده و آرامش خود را حفظ کنید.

سناریو‌های احتمالی

تورج اتابکی، پژوهشگر دانشگاه لیدن، سه سناریو برای خاورمیانه پس از جنگ ۱۲ روزه مطرح کرده است:

۱- آتش‌بس موقت با دخالت قدرت‌های بزرگ و منطقه‌ای، که احتمالاً پایدار نخواهد بود.

۲- تضعیف دولت ایران از درون و پذیرش مذاکره با اسرائیل، که به تغییرات سیاسی در ایران منجر می‌شود.

۳- تشدید درگیری‌ها و موج دوم حملات نظامی، که غرب از آن اجتناب می‌کند.

در همین رابطه اندیشکده چتم هاوس می‌نویسد که جنگ ۱۲ روزه نشان داد که تضاد ایران و غرب نه صرفاً بر سر برنامه هسته‌ای، بلکه بر سر نظم امنیتی خاورمیانه است. تنها راه ثبات پایدار، توافق امنیتی جامع بین ایران و غرب است.

ولی نصر تأکید می‌کند که اسرائیل به دنبال تغییر موازنه قدرت در منطقه است، اما واکنش مردم ایران و انزوای بین‌المللی اسرائیل پس از جنگ، این هدف را دشوار کرده است.

المیادین نیز گزارش می‌دهد که جنگ ۱۲ روزه انزوای اسرائیل را در منطقه افزایش داد، زیرا بیش از ۱۲۰ کشور حملات به ایران را محکوم کردند. این امر می‌تواند به تقویت محور مقاومت (ایران، یمن، لبنان) منجر شود.

یاز اکو نیز می‌نویسد که آتش‌بس کنونی شکننده است و ایران ممکن است با انسداد تنگه هرمز یا حملات به منافع نفتی منطقه، به فشار‌های غرب پاسخ دهد. این سناریو می‌تواند به جنگ منطقه‌ای منجر شود.

 بیشتر بخوانید: ماجرای نفوذ و نیمروز؛ جاسوسان موساد در ایران تا کجا رخنه کرده و به کدام اطلاعات حیاتی و سری دسترسی دارند؟

جمع‌بندی و دسته‌بندی سناریو‌های محتمل بر اساس تحلیل منابع بین‌المللی، سناریو‌های زیر برای آینده روابط ایران، غرب، و اسرائیل پس از جنگ ۱۲ روزه و در چارچوب اسنپ‌بک و مذاکرات هسته‌ای محتمل هستند. این سناریو‌ها بر اساس احتمال وقوع و اولویت دسته‌بندی شده‌اند:

۱. تشدید فشار‌های دیپلماتیک و اقتصادی (اولویت بالا): اروپا با فعال‌سازی اسنپ‌بک و آمریکا با تشدید تحریم‌ها، فشار‌ها را برای وادار کردن ایران به مذاکره افزایش می‌دهند. ایران ممکن است با کاهش همکاری با آژانس یا افزایش غنی‌سازی پاسخ دهد، اما به دلیل فشار‌های اقتصادی، به مذاکراتی محدود تن دهد. گزارش وال‌استریت ژورنال و یورونیوز نشان‌دهنده عزم اروپا برای اسنپ‌بک است. ایران نیز به خروج از NPT تهدید کرده است.

۲. آتش‌بس پایدار و مذاکرات محدود (اولویت متوسط): ایران و آمریکا احتمالاً با میانجی‌گری عمان به توافقی موقت برای آتش‌بس پایدار و کاهش تنش‌ها می‌رسند. این توافق محدودیت‌هایی بر غنی‌سازی ایران و لغو بخشی از تحریم‌ها را شامل می‌شود، اما به اندازه برجام جامع نیست.

۳. درگیری نظامی محدود (اولویت پایین): اسرائیل با حمایت احتمالی آمریکا، حملات محدودی به تأسیسات ایران انجام می‌دهد، اما ایران با حملات موشکی و پهپادی پاسخ می‌دهد. این سناریو به دلیل هزینه‌های بالای جنگ تمام‌عیار و انزوای اسرائیل، کمتر محتمل است. اکسیوس و بی‌بی‌سی به آمادگی اسرائیل برای حملات جدید اشاره دارند، اما محکومیت جهانی حملات قبلی، احتمال آن را کاهش می‌دهد.

۴. جنگ منطقه‌ای فراگیر (اولویت بسیار پایین): تشدید تنش‌ها به انسداد تنگه هرمز یا حملات به منافع نفتی منطقه منجر می‌شود، که می‌تواند به درگیری گسترده با دخالت قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی بینجامد. یاز اکو این سناریو را مطرح کرده، اما به دلیل پیامد‌های فاجعه‌بار، هم ایران و هم غرب از آن اجتناب می‌کنند.