پرسش‌های فاضلی خطاب به پزشکیان درباره پروژه انتقال آب به اصفهان

اقتصاد۲۴- محمد فاضلی جامعه شناس و از اعضای فعال ستاد انتخاباتی مسعود پزشکیان، نامه‌ای به رئیس جمهور منتشر کرده و از او ۱۳ درباره خط انتقال آب خلیج فارس به اصفهان پرسیده است.

او چندی پیش نیز نامه‌ای مشابه به پزشکیان درباره انتقال آب خلیج فارس منتشر کرده بود.

متن نامه به این شرح است:

جناب آقای مسعود پزشکیان

رئیس‌جمهور محترم

سلام و احترام

دیروز به دستور شما خط انتقال آب خلیج فارس به اصفهان افتتاح شد. استاندار اصفهان گفته‌اند «محور اصلی این پروژه، احیای اکوسیستم‌های تشنه استان است.» در ضمن گفته‌اند «این پروژه مسیر را برای تخصیص آب بیشتر به زیست‌بوم رودخانه، حفظ کامل حقابه‌های زیست‌محیطی تعریف شده و از همه مهم‌تر، احیای تالاب‌های پایین‌دست، به ویژه تالاب بین‌المللی گاوخونی، هموار می‌کند و این یک گشایش تاریخی در مدیریت منابع آب است.»

استاندار اصفهان فقط به تاریخی دانستن این گشایش در مدیریت منابع آب قناعت نکرده و فرموده‌اند «ما با تکیه بر دانش و اراده ایرانی، توانستیم بر مسافت طولانی بیش از ۴۰۰ کیلومتر و اختلاف ارتفاع چشمگیری فائق آییم و این دستاورد، الگویی موفق برای اجرای پروژه‌های عظیم انتقال آب در سایر مناطق خشک و نیمه‌خشک کشور است.»

جناب رئیس‌جمهور، دقت بفرمایید که در همان لحظه که این گشایش تاریخی در مدیریت منابع آب را اعلام کرده‌اند، از نمد آن کلاهی برای «اجرای پروژه‌های عظیم انتقال آب در سایر مناطق خشک و نیمه‌خشک» هم دوخته‌اند. لاجرم باید نتیجه بگیریم که این گشایش تاریخی، خوشمزه بوده است. اما من متخصصان بسیاری می‌شناسم که با ادلّه متقن به خسارت‌بار بودن این گونه پروژه‌های انتقال آب برای خزانه ملت، محیط‌زیست کشور، و سیاست‌گذاری منابع آبی شهادت می‌دهند.

من مجبورم از جنابعالی خواهش کنم از نمدمالان کلاهدوز پروژه‌های انتقال آب – مشخصاً همین پروژه که افتتاح فرمودید – توضیح بخواهید، و امر بفرمایید به چند سؤال زیر پاسخ دهند. اگر هم صلاح ندیدند که پاسخ‌ها را به اطلاع رعیت برسانند، اقلاً خودتان به عنوان رئیس‌جمهور در جریان آمار و ارقام پاسخ‌ها قرار بگیرید. 

بیشتر بخوانید: انتقال آب از خلیج فارس روی لبه تبعیض در دسترسی مردم به منابع آب

یک. کل آبی که این خط انتقال به اصفهان منتقل می‌کند، چند متر مکعب است؟

دو. مقدار آب انتقالی با چند هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری حاصل می‌شود؟

سه. هزینه عملیات انتقال (انرژی مصرفی، نگهداری و تعمیرات، و ...) سالیانه چند تومان است؟

چهار. قیمت هر متر مکعب آب انتقال‌یافته به اصفهان برای مصرف در صنایع چقدر است؟

پنج. مقدار آب انتقال‌یافته، در مقایسه با کل مصارف آب (کشاورزی، شرب و بهداشت، صنعت) حوضه آبریز زاینده‌رود، چند درصد مصارف را شامل می‌شود؟

شش. این انتقال آب، سبب افزایش مصرف آب در سراسر حوضه آبریز زاینده‌رود می‌شود یا به کاهش مصرف می‌انجامد؟

هفت. حرکت به سمت سطحی از پایداری منابع آب در حوضه آبریز زاینده‌رود، مستلزم چقدر کاهش در مصرف آب است؟

هشت. کاهش مقدار مصرف آب موضوع سؤال هفتم، مستلزم چقدر سرمایه‌گذاری و در چه بخش‌هایی است؟

نُه. سایر گزینه‌های در دسترس برای کمک به پایدارسازی منابع آب حوضه آبریز زاینده‌رود (کاهش هدررفت، بهبود کشاورزی، تصفیه و بارچرخانی، و ...) مستلزم چه مقدار هزینه بوده و این هزینه‌ها در مقایسه با هزینه‌های انتقال آب خلیج فارس، چه وضعیتی دارند؟

ده. هم‌زمان با احداث خط لوله انتقال آب خلیج فارس به اصفهان، چه مقدار در سایر فعالیت‌های ضروری برای پایدارسازی منابع آب حوضه آبریز زاینده‌رود سرمایه‌گذاری و هزینه شده است؟

یازده. اثرات محیط‌زیستی حاصل از شیرین‌سازی و نمک‌زدایی این خط انتقال بر آب خلیج فارس، و بالاخص جزایر و نواحی ساحلی متأثر از آن چگونه مدیریت شده است؟ گزارش اثرات محیط‌زیستی این خط انتقال کجاست؟ چه کسی تهیه کرده و سازوکار مدیریت تأثیرات محیط‌زیستی آن چیست؟

دوازده. هزینه سرمایه‌گذاری برای ساخت خط انتقال آب خلیج فارس به اصفهان، از کدام محل تأمین شده و به چه شرکت‌هایی پرداخت شده است؟

سیزده. فرض کنید هزینه هر متر مکعب آب انتقال‌یافته به اصفهان فقط ۱ دلار است (که هزینه‌ها بیشتر است.) حالا تصور کنید بازار آبی در حوضه آبریز زاینده‌رود بر مبنای خرید هر متر مکعب آب ۱ دلار راه‌اندازی شود که هدف از آن کاهش مصرف آب با ابزار‌های اقتصادی باشد. فکر می‌کنید چقدر آب برای فروش در این حوضه آبریز ارائه می‌شود؟ و چگونه ابزار اقتصادی می‌تواند با ترتیبات مشخصی در خدمت کاهش مصرف آب در حوضه و پایدارسازی قرار گیرد؟

جناب آقای پزشکیان، می‌نویسم که در تاریخ ثبت شود و نسل‌های بعد نگویند پدران ما آن‌قدر خِنگ بودند که نفهمیدند این لوله‌کشی‌ها نه برای آب و نه برای درمان درد آب بود. شما هم حواس‌تان باشد، برای بقیه «مناطق خشک و نیمه‌خشک» هم از این خواب‌های لوله‌ای دیده‌اند.

۱۶ آذر ۱۴۰۴

محمد فاضلی