تحلیل چهار نکته مهم درباره اعتراضات بازار
اقتصاد۲۴- وقتی قیمت دلار ساعت به ساعت افزایش مییابد و گام به گام رکوردشکنی میکند این ارزش پول مردم است که پله به پله آب میرود. با این حال دولت نه توانایی جلوگیری از جهش قیمت دلار را دارد و نه واکنش مناسبی و متناسبی به این تحولات داشت. این سکوت دولت یا اکتفا به واکنشهای روتین و کلیشهای باعث خشم شد؛ باعث شد بخشی از مردم و بازاریان به خیابانها بیایند تا صدای خود را به دولت و مسئولین برسانند و دولتمردان را به واکنش واقعی وادارند.
در روزهای اخیر بازار و مناطق مرکزی تهران و چند شهر دیگر در اعتراض به بی ثباتی اقتصادی، گرانیها و جهش قیمت دلار شاهد تجمعها و راهپیماییها و شعار دادنها بود.
۱- این اعتراضات خیابانی قابل پیشبینی بود
افزایش قیمت دلار به صورت جهشی در حال افزایش است و این موضوع برای مردم به ویژه بازاریان قابل تحمل نیست چرا که این تغییرات در قیمت دلار در کسب و کار و زندگی آنها تاثیرات فوری و به شدت منفی و بی ثبات کننده دارد. وقتی قیمت دلار ساعت به ساعت افزایش مییابد و گام به گام رکوردشکنی میکند این ارزش پول مردم است که پله به پله آب میرود. با این حال دولت نه توانایی جلوگیری از جهش قیمت دلار را دارد و نه واکنش مناسبی و متناسبی به این تحولات داشت. این سکوت دولت یا اکتفا به واکنشهای روتین و کلیشهای باعث خشم شد؛ باعث شد بخشی از مردم و بازاریان به خیابانها بیایند تا صدای خود را به دولت و مسئولین برسانند و دولتمردان را به واکنش واقعی وادارند.
کما اینکه حکم برکناری فرزین از ریاست بانک مرکزی و انتصاب همتی به عنوان رئیس جدید در روز اعتراضات رخ داد.
این در حالی است که جهش قیمت دلار قابل پیش بینی بود و انتظار میرفت مسوولان برای چنین وضعیتی خود را آماده کنند نه اینکه به سکوت یا واکنشهای معمولی پناه ببرند.
۲- قیمت دلار گرچه موضوعی اقتصادیست، اما به مانند معدل کل عملکرد دولت میماند. چیزی شبیه شرایط محیط زیست یا میزان جذابیت شرایط کشور برای نیروهای خلاق و مبتکر.
کشور در شرایط سخت روانی، سیاسی، بین المللی و اقتصادی به سر میبرد و نتیجه این چهار بخش را میتوان در جهش قیمت دلار دید. ضمن اینکه در کشوری با تورم واقعی بالای ۵۰ درصد قطعا این موضوع بر قیمت دلار هم تاثیر میگذارد.
همچنین تحریمهای شدید و گسترده و تهدیدات، متاسفانه تاثیراتی دارد و قیمت دلار یکی از نمودهای این تاثیرات است.
در شرایط بین المللی همچنان شرایط نه جنگ نه صلح وجود دارد و مسوولان نتوانستهاند کشور را از این شرایط خارج کنند. همزمان نتانیاهو و ترامپ نیز تلاش میکنند تهدیداتی جنگی و سایه شرایط جنگی علیه ایران را حفظ کنند. هر چقدر رویارویی ایران و امریکا بیشتر شود این شرایط سیاسی در جهش قیمت دلار ترجمه میشود. در شرایط اقتصادی هم صادرات نفت ایران تحت فشار است هم حجم مهمی از پول نفت صادراتی به چین به شکل ارز به کشور باز نمیگردد. کشور با تورم حدود ۵۰ درصدی روبه رو و رشد اقتصادی هم منفی است. شاخصهای اقتصادی منفیاند.
بیشتر بخوانید: دولت برای اولین بار اعتراضات را رسمی اعلام کرد
شرایط روانی، اقتصادی و سیاسی داخلی و بین الملل به یکدیگر گره خوردهاند و یکی وابسته به دیگری است. متاسفانه دولت در یک سالی که از فعالیتش میگذرد نتوانسته برجام را به سرانجام برساند نه جایگزینی برای برجام مطرح کرد نه توافق هستهای جدیدی با طرفهای خارجی به دست آمد. مذاکرات با بن بست روبه رو شدند و بی نتیجه ماندهاند.
ضمن اینکه کشور در خرداد گذشته برای اولین بار با جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و حملات هوایی امریکا به مراکز هستهای روبه رو شد. با فعال سازی مکانیسم ماشه در شورای امنیت علیه ایران و تایید آن از سوی سازمان ملل متحد، همه تحریمها و قطعنامههای منفی گذشته مرتبط با هستهای ایران دوباره فعال شدند. همه اینها مستقیم و غیرمستقیم تاثیرات منفی در شرایط اقتصادی ایران دارند و جهش دلار یکی از نمودهای آن است.
۳- آیا تغیر رئیس بانک مرکزی میتواند در کنترل قیمت دلار انقش ایفا کند؟ قیمت دلار تنها ناشی از فعالیت بانک مرکزی نیست همانطور که شرایط محیط زیستی تنها ناشی از عملکرد سازمان حفاظت از محیط زیست نیست. درنتیجه اصلاح وضعیت موجود نیاز به تغییرات و اصلاحات و تصمیم گیریهایی بالاتر و بزرگتر از دایره بانک مرکزی دارد.
۴- شاید برای اولین بار مقامات دولتی، اعتراضات را به رسمیت شناختند خطوط موبایل و پیامک و اینترنت قطع نشد. از انگ زنیها و برچسب زنیها به معترضان استفاده نشد بلکه پزشکیان رئیس جمهوری در جایگاه عالیترین مقام اجرایی کشور معترضان را به رسمیت شناخت و وزیر کشور را مامور گفتوگو با نمایندگان معترضان کرد. مقامات از تهدید مردم و معترضان خودداری کردند. در تبلیغات رسمی و رسانههای دولتی - حکومتی و صداوسیما هم از انتشار مطالبی درباره اعتراضات و معترضان که خشم عمومی را سبب شود خودداری شد. این اتفاق مثبتیست.
