پشت‌پرده ادامه حضور کارگران افغان در شهرداری تهران

اقتصاد۲۴- در حالی‌که شهرداری تهران از «استخدام بیش از هزار پاکبان ایرانی» و «حذف نیرو‌های غیرمجاز خارجی» خبر داده، مشاهدات میدانی از مناطق شمالی شهر نشان می‌دهد هنوز تعداد زیادی کارگر افغان بدون مجوز مشغول به کارند.

این در حالی است که شماری از پاکبانان ایرانی که سابقه‌کار دارند از سه ماه معوقه حقوق و بی‌پاسخ‌ماندن اعتراض‌هایشان می‌گویند.

ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران، در گفت‌و‌گو با اقتصادنیوز تأکید می‌کند که «اگر کارگران افغان یک‌باره کنار گذاشته می‌شدند، شهر دچار بحران در نظافت می‌شد» و می‌گوید شورای شهر نظارت دارد، اما مشکلات پیمانکاران، پرداخت‌های معوق و ضعف در جایگزینی نیرو‌های ایرانی همچنان پابرجاست.

مشروح گفتگوی ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران را بخوانید:

آقای امانی! شهرداری اعلام کرده بیش از هزار پاکبان ایرانی جایگزین نیرو‌های غیرمجاز شده‌اند، اما گزارش‌های میدانی ما در اقتصادنیوز نشان می‌دهد هنوز کارگران افغان در برخی مناطق فعال‌اند و کارگران ایرانی هم چندان تمایلی به کار پاکبانی نشان نداده‌اند، نظر و اطلاعات شما درباره این موضوع چیست؟

واقعیت این است که من به‌صورت اجرایی و ریز در جریان جزئیات نیستم که بخواهم دقیق بگویم چه اتفاقی افتاده؛ این را باید از معاون خدمات شهری یا مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری پرسید. اما آنچه من می‌دانم و در محله گردی‌هایم از گفت‌و‌گو با مردم و مدیران رده‌پایین متوجه شده‌ام این است که اگر قرار بود همه کارگران افغان بروند، قطعاً نظافت و جمع‌آوری زباله‌ی شهر دچار اختلال جدی می‌شد.

در همان تذکری هم که قبلاً دادم گفتم هنوز کارگران افغان در سیستم حضور دارند. در برخی نواحی کم‌تر و در برخی بیشتر. پیمانکار‌ها متفاوت‌اند، اما تا جایی که اطلاع دارم، شهرداری از فراجا مهلتی گرفته تا بتواند به‌تدریج جایگزینی نیرو‌های ایرانی را انجام دهد.

اگر این جایگزینی ناگهانی اتفاق می‌افتاد، هم شهر به‌هم می‌ریخت، هم مردم ناراضی می‌شدند. به نظرم هیچ نهادی ـ نه شهرداری، نه استانداری و نه فراجا ـ به چنین وضعی رضایت ندارد. بله، تعداد اندکی کارگر ایرانی آمده‌اند، اما هنوز فاصله‌ی زیادی با عدد هزار نفری که گفته شده وجود دارد.

کارگر ایرانی اگر پول نگیرد می‌رود

یکی از گلایه‌های جدی کارگران، معوق‌ماندن حقوق است. برخی از پاکبانان گفته‌اند سه ماه است حقوق نگرفته‌اند. چرا این مشکل تکرار می‌شود؟

بله، گزارش‌هایی دارم که تأیید می‌کند بعضی از کارگران، چه ایرانی و چه افغان، سه ماه است حقوق نگرفته‌اند. فرقی نمی‌کند رقم حقوق ۲۵ میلیون باشد یا ۱۵ میلیون؛ وقتی به‌موقع پرداخت نشود، کارگر ایرانی نمی‌ماند. کارگر افغان به‌دلیل شرایط خاصش مجبور است بماند، اما کارگر ایرانی اگر پول نگیرد، می‌رود. این واقعیت است. من شخصاً این موضوع را پیگیری می‌کنم.

نظارت شورا برقرار است، اما پاسخ‌گویی ناقص مانده

شورای شهر دقیقاً چه نقشی در نظارت بر عملکرد پیمانکاران و وضعیت حقوق کارگران دارد؟ چرا با وجود این سازوکار، باز هم تخلف و تأخیر تکرار می‌شود؟

شورای شهر در همه شهرها، از جمله تهران، نهاد ناظر است. در این حوزه، کمیسیون محیط زیست و سلامت مسئول مستقیم نظارت بر عملکرد شهرداری در خدمات شهری است؛ از رفت‌وروب تا فضای سبز.

بیشتر بخوانید:عکس/ بنر جالب شهرداری تهران برای محمد کاسبی

اعضای این کمیسیون موظف‌اند پیگیری کنند، گزارش بخواهند و در صورت نیاز تذکر بدهند. من خودم چند بار در صحن شورا از معاون خدمات شهری خواستم که به شورا بیاید و درباره مشکلات حوزه‌ی خدمات شهری و برنامه‌هایش توضیح دهد. متأسفانه یا تمایلی از سوی آن دوستان نبوده یا هنوز این حضور اتفاق نیفتاده.

علاوه بر این، ما به‌صورت میدانی هم نظارت می‌کنیم. هر عضو شورا می‌تواند در محل سرکشی کند و گزارش بدهد. من عضو کمیسیون برنامه و بودجه هستم، اما نظارت بر این مسائل را وظیفه خودم می‌دانم.

جایگزینی نیروی افغان به ایرانی زمان‌بر است

چه نهادی مسئول جایگزینی نیرو‌های غیرمجاز است؟ چرا هنوز اتباع افغان در سیستم باقی‌اند؟

مسئولیت قانونی با وزارت کشور، استانداری و فراجا است. اما با توجه به اینکه جایگزینی فوری نیرو‌های افغان با کارگران ایرانی ممکن نیست، فراجا به شهرداری مجوز موقت داده است. یعنی زمانی مشخص کرده‌اند تا در آن بازه، نیرو‌های ایرانی به‌تدریج جایگزین شوند.

حالا شهرداری باید از طریق شرکت‌های پیمانکار پیگیری کند که نیروی ایرانی را جذب و وارد سیستم کند؛ البته به شرط اینکه همان وعده‌هایی که در مورد حقوق و مزایا داده بودند واقعاً اجرا شود.

ضرورت پرداخت مستقیم حقوق به حساب کارگران

ما در دوره سوم و چهارم شورا، در زمان مدیریت آقای قالیباف، سیستم مشخصی داشتیم؛ هفتاد درصد صورت‌وضعیت پیمانکار را می‌گرفتیم و مستقیم به حساب کارگران در بانک شهر واریز می‌کردیم. برای همه کارگران حساب بانکی باز شده بود.

الان، چون کارگران غیرمجاز افغان نمی‌توانند حساب بانکی داشته باشند، پرداخت‌ها دوباره به‌صورت دستی یا غیرشفاف انجام می‌شود. اما برای کارگران ایرانی یا افغان‌های دارای مجوز هیچ منعی نیست.

به‌نظر من تنها راه درست و قانونی این است که پرداخت‌ها مثل همان دوره، مستقیم به حساب کارگران واریز شود. اگر این سیستم دوباره برقرار شود، دیگر شاهد معوقه‌های سه‌ماهه و چهارماهه نخواهیم بود. این کار بایدپیگیری شود تا به‌صورت دائمی اجرایی شود.