
اقتصاد۲۴ ـ در دنیای ارزهای دیجیتال، اصطلاح «نهنگ» به افرادی یا نهادهایی گفته میشود که حجم بسیار بالایی از یک یا چند رمزارز را در اختیار دارند. این واژه به دلیل شباهت رفتاری انتخاب شده است؛ همانطور که نهنگها بزرگترین موجودات در اقیانوس هستند و میتوانند جریان آب را تغییر دهند، نهنگهای دنیای رمزارز هم با جابجایی داراییهای خود قادرند تغییرات بزرگی در بازار ایجاد کنند.
معمولاً کسی که بیش از ۱۰۰۰ بیتکوین یا مقادیر کلانی از سایر رمزارزها را نگهداری میکند، در دسته نهنگها قرار میگیرد. البته تعریف دقیق و مرز مشخصی وجود ندارد، اما ملاک اصلی، توانایی تأثیرگذاری مستقیم روی روند بازار است.
بازار رمزارزها برخلاف بازارهای سنتی، کوچکتر و پرنوسانتر است. همین موضوع باعث میشود حرکت سرمایههای کلان به سرعت روی قیمتها تأثیر بگذارد. زمانی که نهنگها اقدام به خرید گسترده کنند، تقاضا بالا میرود و قیمت ارز رشد میکند. برعکس، فروش سنگین توسط آنها میتواند موجب سقوط ناگهانی قیمت شود.
یکی از رفتارهای رایج نهنگها، تقسیم خرید یا فروش به چند مرحله برای کنترل هیجان بازار است. به عنوان مثال، نهنگها ممکن است به جای فروش یکباره هزاران بیتکوین، آن را در بخشهای کوچکتر عرضه کنند تا از ریزش شدید قیمت جلوگیری شود یا حتی از نوسان ایجاد شده سود ببرند.
نهنگهای ارز دیجیتال لزوماً اشخاص حقیقی نیستند؛ آنها میتوانند نهادهای مالی، صرافیها، صندوقهای سرمایهگذاری یا حتی دولتها باشند. برخی از مهمترین دستههای نهنگها عبارتند از:
سرمایهگذاران اولیه: افرادی که در سالهای ابتدایی عرضه بیتکوین یا رمزارزهای دیگر حجم زیادی خریداری کرده و آنها را نگه داشتهاند.
صرافیهای بزرگ: صرافیهایی مثل بایننس یا کوینبیس بخش قابل توجهی از دارایی مشتریان را در کیف پولهای سرد ذخیره میکنند و در عمل به نهنگ تبدیل شدهاند.
شرکتهای سرمایهگذاری و موسسات مالی: برخی از کمپانیها مانند MicroStrategy یا تسلا با خرید انبوه بیتکوین به نهنگهای شناختهشده تبدیل شدهاند.
بیشتر بخوانید: چگونه روند صعودی و نزولی در بازار رمزارزها را تشخیص دهیم؟
دولتها: کشورهایی مثل السالوادور که به طور رسمی بیتکوین خریداری کردهاند، میتوانند به عنوان نهنگ شناخته شوند.
وجود نهنگها همواره یکی از دلایل اصلی نوسانات شدید بازار رمزارزها محسوب میشود. به عنوان مثال، وقتی یک کیف پول ناشناخته مقدار زیادی بیتکوین را به صرافی منتقل میکند، این حرکت به عنوان سیگنال احتمالی فروش سنگین تعبیر میشود و بسیاری از معاملهگران خرد را به واکنش سریع وادار میکند.
از سوی دیگر، خرید گسترده و انتقال دارایی به کیف پولهای سرد نشانهای از تمایل به نگهداری بلندمدت است و میتواند اعتماد سرمایهگذاران را افزایش دهد. این رفتارها نشان میدهد که نهنگها با یک تراکنش ساده قادرند احساسات بازار را تحت تأثیر قرار دهند.
فعالیت نهنگها به دلیل ماهیت شفاف بلاکچین قابل ردیابی است. ابزارهای تحلیلی مانند Whale Alert تراکنشهای بزرگ را به صورت لحظهای گزارش میدهند. معاملهگران حرفهای با دنبال کردن این دادهها تلاش میکنند جهت احتمالی بازار را پیشبینی کنند.
ردیابی فعالیت نهنگها شامل بررسی ورود و خروج دارایی از صرافیها، تغییرات موجودی کیف پولهای بزرگ و الگوهای تراکنش است. به عنوان مثال، افزایش شدید و ناگهانی واریز به صرافیها میتواند نشانهای از فشار فروش احتمالی باشد، در حالی که خروج انبوه دارایی از صرافیها نشانهای از انباشت و نگهداری است.
نهنگها در بسیاری از مواقع بر احساسات و تصمیمات سرمایهگذاران خرد تأثیر مستقیم میگذارند. وقتی قیمتها به سرعت سقوط میکند، بسیاری از افراد عادی دچار ترس میشوند و دارایی خود را میفروشند، در حالی که این همان فرصتی است که نهنگها از آن برای خرید ارزانتر استفاده میکنند.
از این جهت برخی منتقدان معتقدند نهنگها عملاً «بازیگردان» بازار هستند و معاملهگران کوچک تنها دنبالهرو تصمیمات آنها خواهند بود. البته آگاهی از این رفتارها میتواند به سرمایهگذاران خرد کمک کند تا استراتژیهای هوشمندانهتری انتخاب کنند و گرفتار هیجانات نشوند.
یکی از موضوعات بحثبرانگیز در حوزه رمزارزها، احتمال دستکاری قیمت توسط نهنگهاست. اگرچه بلاکچین شفافیت بالایی دارد، اما تمرکز دارایی در دست عدهای محدود میتواند باعث شود آنها با هماهنگی یا حتی به صورت فردی قیمتها را در جهت دلخواه خود تغییر دهند.
نمونهای از این موضوع زمانی است که نهنگها با فروش گسترده باعث ریزش بازار میشوند و پس از افت شدید، همان دارایی را با قیمت پایینتر جمعآوری میکنند. این چرخه موجب زیان بسیاری از سرمایهگذاران خرد میشود و به سود نهنگها میانجامد.