پهپادهای ایران ۲ ساعته به اسرائیل می‌رسند؟

اقتصاد۲۴- پهپاد‌ها امروز به یکی از مؤلفه‌های اصلی و تعیین‌کننده میادین نبرد تبدیل شده‌اند که می‌توانند برتری و پیروزی نهایی در یک نبرد مستقیم را رقم بزنند.

 امروز پهپاد‌ها تا حدودی جایگزین جنگنده‌ها شده‌اند و توانسته‌اند که هزینه‌های سرسام‌آور درگیری‌های هوایی را به‌شدت کاهش دهند؛ برای مثال، در سال‌های اخیر روسیه در درگیری‌های هوایی با اوکراین بیشتر از پهپاد‌های رزمی و انتحاری استفاده کرده و همین موضوع میزان اصابت موفق و کاهش هزینه‌های نبرد‌های هوایی را برای ارتش روسیه در پی داشته است.

یکی از پهپاد‌هایی که در حدود ۴ سال گذشته نام و نشانی را در جهان برای خود کسب کرده است، پهپاد ایرانی «شاهد ۱۳۶» است؛ پهپادی که قیمت کم و اثربخشی آن، توجهات را به خود، معظوف کرده است.

پهپاد شاهد ۱۳۶ که طبق ادعای رسانه‌های خارجی، روسیه از آنها استفاده می‌کند، در جنگ اوکراین بسیار مشهور شد و ضربات متعددی را به نیرو‌های اوکراینی و هم‌پیمانان این کشور وارد کرد؛ لذا این پهپاد شایستگی‌های خود را در نبرد‌های مستقیم نشان داده است.

پهپاد شاهد ۱۳۶ با دارا بودن قیمتی حدود ۳۵ تا ۴۰ هزار دلار توانایی‌های منحصربه‌فردی برای مقابله با دشمنان دارد. وبگاه «ساینتیفیک ریسرچ» در مقاله‌ای به قلم «دانیل آمپرونا» و «الاین البوکرکه» با اشاره به توانمندی‌های پهپاد‌های کلاس شاهد می‌نویسد: پهپاد‌ها توانایی ضربه‌زدن به یک هدف با دقت و از فاصله دور را برای قدرت‌های جهان امکان‌پذیر می‌کنند.

این وبگاه با اشاره به سازوکار ساخت پهپاد «شاهد ۱۳۶» می‌افزاید: این پهپاد مفهوم حملات دوربرد و دقیق را متحول می‌کند؛ بدین معنا که عملیات‌هایی که از نظر تکنولوژیکی تا پیش از این به موشک‌ها و هواپیما‌های تاکتیکی گران‌قیمت وابسته بود، اکنون می‌توان آنها را با پهپاد‌های ارزان‌قیمت انجام داد؛ این موضوع، یک مسابقه در حوزه فناوری و دقت تسلیحات ایجاد می‌کند. تحلیلگران معتقدند که پهپاد‌های «شاهد ۱۳۶» به‌عنوان یک پهپاد ارزان‌قیمت توانسته‌اند توجه‌ها را به خود جلب کنند و ایران پس از جنگ ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۷ میلادی (دفاع مقدس هشت‌ساله) توانسته به خوبی با پهپاد‌های انتحاری رادارگریز، نیاز‌های دفاعی خود را تأمین کند.

از سوی دیگر، برخی کشور‌های جهان علی‌رغم تمسخر دستاورد‌های نظامی ایران و فوتوشاپ‌خواندن آن، روی به کپی‌برداری از دستاورد‌های نظامی کشورمان آورده‌اند؛ یکی از این دستاورد‌ها همین پهپاد «شاهد ۱۳۶» است که ایالات متحده آمریکا اقدام به کپی‌برداری از آن کرده است. پهپاد «لوکاس» نمونه مهندسی معکوس‌شده پهپاد «شاهد ۱۳۶» است که توسط ایالات متحده آمریکا و با دستور مستقیم «دونالد ترامپ» رئیس جمهور این کشور انجام شده است.

رئیس جمهور آمریکا در این زمینه می‌گوید: من به یکی از شرکت‌های آمریکایی گفتم که پهپاد‌های زیادی می‌خواهم؛ در ایران پهپاد‌های خوبی با ۳۵ هزار تا ۴۰ هزار دلار ساخته می‌شود. آن شرکت دو هفته بعد سراغم آمد و پهپادی آورد که هزینه‌اش ۴۱ میلیون دلار است. من به آنها گفتم منظورم این نبود. منظور من پهپادی بود که نهایت ۳۵ هزار تا ۴۰ هزار دلار باشد. (این پهپادها) خیلی خوب، سریع و مرگبار و وحشتناک هستند.

یکی از خصوصیات مهم پهپاد «شاهد ۱۳۶» که ظاهراً پهپاد «لوکاس» هم از آن برخوردار است، حمل سرجنگی ۴۰ تا ۵۰ کیلوگرمی است که می‌تواند خسارات قابل توجهی را در محل اصابت بر جای بگذارد. ویدئو‌های مختلفی از اصابت این پهپاد در منطقه «بئرالسبع» در جنگ ۱۲ روزه ایران و رژیم صهیونیستی و همچنین در جنگ روسیه و اوکراین (برای مثال در منطقه راهبردی زاپروژیا) منتشر شده است.

طبق گزارش برخی رسانه‌ها، «لوکاس» آزمایش‌های موفقیت‌آمیزی را پشت‌سر گذاشته و آماده تولید (انبوه) است و انتظار می‌رود که در آینده نزدیک در واحد‌های فعال ادغام شود. اگرچه این پهپاد به‌طور عمومی با نام «لوکاس» (سیستم تهاجمی رزمی بدون سرنشین کم‌هزینه) معرفی شده است، اما به نظر می‌رسد که مشتق شده از پهپاد هدف FLM ۱۳۶ (منظور همان پهپاد شاهد ایرانی است) ساخته شده است.

از نظر فنی، پهپاد «لوکاس» دارای طراحی معماری باز است که امکان استفاده از محفظه‌ها را فراهم می‌کند که می‌توانند حسگر‌های شناسایی، ماژول‌های جنگ الکترونیکی یا خرج‌های انفجاری را بسته به نیاز‌های ماموریت در خود جای دهند. این دستگاه از منابع تغذیه ۲۸ و ۱۲ ولت پشتیبانی می‌کند و شامل یک شبکه محموله است که امکان تعویض سیستم‌ها از راه دور را در طول پرواز فراهم می‌کند.

روش‌های پرتاب آن شامل استقرار از طریق کامیون است که انعطاف‌پذیری را برای عملیات میدانی بدون زیرساخت‌های تخصصی یا آموزش خدمه افزایش می‌دهد. «لوکاس» به‌عنوان یک پهپاد گروه ۳ طبقه‌بندی می‌شود؛ به این معنی که می‌تواند تا ۶۰۰ کیلوگرم وزن داشته باشد و در ارتفاع تا پنج هزار و ۵۰۰ متر فعالیت کند.

بیشتر بخوانید:فیلم/ رونمایی رسمی از پهپاد رادارگریز جدید و پرسرعت ایران

از نظر بصری، این پهپاد شباهت زیادی به «شاهد ۱۳۶» ایران با طول بال‌های مثلثی تقریباً ۲.۵ تا ۳ متر و موتور پیستونی دارد. با این حال، «لوکاس» شامل قابلیت‌هایی است که از پیکربندی‌های خاص پشتیبانی می‌کند و ادغام آن در شبکه ارتباطات سیستم‌های بدون سرنشین چند دامنه‌ای به آن اجازه می‌دهد که نه‌تنها به‌عنوان یک مهمات پرسه‌زن، بلکه به‌عنوان یک رله ارتباطی بین سیستم‌های بدون سرنشین و مراکز فرماندهی نیز عمل کند.

پهپاد‌های شاهد و نمونه مهندسی معکوس‌شده آن یعنی لوکاس بردی بیش از ۲ هزار کیلومتر دارند؛ البته ممکن است که نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بخواهد در جهت ارتقای این پهپاد راهبردی گام برداشته و برد آن را افزایش دهد؛ اما هم‌اکنون برد آن حدود دو هزار الی دو هزار و ۵۰۰ کیلومتر است؛ البته رسانه‌های غربی می‌گویند که پهپاد‌های شاهد می‌توانند از تهران تا پاریس را بی‌وقفه بپیمایند؛ اما این موضوع در میدان هنوز به بوته آزمون گذاشته نشده است.

اما نکته مهم درباره این پهپادها، بهره‌برداری و ارتقاء آنها توسط روسیه است. ارتش جمهوری فدراتیو روسیه با داشتن پهپاد‌های شاهد به دنبال آن است تا برد، سرعت و قدرت تخریب این پهپاد را افزایش دهد؛ حتی برخی گزارش منابع رسانه‌ای نشان می‌دهد که ارتش روسیه سعی می‌کند از این پهپاد ارزان‌قیمت و مناسب به‌منظور درگیری‌های هوایی نیز بهره ببرد.

«میدل‌ایست فورم» اندیشکدۀ محافظه‌کار آمریکایی هشدار داده که ارتقای پهپاد‌های سری شاهد توسط روسیه، به نگرانی تازه‌ای برای اسرائیل تبدیل شده است. گزارش رسانه‌های غربی نشان می‌دهد روسیه نسخه‌های انتحاری شاهد را با موتور توربوجت ارتقا داده و سرعت این پهپاد‌ها حالا سه برابر شده و به ۵۰۰ تا ۶۰۰ کیلومتر در ساعت می‌رسد. این سرعت بالا رهگیری را دشوارتر می‌کند.

طبق ادعای این اندیشکده، اگر فناوری این پهپاد جدید به ایران منتقل شود، پهپاد‌های پرتاب‌شده از غرب ایران می‌توانند در مدت کمتر از ۲ ساعت به شمال سرزمین‌های اشغالی برسند. تصاویر تازه‌ای از یک نسخۀ شاهد در روسیه منتشر شده که به موشک هوابه‌هوای R-۶۰ مجهز است. اگر چنین موضوعی تأیید شود، نشان از آن دارد که شاهد درحال تبدیل‌شدن به پلتفرمی فراتر از یک پهپاد انتحاری و مجهز به توان درگیری هوایی است.

در مجموع اگر بخواهیم یک ایده کلی از پهپاد‌های شاهد ۱۳۶ و نسخه‌های مهندسی معکوس‌شده این پهپاد در روسیه و آمریکا داشته باشیم، می‌توان ادعا کرد که این پهپاد در زمینه‌هایی، چون «حضور در حملات هوایی منسجم به عمق سرزمین‌های درگیر»، «درگیرکردن نیروی هوایی و بالگردی کشور‌های هدف» و «تبدیل‌شدن به یک جنگنده توانمند برای استفاده در رزم هوایی با حداقل هزینه» امکان اثرگذاری عمیق بر میدان نبرد را دارد.

منبع: دفاع پرس