زن ایرانی‌تبار در قلب وزارت خارجه آمریکا؛ مورا نامدار کیست و چرا انتصابش مهم است؟

اقتصاد۲۴- تأیید نامزدی «مورا نامدار» از سوی سنای آمریکا برای تصدی سمت «دستیار وزیر امور خارجه ایالات متحده در امور کنسولی»، بار دیگر نام یک دیپلمات ایرانی‌تبار را به صدر تحلیل‌های رسانه‌ای کشانده است؛ انتصابی که فراتر از یک جابه‌جایی اداری، حامل پیام‌های سیاسی، دیپلماتیک و حتی نمادین است؛ به‌ویژه در شرایطی که روابط تهران و واشنگتن همچنان در یکی از پیچیده‌ترین مقاطع خود قرار دارد.

از مهاجرت خانوادگی تا ساختار قدرت در واشینگتن

مورا نامدار متولد ایالات متحده و فرزند خانواده‌ای ایرانی‌تبار است که سال‌ها پیش به آمریکا مهاجرت کرده‌اند. او شهروند آمریکاست، اما تسلط کامل به زبان فارسی و آشنایی عمیق با فرهنگ ایرانی، همواره بخشی از هویت حرفه‌ای او تلقی شده است؛ ویژگی‌ای که هم از سوی حامیانش به‌عنوان یک مزیت و هم از سوی منتقدانش به‌عنوان یک «حساسیت سیاسی» مورد توجه قرار گرفته است.

نامدار تحصیلات خود را در رشته حقوق دنبال کرده و در حوزه‌های امنیت ملی، حقوق بشر و سیاست خارجی تخصص دارد. او پیش از ورود جدی به ساختار اجرایی دولت آمریکا، سابقه فعالیت حقوقی و مشاوره‌ای در نهاد‌های مرتبط با سیاست خارجی و امنیتی را در کارنامه داشته و به‌تدریج به یکی از چهره‌های شناخته‌شده در حلقه کارشناسان خاورمیانه تبدیل شده است.

بازگشت به سمتی آشنا؛ تجربه‌ای که تکرار شد

نکته قابل توجه آن است که این نخستین حضور مورا نامدار در جایگاه «دستیار وزیر خارجه در امور کنسولی» نیست. او در دوره نخست ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ نیز به‌طور موقت همین مسئولیت را بر عهده داشت و حالا با رأی اعتماد سنا، به شکل رسمی و کامل به این سمت بازگشته است؛ موضوعی که نشان‌دهنده اعتماد ساختار سیاسی آمریکا به تجربه و عملکرد اوست.

در کنار این مسئولیت، نامدار سابقه فعالیت در وزارت خارجه آمریکا، دفتر امور خاور نزدیک و همچنین آژانس رسانه‌های جهانی آمریکا (USAGM) را دارد؛ نهادی که بر رسانه‌هایی، چون صدای آمریکا و رادیو فردا نظارت می‌کند و همواره در کانون توجه تحلیل‌های مربوط به «قدرت نرم» آمریکا قرار داشته است.

سمتی فراتر از ویزا و پاسپورت

اگرچه عنوان «امور کنسولی» در نگاه اول ممکن است فنی و اداری به نظر برسد، اما این جایگاه یکی از حساس‌ترین بخش‌های وزارت خارجه آمریکاست. سیاست‌گذاری درباره صدور ویزا، رسیدگی به امور شهروندان آمریکایی در خارج از کشور، مدیریت بحران‌های کنسولی و نظارت بر ارتباط دولت آمریکا با اتباع خارجی، همگی زیر نظر این معاونت انجام می‌شود.

در شرایطی که تحریم‌ها، محدودیت‌های سفر و پرونده‌های امنیتی به بخشی از مناقشه‌های سیاسی میان کشور‌ها تبدیل شده‌اند، نقش دستیار وزیر خارجه در امور کنسولی، نقشی کاملاً سیاسی و تأثیرگذار است؛ به‌ویژه برای کشور‌هایی مانند ایران که شهروندانشان سال‌هاست با محدودیت‌های گسترده کنسولی مواجه‌اند.

بازتاب رسانه‌ای؛ از تحسین تا تردید

رسانه‌های غربی و بین‌المللی، انتصاب مورا نامدار را عمدتاً در چارچوب «استفاده از نیرو‌های متخصص و باتجربه» تحلیل کرده‌اند و بر تسلط او به زبان فارسی و شناختش از خاورمیانه به‌عنوان یک امتیاز حرفه‌ای تأکید داشته‌اند. برخی رسانه‌ها نیز این انتصاب را نشانه‌ای از نقش پررنگ‌تر ایرانی‌تبار‌ها در ساختار تصمیم‌سازی آمریکا دانسته‌اند.

در مقابل، در فضای رسانه‌ای فارسی‌زبان خارج از کشور، علاوه بر معرفی سوابق حرفه‌ای او، گاهی نقد‌هایی نیز مطرح شده؛ به‌ویژه درباره نقش او در برخی تصمیمات گذشته مرتبط با رسانه‌ها و پروژه‌های ارتباطی با ایران. این نقد‌ها اگرچه در سطح تحلیل و گمانه‌زنی باقی مانده‌اند، اما نشان می‌دهند که نامدار چهره‌ای کم‌حاشیه نیست.

در داخل ایران، تاکنون واکنش رسمی روشنی از سوی مقامات منتشر نشده، اما تجربه نشان داده است که انتصاب چهره‌های ایرانی‌تبار در دولت آمریکا، معمولاً با نگاه تردیدآمیز و بعضاً انتقادی رسانه‌های داخلی همراه می‌شود؛ نگاهی که احتمالاً در روز‌های آینده پررنگ‌تر خواهد شد.

یک انتصاب ساده یا پیامی سیاسی؟

انتصاب مورا نامدار به‌عنوان دستیار وزیر خارجه آمریکا در امور کنسولی را نمی‌توان صرفاً یک تصمیم اداری تلقی کرد. این انتخاب، هم‌زمان بازتابی از جایگاه ایرانی‌تبار‌ها در ساختار قدرت آمریکا، اهمیت روزافزون دیپلماسی کنسولی و پیام‌های غیرمستقیم واشینگتن در حوزه مهاجرت، سفر و تعامل با جهان خارج است.

این‌که حضور دوباره نامدار در این جایگاه چه تأثیری بر سیاست‌های کنسولی آمریکا ـ به‌ویژه در قبال ایران ـ خواهد داشت، پرسشی است که پاسخ آن نه در روز‌های نخست، بلکه در تصمیمات آینده وزارت خارجه آمریکا روشن خواهد شد.