چگونه حباب صندوق طلا را محاسبه کنیم؟

اقتصاد۲۴- حباب صندوق طلا یکی از مفاهیمی است که سرمایه‌گذاران هنگام ورود به بازار صندوق‌های مبتنی بر طلا باید به آن توجه کنند. همان‌طور که طلا و سکه در بازار آزاد دارای حباب قیمتی هستند، صندوق‌های طلا نیز از این قاعده مستثنی نیستند. در واقع، اختلاف میان ارزش ذاتی یک صندوق و قیمتی که در بازار برای آن معامله می‌شود، همان حبابی است که می‌تواند بر بازدهی سرمایه‌گذار اثر بگذارد. شناخت انواع حباب و نحوه محاسبه آن، به تصمیم‌گیری بهتر سرمایه‌گذاران کمک می‌کند.

مفهوم حباب صندوق طلا

صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا، ابزار‌هایی هستند که دارایی خود را عمدتاً در اوراق مبتنی بر طلا مانند گواهی سپرده طلا، شمش طلا، قرارداد‌های آتی و بخشی نیز در اوراق با درآمد ثابت یا سپرده‌های بانکی قرار می‌دهند. زمانی که عرضه و تقاضا در این صندوق‌ها متعادل نباشد، قیمت صدور و ابطال واحد‌های صندوق با قیمت بازاری آن متفاوت می‌شود. این فاصله قیمتی، همان حباب صندوق طلاست.

حباب صندوق طلا چه زمانی ایجاد می‌شود؟

وقتی انتظارات تورمی افزایش پیدا می‌کند یا تقاضا برای خرید طلا در جامعه بالا می‌رود، سرمایه‌گذاران به سمت صندوق‌های طلا هجوم می‌برند. در چنین شرایطی خریداران حاضرند واحد‌های صندوق را بالاتر از ارزش واقعی آن خریداری کنند و همین موضوع به شکل‌گیری حباب منجر می‌شود. معمولاً میزان حباب صندوق‌های طلا در ایران بین ۳ تا ۱۷ درصد متغیر است و این عدد می‌تواند بسته به ترکیب دارایی صندوق تغییر کند.

ترکیب دارایی صندوق‌های طلا

برای درک بهتر میزان حباب، بررسی ترکیب دارایی صندوق اهمیت زیادی دارد. صندوق‌های طلا معمولاً دارایی خود را در شمش طلا، طلای فیزیکی، گواهی سپرده طلا و بخشی در اوراق دولتی سرمایه‌گذاری می‌کنند. اگر سهم شمش در پرتفوی صندوق بیشتر باشد، میزان حباب کاهش می‌یابد. اطلاعات دقیق ترکیب دارایی هر صندوق نیز به صورت ماهانه در سامانه کدال منتشر می‌شود.

انواع حباب صندوق سرمایه‌گذاری طلا

به طور کلی، سه نوع حباب برای صندوق‌های طلا تعریف می‌شود.

حباب ذاتی زمانی مطرح است که خود دارایی‌های پایه صندوق دارای حباب باشند. مثلاً اگر سکه در بازار آزاد بالاتر از ارزش واقعی معامله شود، این حباب به صورت غیرمستقیم در صندوق هم دیده می‌شود.

بیشتر بخوانید: آیا سرمایه گذاری در صندوق طلا بهتر است یا خرید طلای فیزیکی؟

حباب اسمی ناشی از اختلاف بین قیمت پایانی صندوق در بازار و ارزش خالص دارایی‌ها (NAV) است.

حباب واقعی نیز حاصل جمع این دو است و نشان می‌دهد صندوق تا چه حد بالاتر از ارزش واقعی خود معامله می‌شود.

محاسبه حباب اسمی صندوق طلا

برای محاسبه حباب اسمی، کافی است به سایت tsetmc مراجعه کرده و نماد صندوق مورد نظر را جست‌و‌جو کنید. در صفحه معاملاتی، قیمت پایانی و NAV درج شده است. اگر قیمت پایانی از NAV بیشتر باشد، صندوق دارای حباب مثبت است و اگر کمتر باشد، در واقع زیر ارزش ذاتی معامله می‌شود. فرمول درصد حباب به این شکل است:

(قیمت پایانی – NAV) ÷ NAV × ۱۰۰

این عدد مثبت یا منفی بودن حباب را به صورت درصد نشان می‌دهد.

محاسبه حباب ذاتی صندوق طلا

حباب ذاتی به حباب دارایی‌های پایه صندوق وابسته است. اگر در ترکیب دارایی صندوق، بخشی شمش و بخشی سکه وجود داشته باشد، باید حباب هر کدام به نسبت سهمشان محاسبه شود. فرمول کلی به این صورت است:

(حباب شمش × درصد شمش) + (حباب سکه × درصد سکه) = حباب ذاتی

نتیجه این محاسبه نشان می‌دهد که خود دارایی‌های موجود در پرتفوی تا چه حد بالاتر از ارزش واقعی معامله می‌شوند.

چرا بررسی روزانه حباب صندوق طلا اهمیت دارد؟

سرمایه‌گذاران کوتاه‌مدت معمولاً به دنبال صندوق‌هایی هستند که حباب کمتری داشته باشند. به همین دلیل، بررسی روزانه حباب کمک می‌کند تا تصمیمات معاملاتی دقیق‌تر اتخاذ شود. از سوی دیگر، اگر حباب صندوق به سطوح بالایی مثل ۳۰ درصد برسد، احتمال افت قیمت یا اصلاح بازار وجود دارد و در چنین شرایطی ورود به صندوق منطقی نیست.

نقش کد رزرو در صندوق‌های طلا

یکی از ابزار‌هایی که می‌تواند وضعیت عرضه و تقاضا در صندوق را نشان دهد، کد رزرو است. این کد در مواقعی که فشار فروش زیاد می‌شود، واحد‌های صندوق را ابطال می‌کند و در زمان افزایش تقاضا اقدام به صدور می‌نماید. بررسی بخش «دارندگان» در سایت tsetmc به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا از تحرکات کد رزرو آگاه شوند و تصمیم دقیق‌تری بگیرند.

سرمایه‌گذاری در صندوق‌های طلا

در حال حاضر ۱۳ صندوق طلا در بورس فعالیت می‌کنند که همه آنها به صورت ETF قابل معامله هستند. حداقل مبلغ سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها حدود ۵۰۰ هزار تومان است و معاملات آنها در روز‌های کاری از ساعت ۱۱:۳۰ تا ۱۵ انجام می‌شود. بهترین صندوق‌ها معمولاً آنهایی هستند که دارایی بیشتری روی شمش طلا متمرکز کرده‌اند، زیرا سکه و طلای فیزیکی به دلیل حباب بالاتر، ریسک بیشتری دارند.